کریدور زنگزور چیست و چرا ایران مخالف آن است

به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از تی آر تی ورلد، پس از پیروزی در انتخابات ۲۸ مه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در سفری به باکو، بر اهمیت افتتاح کریدور زنگزور برای منطقه تاکید کرد.

چند روز پس از انتخاب مجدد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در ۲۸ مه، به عنوان بخشی از اولین سفر خارجی خود پس از تصدی این سمت به آذربایجان سفر کرد.

وی در آنجا با همتای آذربایجانی خود در مورد موضوعات مورد علاقه طرفین گفتگو کرد.

اما شاید مهم‌تر از همه، دو رهبر بر تعهد خود برای تکمیل کار در کریدور زنگزور – شبکه‌ای از جاده و راه آهن که کشورهای مختلف منطقه را به هم متصل می‌کند و روابطی را که مملو از سال‌ها جنگ و بی‌اعتمادی بوده است، تاکید کردند.

این یک راهرو صلح است

 متیو برایزا، سفیر سابق ایالات متحده در آذربایجان می گوید: این موضوع می تواند همکاری اقتصادی بین ارمنستان، آذربایجان و ترکیه را تحریک کند.

اساساً این کریدور آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان محصور در خشکی متصل می کند . از نظر جغرافیایی، نخجوان توسط ارمنستان با سرزمین اصلی خود آذربایجان قطع ارتباط شده است.

قبل از نزدیکی اخیر، دو همسایه – ارمنستان و آذربایجان – در مقابل یکدیگر بودند . آنها تا سال ۲۰۲۰ جنگ های خونینی را بر سر مناطق مرزی بر سر قره باغ، سرزمینی که در سطح بین المللی به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته شده است، و هفت منطقه مجاور انجام داده اند.

این کریدور به کالاها و افراد اجازه می دهد تا از طریق استان سیونیک ارمنستان بین آذربایجان و نخجوان رفت و آمد کنند.

نگاهی گذرا به تاریخ زنگزور

زنگزور منطقه ای است که از لحاظ تاریخی بخشی از آذربایجان بوده است. اما در دهه ۱۹۲۰، اتحاد جماهیر شوروی آن زمان آن را بخشی از ارمنستان کرد.

این امر آذربایجان را از تنها ارتباط مستقیم زمینی خود با نخجوان محروم کرد. سال‌ها بعد، آذربایجانی‌هایی که می‌خواستند بین سرزمین اصلی و منطقه خودمختار سفر کنند، ابتدا باید به همسایه خود ایران می‌رفتند.

پیشنهاد برای احداث راهرو برای سالها روی تابلوی طراحی باقی ماند. اما سرانجام پس از پایان جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ به واقعیت تبدیل شد.

توافقنامه آتش بس سه جانبه بین ارمنستان، آذربایجان و روسیه – اجازه داد مسیرهای راه آهن و جاده ای که از ارمنستان می گذرد بازگشایی شود.

ارتباط ترکی

یکی از مهمترین جنبه های این راهرو که در مراحل مختلف ساخت قرار دارد، اتصال آن به ترکیه است.

این خط آهن از باکو پایتخت آذربایجان می‌گذرد، سپس از ارمنستان عبور می‌کند و در حالی که مرز خود با ایران را در آغوش می‌گیرد به قارص در ترکیه ختم می‌شود.

آیهان ساتیجی، سرپرست مرکز تحقیقات جهان ترک می گوید: «این نه تنها وسیله ای برای گشودن فرصت های حمل و نقل بین نخجوان و بقیه آذربایجان است، بلکه فرصتی برای اتصال حوزه های دریای خزر و مدیترانه و آسیای جنوب شرقی و مرکزی با اروپا است.

این کریدور نه تنها نخجوان را به سرزمین اصلی آذربایجان متصل می کند، بلکه مسیری بی وقفه را در سراسر کشورهای ترک نشین ارتقا می دهد.

آذربایجان و ترکیه که ریشه های مشترک ترکی دارند، این کریدور را راهی برای پیوند با سایر کشورهای ترک از جمله قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان می دانند.

اما سود آن می تواند بسیار گسترده باشد.

ساتیجی به TRT World می گوید: «مگا پروژه های آذربایجان، ترکیه، نه تنها در خدمت منافع کل کشورهای جهان ترک است، بلکه می تواند به عنوان یک موقعیت برد-برد برای منطقه به نتیجه برسد.

تقویت روابط ترکیه و آذربایجان

این کریدور به تقویت روابط اقتصادی و دیپلماتیک ترکیه و آذربایجان کمک زیادی خواهد کرد.

این دو متحد نزدیک، اعلامیه شوشا را در سال ۲۰۲۱ امضا کردند که مواضع سیاست خارجی آنها را در مورد موضوعات مهم بین المللی همسو می کند.

این بیانیه همچنین به اهمیت کریدور زنگزور اشاره می کند.

بیانیه اخیر شوشا بیانگر یک توافق و اتحاد است که پیوند بین این دو کشور برادر را تقویت می کند.

ساتیجی می گوید: توسعه کریدور زنگزور ادامه گام ها در راستای تحقق پیوندهای راهبردی است.

چرا ایران مخالف کریدور است؟

یکی از کشورهایی که از احداث کریدور راضی نیست ایران است که روابط دفاعی نزدیک با ارمنستان دارد.

بدیهی است که تهران نگران از دست دادن نفوذ خود است زیرا آذربایجانی ها دیگر نیازی به رفت و آمد از طریق خاک ایران برای رسیدن به نخجوان ندارند.

اردوغان در اظهارات اخیر خود به طور خاص اشاره کرد که این ارمنستان نیست که مشکلی با کریدور دارد، بلکه ایران است.

وی گفت:در مورد کریدور زنگزور، این یک موضوع ارمنی نیست.

اردوغان پس از سفر به آذربایجان در راه بازگشت به ترکیه گفت: کریدور زنگزور یک مسئله با ایران است.

وی اضافه کرد: امیدوارم بتوانیم این مشکل را به سرعت حل کنیم. اگر موضع مثبتی در این زمینه اتخاذ شود، ترکیه، آذربایجان و ایران از طریق مسیرهای زمینی و دریایی یکپارچه می شدند و شاید مسیر پکن-لندن نیز گشوده می شد.