گفتاری در مورد جغرافیای باغات منطقه شمال غرب تبریز

یازاکو؛ مجید رضازاد عموزین الدینی (دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تبریز) – رودخانه میدان چای (مهران رود) از میان این باغات سرسبز و تاریخی جاری بوده و در قسمتی از باغات جمشید آباد با رودخانه دیگر منطقه تبریز یعنی آجی چای به هم پیوسته و به سمت دریاچه ارومیه سرازیر می شود.
در مورد جغرافیا و محدوده باغات تاریخی و سرسبز منطقه شمال غرب تبریز، بهترین و معتبرترین منبع، نقشه دارالسلطنه تبریز (قراجه داغی) است که این نقشه در سال ۱۲۹۷قمری و در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در تبریز ترسیم شده و به اعتبار وجود حجم بالای اطلاعات در متن نقشه، به نظر برخی از پژوهشگران نقشه دارالسلطنه تبریز را می توان کتاب تصویری نیز نامید.
همچنان که ذکر شد در نقشه دارالسلطنه تبریز (۱۲۹۷قمری) موقعیت و محدوده تاریخی محلات عموزین الدین، جامیشاوان، حکم آباد و همچنین برخی مراکز عمومی از جمله مساجد و حمام های تاریخی و گورستان‌های این محلات قدیمی و بخصوص موقعیت و همچنین نام‌های تاریخی باغات و اراضی کشاورزی این قسمت از شهر تبریز به صورت دقیق ترسیم و نگاشته شده است که می توان این نقشه را به عنوان بهترین و معتبرترین منبع برای شناخت تاریخ و جغرافیای این قسمت از شهر تبریز نیز در نظر گرفت.
متاسفانه در سال های اخیر بعضاً به علت سهل انگاری، برخی از افراد همه باغات این منطقه را باغات «حکم آباد»می نامند که باید اذعان نمود این گفته ها ناشی از کم دقتی بوده و شایسته است که اصلاح گردد،زیرا همچنان‌که گفته شد، باغات حکم آباد به قسمتی از اراضی محدوده پارک بزرگ تبریز اطلاق می شود و بیشتر اراضی محدوده این پارک بزرگ شامل باغات محلات جامیشاوان، عموزین الدین و لاکه دیزج می باشد.
لازم به ذکر است که در جلسه دوره قبلی شورای اسلامی شهر تبریز و در کمیته نامگذاری این شورا که به ریاست جناب آقای دکتر شکور اکبر نژاد (رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی) و در مورخه ۲۶ تیر ۱۴۰۰ انجام گرفت بعد از مشورت هایی که اعضای این شورا با برخی افراد مطلع انجام دادند و بر اساس مستنداتی که ارائه گردید، در نهایت عنوان «تبریز باغلاری» به این باغات داده شد.
گفتنی است که در کتاب «راهنمای شهر تبریز» نیز که توسط اسماعیل دیباج و عبدالعلی کارنگ و در سال ۱۳۴۲ شمسی در تبریز انتشار یافته، در صحبت از گردشگاه های تبریز «ص۱۷» به صراحت از باغات جامیشاوان، باغات لاکه دیزج و حکم آباد و … سخن به میان آمده است که این مهم ثابت می کند، سال‌ها پیش محققی همچون عبدالعلی کارنگ، باغات این محلات تاریخی تبریز را به نام واقعی خود ثبت نموده است.
امید است امروزه نیز با شناخت دقیق تاریخ و جغرافیای محلات تبریز و با دید علمی به مسائل تاریخی شهر تبریز پرداخته شود تا خدای ناکرده تاریخ و هویت این شهر پرآوازه ایران دچار تحریف نگردد.