وضعیت شرکای تجاری کشور از دهه ۱۳۷۰ تا کنون تغییر شدیدی کرده است. برای فهم این موضوع کافی است به سال ۱۳۷۱ نگاه شود؛ در این سال آلمان ۲۴.۶ درصد از تجارت ایران را در اختیار داشت و پس از آن ژاپن با ۱۱.۲ درصد و ایتالیا با ۹.۳ درصد در رده‌های بعدی قرار داشتند. در این سال همچنین سهم امارات ۵.۸ درصد، سهم ترکیه ۳ درصد، سهم عراق ۲.۵ درصد، سهم روسیه ۲ درصد و سهم چین تنها ۱.۴ درصد بود.
اما این روند در طی زمان کاملا متحول شد. به طوری که در ۱۱ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ چین با ۲۸.۱ درصد در رده اول قرار گرفت و امارات با ۲۳.۶ درصد در رده دوم. همچنین سهم ترکیه به ۱۰.۱ درصد، سهم عراق به ۸.۷ درصد افزایش یافت که رشد قابل توجهی بود. این در حالی است که آلمان، ژاپن و ایتالیا جایگاه پررنگ خود را در تجارت ایران از دست دادند.
نکته مهم دیگر در رابطه با شرکای تجاری ایران، کاهش تنوع شرکای تجاری است. به طوری که در سال ۱۴۰۲ شرکای تجاری ایران در کم‌تنوع‌ترین حالت ۳۲ سال اخیر بوده است.
