به حالتی گفته می شود که کسی در حالت خواب و بیداری، قدرت حرکت یا تکان‌دادن دست و پا و پلک هایش را از دست بدهد و مثل اینکه احساس می‌کند چیزی سنگین به شکل انسان یا اشکال دیگر روی سینه او قرار گرفته و آن را فشار می‌دهد. در این حالت فرد احساس تنگی‌نفس و خفگی دارد و نمی‌تواند حرف بزند و به‌شدت ناتوان و وحشت زده است.
توجیه علمی فلج خواب
فلج خواب یا همان بختک، معمولا بیماری محسوب نمی‌شود و پای اجنه و شیاطین هم در کار نیست. دکتر فاطمه نجات‌بخش، پزشک متخصص طب‌سنتی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران می گوید: در مرحله‌ای از خواب به نام رِم(REM) یعنی مرحله‌ای که فرد خواب می‌بیند، مغز انتقال پیام‌های عصبی به سوی عضلات اسکلتی به استثنای عضله دیافراگم و عضلات چشم را متوقف می‌کند تا انسان رویاهای خود را برون‌ریزی نکند، یعنی مثلا وقتی خواب دویدن می‌بیند، شروع به دویدن نکند. موقع بیدارشدن، مغز مجدد کنترل عضلات را به دست می‌گیرد. اما گاهی قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی را به‌دست بگیرد و عضلات از حالت فلج بودن خارج شوند، انسان هوشیاری خود را باز می‌یابد که نتیجه آن احساس ترس‌آور فلج‌بودن بدن خواهد بود.
علت بختک چیست؟
علت فلج‌خواب در پزشکی نوین هنوز مشخص نیست اما به‌نظر می‌رسد نتیجه یک اختلال عصبی باشد که عواملی مانند کمبود خواب، خوابیدن به پشت، استرس، مصرف برخی داروهای خاص و موادمخدر در ایجاد آن دخیل باشند. در طب ایرانی به بختک، «کابوس» می‌گویند که با کابوس به معنای خواب‌های ترسناک متفاوت است. علل بختک یا فلج خواب در طب ایرانی می‌تواند ناشی از تصاعد بخارات غلیظ ناشی از خون، بلغم یا سودا که ناشی از امتلاء(پری) و سوءمزاج(خارج‌شدن مزاج بدن از حالت تعادل) یا رسیدن سرمای شدید و ناگهانی به سر، مصرف مشروبات الکلی، سوءهاضمه، خوردن زیاد غذاهای غلیظ، تحرک بدنی پایین و استحمام کم باشد. فعالیت بدنی، ورزش و به‌خصوص استحمام سبب تحلیل اخلاط زاید می‌شود و انجام ندادن آن ها، تجمع اخلاط و تصاعد بخارات را بیشتر می‌کند.
چه خورد و خوراکی داشته باشیم؟
تقویت مغز با خوردن فندق، پسته، بادام، مویز و تخم‌مرغ، ایجاد لینت مزاج، پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی نظیر سیر و پیاز خام، تره، شاهی، تربچه، پیازچه، انواع کلم، گردو و خرما. پرهیز از خوردن غذاهای غلیظ مانند ماکارونی، لازانیا، فست‌فود، پیتزا، آش‌های غلیظ، حلیم، کله‌پاچه و حلوا. اصلاح حبوبات با خیساندن و طبخ آن ها با زیره و پرهیز از مصرف حبوبات هنگام شب و درمان سوءمزاج توسط متخصص طب ایرانی و رعایت آداب خوردن و آشامیدن توصیه می شود.
