یازاکو، جعفرساعی نیا_ صنعت فولاد آذربایجان شرقی به عنوان یکی از ارکان اساسی توسعه اقتصادی و صنعتی این استان، نقش بسزایی در بهبود شرایط معیشتی و افزایش اشتغالزایی ایفا می‌کند. با وجود برخورداری از منابع غنی معدنی همچون سنگ آهن، سنگ آهک و زغال سنگ، این استان توانسته است به یکی از قطب‌های اصلی تولید فولاد در ایران تبدیل شود.
استان آذربایجان شرقی نه تنها در عرصه تولید فولاد دارای قابلیت‌های بالا و زیرساخت‌های مناسب است، بلکه با رعایت استانداردهای بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین، به دنبال قرارگیری در لیست تولیدکنندگان برتر جهانی نیز می‌باشد.
علاوه‌بر این، حرکت به سمت تولید پایدار و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی نیز از جمله اهداف کلیدی صنعت فولاد در این استان به شمار می‌رود. با هدف بهبود کیفیت زندگی و حفظ محیط‌زیست، صنایع فولادی آذربایجان شرقی در تلاشند تا از تجهیزات پیشرفته و روش‌های نوین در فرآیند تولید خود بهره‌برداری کنند. این تلاش‌ها می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق برای دیگر بخش‌های صنعتی کشور مورد توجه قرار گیرد.
در مجموع، صنعت فولاد آذربایجان شرقی نه تنها به عنوان پیشرانی برای توسعه اقتصادی استان، بلکه به عنوان یکی از اجزای مهم در تحقق اهداف کلی توسعه پایدار و کیفیت زندگی مطلوب در ایران شناخته می‌شود.
به همین منظور در این یادداشت، لیستی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد آذربایجان شرقی، ارائه شده است تا در ادامه به مزیت‌ها و مشکلات آنان نیز پرداخته شود.
فهرست
شرکت فولاد آذربایجان
کارخانه فولاد آذربایجان (مجتمع فولاد میانه) که در سال ۱۳۶۸ تاسیس شد، از نظر موقعیت استراتژیک تقریباً در سه کیلومتری جنوب شرقی شهر شلوغ میانه قرار دارد.
کارخانه فولاد آذربایجان زمانی که با هدف بلندپروازانه تولید ۵۵۰۰۰۰ تن محصولات فولادی با کیفیت بالا در سال شروع به فعالیت کرد، به عنوان یک عنصر حیاتی در صنعت فولاد در سال ۲۰۰۰ به اوج رسید.
مزیت جغرافیایی کارخانه فولاد آذربایجان به دلیل نزدیکی آن به خط راه آهن شمال غرب، ایجاد ارتباط مستقیم و کارآمد برای حمل و نقل مواد اولیه و محصولات نهایی است. علاوه بر این، دسترسی آسان آن به مسیرهای اصلی ترانزیتی، کارایی لجستیکی آن را بیشتر افزایش می‌دهد و آن را به یک قطب مهم برای صنعت فولاد در منطقه تبدیل می‌کند.
کارخانه فولاد ناب تبریز
شرکت فولاد تبریز یکی از تولیدکنندگان مطرح در عرصه پروفیل های ساختمانی و صنعتی نبشی، تیرآهن و ناودانی است. این شرکت تاثیر چشم‌گیری در تامین نیاز مصرف‌کنندگان شمال غرب کشور دارد. این مجموعه بر مبنای استانداردهای گوناگون بین‌المللی به تولید می‌پردازد. و همین مسئله هم در ثبات کیفیت محصولات نهایی آن بسیار تأثیرگذار است.
شرکت فولاد ناب تبریز در سال ۱۳۸۲ در شهر تبریز به ثبت رسیده است. هدف این شرکت تامین مقاطع فولادی مورد نیاز صنایع کشور می‌باشد. این شرکت با به کار گیری تجهیزات مدرن، به همت متخصصان داخلی و خارجی از سال ۱۳۸۴ به بهره برداری رسید. فولاد ناب تبریز در شهرک صنعتی شهید سلیمی و در زمینی به مساحت ۱۷ هکتار بنا شده است.
ظرفیت فعلی تولید این شرکت ۴۵۰ هزار تن در سال می‌باشد. کارخانه فولاد ناب تبریز جزو تولیدکنندگان برتر و مطرح در تولید انواع نبشی، ناودانی و تیرآهن در کشور می باشد. شرکت فولاد ناب تبریز علاوه بر تامین نیازهای فولادی داخل کشور در امر صادرات به کشورهای مختلف نیز فعال می‌باشد.
فولاد ظفر بناب
مجتمع فولاد ظفر بناب فعالیت خود را از سال ۱۳۸۶ در زمینه تولید مقاطع فولادی در شهرک صنعتی بناب آغاز نمود. این شرکت با تکیه بر دانش و تجربه مدیران و کارکنان توانمند و حرفه ای خود و همچنین با حمایت و پشتیبانی سرمایه گذاران و سهامداران توانسته است نیازها و کمبودهای بازار را شناسایی نموده و اقدام به افزایش ظرفیت تولید و تکمیل سبد محصولات مورد نیاز مشتریان نماید.
در حال حاضر مجتمع فولاد ظفر بناب با ظرفیت تولید یک میلیون تن در سال یکی از بزرگترین تولید کننده های شمش، میلگرد و تیرآهن در کشور بوده و سهم عمده ای از بازار داخلی و سهم قابل توجهی از صادرات فولاد را به خود اختصاص داده است. این مجموعه دارای ۱۲۰۰ نفر پرسنل می‌باشد.
شرکت فولاد مهر سهند
شرکت فولاد مهر سهند در سال ۱۳۸۷ توسط بخش خصوصی تاسیس شد و همزمان با شروع فعالیت خود، کار ساخت کارخانه در شهرک شهید سلیمی تبریز را آغاز کرد. این کارخانه در زمینی به مساحت ۳.۵ هکتار احداث شده و در سال ۱۳۸۸ به بهره‌برداری رسید.
ظرفیت اسمی این واحد تولیدی در حال حاضر ۳۲۰ هزار تن در سال انواع لوله و پروفیل فولادی است. کیفیت بالا و مطابقت با استانداردهای ملی و بین‌المللی از جمله ویژگی‌های بارز محصولات این شرکت است.
فولاد آذر آبادگان ارس
شرکت «مجتمع فولاد آذرآبادگان ارس» یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ «فولاد ارس»، در سال ۱۳۹۲ و در سایت صنایع سنگین منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس با هدف تولید انواع محصولات فولادی تأسیس گردید. این مجموعه دارای ظرفیت تولید ۳۲۰ هزار تنی در سال است. این هلدینگ با ترکیبی از تجربه و تخصص در صنعت فولاد، توانسته است به یکی از پیشگامان این حوزه تبدیل شود و نقش کلیدی در تأمین و توزیع محصولات فولادی ایفا نماید.
صنایع آذر فولاد امین
در اوایل سال ۱۳۸۸ در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار در منطقه تیکمه‌داش با اخذ مجوز از وزارت صنعت معدن و تجارت تاسیس شده است. این شرکت با نام تجاری AFA STEEL نزد اداره کل مالکیت صنعتی ثبت شده است.
در حال حاضر این شرکت با توانمندی‌های موجود به لحاظ تجهیزات تولیدی و آزمایشگاهی و همچنین نیروی انسانی متخصص و ماهر، در حال تولید محصولات فوق بوده و با انبوهی از تجربیات ارزشمند در زمینه تکنولوژی و توان قابل توجه در صنعت فولاد ، بخشی از نیازمندی کشور و منطقه را برآورده می‌سازد و این توانمندی شرکت آذر فولاد امین را همگام با سایر کارخانجات داخلی برای برداشتن گام‌های بلند به سوی خودکفایی یاری می‌دهد.
شرکت صنایع فولاد کاوه تیکمه داش
شرکت صنایع فولاد کاوه تیکمه داش با رویکردی بر پایه ایجاد ارزش افزوده و همچنین افزایش تولید ناخالص ملی در بخش صنعت با سرمایه‌گذاری خارجی و اهدافی متعالی مبتنی بر ایجاد اشتغال، تامین بخشی از نیاز میلگرد طرح‌های عمرانی و ساختمانی کشور، جلوگیری از خروج ارز و نهایتا ارزآوری از طریق صادرات مازاد نیاز داخلی بنیان نهاده شد. عملیات اجرایی این مجتمع تولیدی – صنعتی در سال ۱۳۸۷ آغاز و در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری رسید. این مجتمع در حال حاضر به عنوان یکی از فعالان موثر عرصه تولید انواع میلگردهای ساختمانی در کشور، با ظرفیت تولید سیصدهزار تن انواع میلگرد در حال فعالیت است. شرکت فولاد کاوه تیکمه داش در سال ۱۳۹۷ با هدف تامین شمش مورد نیاز به عنوان ماده اولیه، اقدام به ایجاد «واحد ذوب» این مجتمع عظیم نمود که فاز اول این واحد از سال ۱۳۹۹ با ظرفیت تولید سالانه حدود هفتاد هزار تن شمش فولادی به بهره برداری رسیده و در زمینه تامین شمش مورد نیاز داخلی شرکت در حال فعالیت است. شرکت صنایع فولاد کاوه تیکمه داش در راستای نیل به اهداف ترسیم شده در چشم انداز و سیاستگذاری ها و با تکیه بر تلاش و مساعی نیروی انسانی متخصص و متعهد و نیز حمایتهای مشتریان و مخاطبان ارجمند خود توانسته است نخستین شهرک صنعتی خصوصی شمالغرب کشور در زمینه فولاد را در عرصه‌ای ۵۰ هکتاری بنیان نهاده و زمینه را برای فعالیت بیش از ۴۰ واحد صنعتی فراهم نماید و با تحقق این امر، موفق به ایجاد ۴۲۰ فرصت شغلی مستقیم و ۲۰۰۰ فرصت شغلی غیر مستقیم شده است.
پارس ساختار در یک نگاه
شرکت پارس ساختار، با سابقهای قریب به چهار دهه فعالیت در صنعت کشور، تنها شرکت EPC کار شمال غرب ایران می‌باشد که انجام کامل عملیات طراحی، تامین تجهیزات و ماشین آلات، مشارکت در پروژه‌های صنعتی و معدنی، تولید و نصب انواع دکلهای بتنی تک پایه و فولادی فوق توزیع و انتقال نیروی برق و دکلهای مخابراتی، احداث پستهای فشار قوی، احداث و بازسازی نیروگاهها، طراحی، تجهیز و احداث کارخانجات تولید انواع محصولات زنجیره فولاد، سازه‌های فلزی سنگین با کاربرد در صنایع مختلف، سالن‌های سنگین با اسپن بالا به صورت نامتقارن و پوشش‌های خاص، تجهیزات هیدرومکانیک کارخانجات، جرثقیل‌های سقفی تا ۱۵۰ تن، ابزارآلات و ماشین‌های صنعتی، تاسیسات صنعتی جانبی، مهندسی و اجرای سازه و تاسیسات و تجهیزات انواع گلخانه‌های مدرن شیشه‌ای و پلاستیکی، مدیریت و انجام امور پیمانکاری مربوط به تاسیسات و تجهیزات صنایع و کارخانجات را در کارنامه دارد.
مجتمع فولاد صنعت بناب
مجتمع فولاد صنعت بناب از چندین شرکت فولادی شامل کارخانجات ذوب و نورد با هدف فعالیت در زمینه‌های گوناگون صنعت فولاد تشکیل شده است. این مجتمع (هلدینگ) فعالیت خود را در چندین فاز از سال ۱۳۸۳ در زمینی به مساحت ۱۳۲ هکتار در شهرک صنعتی بناب و با امکانات زیربنائی ایده‌آل و با دسترسی به جاده اصلی، خط آهن، نیروگاه، خطوط انتقال گاز و آب آغاز کرد. این مجموعه فولادی دارای دو واحد ذوب ( کوره قوس الکتریکی وکوره‌های القائی) می‌باشد. همچنین در حال حاضر میلگرد آجدار در سایزهای مختلف، تیرآهن، نبشی، ناودانی، شمش فولادی و مفتول آلیاژی در قالب هفت خط نورد و دو واحد ذوب در این مجتمع تولید می‌شود.
هم اکنون ظرفیت اسمی این مجتمع تولیدی در بخش نورد گرم مقاطع فولادی یک میلیون و ۹۵۰ هزار تن و ذوب و ریخته‌گری ۴۵۹ هزار تن در سال می‌باشد که در بخش خصوصی مقام اول و در میان کل تولید کنندگان فولاد کشور چهارم را دارا می‌باشد.
شرکت فولاد ماهان تبریز
تولیدکننده انواع قوطی، لوله و پروفیل و انواع چارچوب فلزی و پروفیل از ورق فولادی است که فعالیت خود را از سال ۱۳۹۰ در زمینی به مساحت ۱۵ هزار متر مربع و با ظرفیت ۲۹ هزار تن شروع کرد و ظرفیت خود را به ۶۰ هزار تن در سال افزایش داد.
همچنین، شرکت «فولاد ماهان تبریز» با مدیریت «مهندس یعقوب دلال قدیم »برگزیده ملی روز صنعت و معدن در سال ۱۴۰۳ شد.
علاوه بر صنایع معرفی شده که به عنوان پیشروان صنعت فولاد استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شوند، صنایع متوسط و کوچک بسیاری در این زمینه مشغول به‌کارند و به ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی استان کمک می‌کنند.
