به یاد ناشری که در دوران پهلوی موفق به انتشار کتب ترکی شد

یازاکو، محمد فرج پور باسمنجی کارشناس رسمی دادگستری – استاد سیروس قمری سرخابی نویسنده،محقق علوم قرآنی،و صاحب نظر و ناشر در رشته زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی که در سن ۸۶ سالگی در تبریز به دیار باقی شتافت و در رحمت الهی آرام گرفت.وی در سال ۱۳۱۷ ه‌ش در محله سرخاب متولد شد و پس از تحصیل در مدارس پرورش ، خاقانی و طالبیه ، تفسیر و علوم قرآنی را درمحضر دانشمندان زبان و ادبیات عرب و الهیات دانشگاه تبریز یاد گرفت و کار ناشری و کتابفروشی اجدادش را ادامه داد . وی با حضور در محافل شعر و ادب و نشست و برخاست با اساتید دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز از جمله استاد حسن قاضی ،احمد شوقی نوبر،کارنگ،خیام پور،استاد سلیم،انرابی نژاد، سرکاراتی،جعفر شعار که همگی به رحمت ایزدی پیوسته اند با حوصله و پشتکار و مطالعه توانست در دوره پهلوی که انتشار کتب به زبان و ادبیات ترکی کار آسانی نبود آثار نویسندگان و شاعران و ادیبان و مدیحه سرایان آذربایجانی از جمله آثار و نسخ خطی را ابتیاع وپس از ویرایش ومقابله و مشورت با اهل فن مبادرت به چاپ دواوین سید عظیم شیروانی،نیر تبریزی،حیدر بابای استاد شهریار،فضولی، ،صراف،مختارنامه،اصلی و کرم و همچنین شاهنامه،کلیه و دمنه،اسکندر نامه،۷ پیکر،خسرو شیرین،لیلی و مجنون با ترجمه های ترکی در مجلدات مجزا با ذوق و مترجمی چیره دست، صدها اثر فاخر دیگر را به زیور چاپ بسپارد و این آثار تاکنون به دفعات مکرر چاپ و منتشر شده و با استقبال دوستداران ادبیات ایران زمین مواجه شده است. استاد سیروس قمری همچنین با همکاری کمیسیون ملی یونسکو مجموعه 《زیبای یار ایله گوروش 》ابیات عرفانی ترکی وزین را در ۳۰۰ صحفه به چاپ رسانده که هم اکنون در مجموعه ذخایر زبانهای ملل یونسکو نگهداری می شود. همچنین شادروان استاد قمری با مشقات فروان نسخ دست نویس (خطی) نام آوران عرصه مرثیه سرایی ،روان شادان دلریش شعاعی ؛قمری، نسیمی، نعیمی،دخیل مراغه ای وصابر…..را ابتیاع و پس از حروف چینی دقیق و مطابقت با نسخ اصلی، برای نخستین بار چاپ وبه بازار کتاب ترکی عرضه نمود که در ایران وآذربایجان و ترکیه… از روی همین نسخ بارها تجدید چاپ شده و با استقبال ترکان جهان مواجه شده است.وی پسر خاله زنده یاد استاد یحیی شیدا،و برادر زاده استاد صحاف و دوست نزدیک استاد سید محمد حسین شهریار بوده و در انتشار آثار این ۳ نویسنده و شاعر نیز سنگ تمام گذاشته است.
استاد سیروس قمری همچنین از بنیانگذاران کانون کارشناسان رسمی داد گستری آذربایجان در دهه ۵۰ ، پنجاه سال هم کارشناس رسمی دادگستری در امور تشخیص اصالت خط و امضا بوده در تحریر ارجاعات کارشناسی قضات و محاکم قضایی دقیق و همواره با پاکدستی جانب حق و رضای خدا را در نظر داشت. همچنین کارشناس تشخیص کتب قدیمی و نسخی خطی نیز در مراکز علمی ،اداری و دانشگاهی هم محسوب می شد. مصاحبه اختصاصی استاد سیروس قمری با محمد فرج پور باسمنجی کارشناس رشته خبرنگاری و روزنامه نگاری در مجله وقت آذر کارشناس کانون کارشناسان رسمی داد گستری در یادنامه استاد با اضافات جدید نیز منتشر خواهد شد.
جد بزرگ وی حاج حسن قمری در اواخر دوره قاجار کتابخانه و کتابفروشی فردوسی را در حرم خانه وقت تبریز راه انداخت و سپس،در طول بیش یکصد سال گذشته این مرکز فرهنگی و انتشاراتی به شیشه گر خانه و در بعد از انقلاب به خیابان تربیت شرقی منتقل شده است.و همواره محل رفت و آمد اهل فرهنگ و هنر و مطالعه بوده است.