به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از دیلی صباح دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اولین دوره ریاست جمهوری خود به طور یکجانبه امضای ایالات متحده را از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و گروه ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافه آلمان) امضا شده بود، پس گرفت. ترامپ پس از بازگشت به قدرت در انتخابات گذشته، ایران را مجبور کرد تا پای میز مذاکره بنشیند تا در مورد آینده برنامه هسته ای ایران گفتگو کند. ایران پس ازطوفان الاقصی بخشی از قدرت سیاسی و نظامی خود را در خاورمیانه از دست داده است.
سه دلیل اصلی برای از دست دادن قدرت ایران وجود دارد. اول از همه، ایران متحد اصلی منطقه ای خود یعنی رژیم سوریه را از دست داده است. مخالفان سوری رژیم اسد را در ۸ دسامبر ۲۰۲۴ سرنگون کردند و تا حد زیادی به نفوذ ایران در این کشور پایان دادند. دوم، اسرائیل حزب الله، قدرت سیاسی و نظامی مسلط در لبنان جنگ زده و موثرترین نیابت ایران در منطقه را نابود کرده است. بنابراین، کنترل ایران بر لبنان عمدتاً کاهش یافته است. سوم، اسرائیل مستقیماً ایران و نیروهای ایرانی مستقر در خاورمیانه را هدف قرار داد. در نهایت ایران در وضعیت آسیب پذیری قرار گرفت. این روزها ایران که از نظر نظامی ضعیف شده در موضع دفاعی قرار گرفته است. بنابراین دولت آمریکا این فرصت را زمان مناسبی برای افزایش فشار بر ایران می‌داند و از تهران می‌خواهد وارد گفت‌وگو شود.
در پی اصرار دولت ترامپ، ایران مجبور به موافقت با مذاکره با آمریکا شد . ترامپ ماه گذشته در نامه ای به آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، خواستار مذاکره مستقیم هسته ای با ایران شد. ایران از طریق عمان به این نامه پاسخ داد و بدین ترتیب دور اول مذاکرات غیرمستقیم هسته ای در ۱۲ آوریل در مسقط، پایتخت عمان برگزار شد. در نتیجه مذاکرات، طرف ایرانی و آمریکایی اعلام کردند که مذاکرات “مثبت و سازنده” بوده است. دو طرف روز ۱۹ آوریل در رم، پایتخت ایتالیا برای دور دوم دیدار کردند. این مذاکرات با میانجیگری بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان در سفارت عمان در رم برگزار شد. در این گفت وگوها، ریاست هیات ایرانی را عباس عراقچی وزیر امور خارجه و نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه بر عهده داشتند.
عراقچی اظهار داشت که «ما توانستیم به درک بهتری در مورد تعدادی از اصول و اهداف برسیم». عراقچی گفت: مذاکرات در فضایی سازنده انجام شد و در حال پیشرفت است. نمایندگان دو کشور پس از اعلام «پیشرفت‌های بسیار خوبی» در مذاکرات هسته‌ای اعلام کردند که دور سوم در ۲۶ آوریل در مسقط برگزار می‌شود. پیامدهای مذاکرات با این حال، نشستن بر سر میز مذاکره با آمریکا ممکن است مشکلات بالقوه ای را برای ایران ایجاد کند، زیرا این حرکت را نمی توان در گفتمان سیاسی بلندمدت ایران که عمدتا مبتنی بر احساسات ضد آمریکایی است، توضیح داد. با توجه به اینکه ایران دچار تلاطم های سیاسی و اقتصادی بوده است، بدیهی است که ایران به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مجبور به پذیرش دعوت آمریکا شد که ممکن است حکومت ایران را با مشکلات بیشتری مواجه کند.
ایران با یک معضل مواجه است . توافق با آمریکا مزایا و معایب زیادی دارد. از یک سو، اگر ایران با آمریکا به توافق برسد، تحریم‌های آمریکا برداشته می‌شود و ایران می‌تواند اقتصاد خود را احیا کند. ایران حتی ممکن است از کشورهای غربی، از جمله شرکت های آمریکایی، سرمایه گذاری خارجی جذب کند. بهبود اقتصادی ممکن است تنش های سیاسی داخلی را کاهش دهد.
از سوی دیگر، اگر ایران با آمریکا به توافق برسد، حکومت ایران ممکن است در زمینه داخلی تضعیف شود. در صورت دستیابی به توافق، ایران یکی از دلایل وجودی خود یعنی گفتمان سیاسی ضد آمریکایی و ضد امپریالیستی را از دست خواهد داد که مشروعیت خود را در نزد بخش بزرگی از مردم ایران تضعیف خواهد کرد.ایران تا حد زیادی مشروعیت خود را از گفتمان سیاسی ضدغربی خود گرفته است. به همین ترتیب، عدم دستیابی به توافق نیز برای ایران یک معضل است. از یک سو، اگر ایران با آمریکا به توافق نرسد، باید هم با اسرائیل و هم با آمریکا مقابله کند، واضح است که ایران در رویارویی با اسرائیل محتاط است، زیرا در صورت رویارویی مستقیم با اسرائیل، ممکن است ایران مورد هدف آمریکا قرار گیرد که ثبات حکومت را بدتر خواهد کرد.
به نظر می رسد دستیابی به توافق نهایی بین آمریکا و ایران بعید است زیرا انتظارات دو طرف متفاوت است. ترامپ می‌خواهد توانایی ایران در توسعه انرژی هسته‌ای را از بین ببرد، در حالی که ایران ضمانت‌هایی برای محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم خود می‌خواهد. از یک سو مقامات آمریکایی مانند مارکو روبیو وزیر امور خارجه و مایک والتز مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرده‌اند که برنامه هسته‌ای ایران باید متوقف شود.
از سوی دیگر، تهران خواهان به رسمیت شناختن حق خود برای توسعه انرژی هسته ای و غنی سازی اورانیوم است. علاوه بر این، طرف ایرانی نیز اعلام کرد که درباره موضوعات غیرهسته ای مانند توان موشکی ایران مذاکره نخواهد کرد. علاوه بر این، بی اعتمادی متقابل بین دو طرف از موفقیت آمیز بودن روند جلوگیری می کند.
در خاتمه، هنوز موانع زیادی برای غلبه بر مسائل دوجانبه و منطقه ای مانند دامنه برنامه هسته ای ایران، شرایط لغو تحریم ها و تغییر موازنه قوای منطقه ای وجود دارد.
