به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از دیلی صباح تحریمهای سازمان ملل پس از آن صورت میگیرد که گروه اروپایی «E3» شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان، مکانیسم منحصر به فرد موجود در توافق هستهای ۲۰۱۵ را فعال کردند و ادعا کردند که تهران به تعهدات خود عمل نمیکند.
قدرتهای غربی و اسرائیل مدتهاست تهران را به تلاش برای دستیابی به سلاحهای هستهای متهم میکنند، ادعایی که ایران آن را رد میکند.
خبرگزاری فرانسه توضیح میدهد که «اسنپبک» به چه معناست ومکانیسم «بازگشت سریع» چگونه کار میکند؟
در سال ۲۰۱۵، ایالات متحده، سه کشور اروپایی (E3)، چین و روسیه یک توافق هستهای تاریخی با ایران امضا کردند که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گنجانده شد.
این توافق که رسماً با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته میشود، در ازای اعمال محدودیتهایی بر برنامه هستهای تهران، تحریمهای بینالمللی سازمان ملل علیه ایران را لغو کرد.
قطعنامه ۲۲۳۱ که در ۱۸ اکتبر منقضی میشود، شامل بندی است که به هر یک از طرفین توافق اجازه میدهد در صورت عدم پایبندی آشکار ایران به برجام، «مکانیسم ماشه» را برای بازگرداندن همه تحریمها علیه ایران فعال کنند.
هر کشوری که در این توافق «شرکت» میکند، میتواند در صورتی که تشخیص دهد یکی دیگر از شرکتکنندگان به طور قابل توجهی از رعایت توافق کوتاهی کرده است، شکایتی را به شورای امنیت ارائه دهد.
این اطلاعیه یک فرآیند ۳۰ روزه را آغاز میکند که در پایان آن تحریمهای سازمان ملل به طور خودکار دوباره اعمال میشوند، مگر اینکه شورا اقدامی برای تمدید لغو تحریمها انجام دهد.
چرا قدرتهای اروپایی آن را به راه انداختند؟
در ۲۸ آگوست، سه کشور اروپایی پس از انتقاد از ایران به دلیل نقض چندین تعهد برجام، از جمله افزایش ذخایر اورانیوم به بیش از ۴۰ برابر حد مجاز در این توافق، مکانیسم ماشه را فعال کردند.
توافق هستهای که به سختی در سال ۲۰۱۵ به دست آمده بود، از زمانی که ایالات متحده در سال ۲۰۱۸، در اولین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، به طور یکجانبه از آن خارج شد و تحریمها را علیه ایران از سر گرفت، در وضعیت نابسامانی قرار گرفته است.
پس از خروج ایالات متحده، تهران به تدریج از تعهدات خود ذیل این توافقنامه فاصله گرفت و شروع به افزایش فعالیتهای هستهای خود کرد. اوضاع پس از جنگ ۱۲ روزه بین ایران و اسرائیل در ماه ژوئن، که در آن ایالات متحده نیز تأسیسات هستهای ایران را بمباران کرد، رو به وخامت بیشتری گذاشته است.
این جنگ همچنین مذاکرات هستهای تهران با آمریکا را که در ماه آوریل آغاز شده بود، از مسیر خود خارج کرد و باعث شد ایران همکاری خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد.
پس از دستیابی به یک توافق همکاری جدید با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در اوایل این ماه، ایران روز جمعه اعلام کرد که بازرسان این نهاد سازمان ملل متحد مستقر در وین، کار خود را در این کشور از سر گرفتهاند.
ایران چه میگوید؟
در حالی که قدرتهای اروپایی سالهاست تلاشهای مکرری را برای احیای توافق ۲۰۱۵ از طریق مذاکره آغاز کردهاند و گفتهاند که «مبانی قانونی روشنی» برای فعال کردن این بند دارند، ایران با آنها همنظر نیست.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه گفت که تلاش کشورهای اروپایی برای بازگرداندن تحریمها «از نظر قانونی باطل و از نظر سیاسی بیملاحظه» است و تأکید کرد که این کشور چندین پیشنهاد برای کاهش این بنبست ارائه کرده است.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، روز جمعه گفت که تهران در تلافی اعمال مجدد تحریمها، از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای خارج نخواهد شد.
چه تأثیری خواهد داشت؟
به طور مشخص، تحریمهای جهانی در مورد فناوری موشکهای بالستیک، تسلیحات، تجهیزات هستهای و محدودیتهای بانکی که ۱۰ سال پیش برداشته شده بودند، دوباره برقرار خواهند شد.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران، به خبرگزاری فرانسه گفت که بازگشت تحریمها «بار اقتصاد ایران را که از قبل در وضعیت دشواری قرار دارد، افزایش خواهد داد».
او گفت اما «تأثیر آنها به این بستگی دارد که چه میزان از اقدامات جامعی که روی کاغذ ارائه میدهند، در اجرا منعکس میشود»، به خصوص از آنجایی که چین و روسیه ممکن است «سعی کنند مانع اجرای آنها شوند».
کلسی داونپورت، کارشناس انجمن کنترل تسلیحات، گفت: «با توجه به وسعت تحریمهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا که از قبل علیه ایران اعمال شده است، اقدامات سازمان ملل تأثیر اقتصادی کمی خواهد داشت.»
اما او هشدار داد که بازگرداندن اقدامات «بدون وجود یک فرآیند مذاکره، ایران و ایالات متحده را در معرض خطر گرفتار شدن در یک درگیری تلافیجویانه تشدیدکننده قرار میدهد».