به گزارش یازاکو، جعفر ساعینیا_ فرش هریس، با تاریخچهای که به دوران قاجار بازمیگردد، در شهرستان هریس در استان آذربایجان شرقی تولید میشود. این فرشها بهواسطه طراحیهای هندسی خاص، استفاده از رنگهای طبیعی و بافت مستحکم، در بازارهای داخلی و بینالمللی شناختهشدهاند. اما در سالهای اخیر، این هنر اصیل با چالشهای جدی مواجه شده است.
کاهش چشمگیر تمایل نسل جوان به یادگیری و ادامه فعالیت در حوزه بافت فرشهای دستباف، بهویژه فرش هریس، ناشی از تغییرات بنیادین در سبک زندگی و مهاجرت گسترده به شهرهای بزرگ است. این روند خطرناک میتواند بهسرعت روند تولید این هنر اصیل را متوقف کند. نبود کارگاههای تولید با ساعات کاری مشخص و تأمین بیمه برای بافندگان نیز انگیزه ادامه این حرفه را به شدت کاهش داده و خطر انقراض این میراث فرهنگی را دوچندان کرده است.
از سوی دیگر، فقدان مدیران متخصص در فروش و بازاریابی، بهویژه در بازارهای بینالمللی، موجب کاهش چشمگیر صادرات و افت درآمدهای ارزی کشور شده است. صنعت فرش ایران و آذربایجان، که زمینه اشتغال بیش از دو میلیون نفر را فراهم کرده، اکنون در آستانه از دست دادن جایگاه خود در اقتصاد ملی قرار دارد.
همچنین، عدم دسترسی مناسب به بازارهای داخلی و خارجی، در کنار شرایط دشوار و پیچیده اقتصادی کنونی ایران، فشارهای طاقتفرسایی بر تولیدکنندگان فرش هریس وارد کرده است. این محدودیتها باعث کاهش تقاضا و افت شدید درآمد تولیدکنندگان شده که مستقیماً تهدیدی جدی برای بقای این هنر ارزشمند محسوب میشود.
فرش هریس و دیگر فرشهای دستباف ایرانی، فراتر از یک کالای هنری، نمادهایی از هویت فرهنگی و تاریخی کشور هستند. از دست دادن این میراث کهن، به معنای از دست دادن بخش مهمی از فرهنگ و هویت ملی است. برای جلوگیری از این بحران عمیق، نیاز به برنامهریزیهای دقیق، حمایتهای جدی دولتی و آموزش نسلهای جدید در زمینه بافت و بازاریابی فرش بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
فرش هریس فقط یک هنر دستی نیست؛ بلکه حامل بخشی از تاریخ و فرهنگ هزاران ساله آذربایجانیها است که اگر مورد بیتوجهی قرار گیرد، احتمال نابودی آن بسیار بالاست. حفظ و احیای این میراث فرهنگی و اقتصادی، مسئولیتی ملی است که بدون همکاری گسترده نهادها و فعالان حوزه فرش، به سختی قابل تحقق خواهد بود. اگر فکری عاجل و جدی نشود، فرش هریس ممکن است برای همیشه از صحنه اقتصاد و فرهنگ کشور محو شود.