یاز اکو؛ ساسان نیک‌رفتار خیابانی – تیتر کوتاه بود و گویا: «استفاده از سوخت مازوت در برخی نیروگاههای کشور به استثنای تهران و کرج»! آیا خون (یا ریه‌ی) پایتخت و مرکزنشینان رنگین‌تر از خون شهرستانی‌ها و مردم مرکزننشین است؟
مدیرعامل شرکت مادر تخصصی برق حرارتی طی گفتگویی رادیویی اعلام کرد: «ما مجبوریم برای تامین برق نیروگاه‌ها از مازوت در صورت عدم وجود گاز استفاده کنیم، در حال حاضر در نیروگاههای شهید مفتح همدان، نکا مازنداران، سهند تبریز، توس مشهد و نیروگاه بیستون استان کرمانشاه از سوخت جایگزین مازوت استفاده می‌کنیم.»
مشعل مازوت‌سوز در واحدهای صنعتی تهران و البرز و اصفهان پلمب است
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز مازوت‌سوزی در شهرهایی مانند تبریز، مشهد و همدان را تایید و بر ممنوعیت استفاده از این سوخت در شهرهای تهران، اصفهان و کرج، تاکید می‌کند. داریوش گل‌علیزاده درباره‌ی مصرف مازوت در برخی کلانشهرها می‌گوید: در سال‌های گذشته در تهران، اصفهان و کرج به هیچ وجه از مازوت در نیروگاه‌ها استفاده نشد و آلودگی سال‌های گذشته در این شهرها ارتباطی به سوزاندن مازوت نداشت. مشعل مازوت‌سوز در واحدهای صنعتی این استان‌ها پلمب است و این واحدها امکان مصرف مازوت را ندارند اما در شهرهایی مانند تبریز، مشهد و همدان مازوت مصرف می‌شود …
طی روزهای گذشته و با سرد شدن تدریجی هوا، در اقدامی سوال‌برانگیز، سهمیه‌ی گاز نیروگاههای تبریز و بناب برخلاف وعده‌های داده شده پیش از دیگر نقاط کشور توسط دیسپاچینگ ملی قطع و مازوت‌سوزی آغاز شد. مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق آذربایجان‌شرقی با اشاره به اخبار منتشره با موضوع آلایندگی محیط‌زیست توسط نیروگاه تبریز، می گوید: «این مجموعه هیچ نفعی در استفاده از مازوت ندارد و چه بسا مصرف آن اولین تاثیرات منفی را بر سیستم‌های نیروگاهی و مجموعه پرسنل شاغل در آن می‌گذارد. نیروگاه تبریز توانایی استفاده از سوخت گاز طبیعی و مازوت را دارد ولی تمامی تجهیزات و سیستم‌های آن بر پایه مصرف سوخت گاز طبیعی برنامه‌ریزی شده است و چه بسا مصرف سوخت مازوت اولین تاثیرات منفی را بر سیستم‌های نیروگاهی و مجموعه پرسنل متخصص شاغل در آن می‌گذارد.»
مازوت، دشمن محیط‌زیست و تولیدکننده‌ی سمی کشنده
مازوت مضرات فراوانی برای محیط زیست و انسان‌هایی دارد که در محیط آن زندگی می‌کنند. مازوت جزو سوخت‌های سنگین به شمار می‌آید و هر چه سوخت سنگین‌تر باشد، آلاینده‌ی بیشتری وارد هوا می‌کند. مازوت، حرارت و انرژی گرمایی بالایی ایجاد می‌کند. این ویژگی سبب می‌شود این سوخت در نیروگاه‌ها و صنایع، محبوبیت بالایی داشته باشد. در کشورهای غربی با شکستن ترکیب مازوت و تبدیل آن به گازوئیل، کمی از مضرات مصرف آن کاسته می‌شود اما در کشور ما، علی‌رغم تاکید متخصصان محیط زیست بر لزوم استفاده نکردن از این سوخت در کلانشهرها، شاهد استفاده‌ی نیروگاههای کشور –البته به جز تهران و کرج و اصفهان- از سوخت مازوت هستیم.
بر اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، اکسیدهای گوگرد منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن را سولفور دی اکسید تشکیل می‌دهد. سولفور دی اکسید گازی سمی و مضر است. این گاز وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از حد مجاز برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح کشنده خواهد بود.
در شرایطی که طی دهه‌های گذشته آب و هوای شمال‌غرب کشور و تبریز و اردبیل و مراغه و اورمیه از مطبوع‌ترین آب و هواهای کشور به شمار می‌رفت اما در سایه‌ی بی‌توجهی‌ها و برخی تبعیض‌ها مانند خشک شدن دریاچه‌ی اورمیه و قطع سهمیه‌ی گاز سوخت نیروگاه‌ها، حال این شهرها نیز روزهای زیادی را در شرایط هشدار و آلودگی هوا سپری می‌کنند و متاسفانه ریزگردهای نمکی دریاچه و ایجاد و پخش ده‌ها تن گوگرد و سایر آلاینده‌های این نیروگاه‌ها در هوای مناطق شرق دریاچه‌ی اورمیه، زمین و هوای این مناطق را دچار آلودگی کرده و برای مردم و کشاورزان و باغداران منطقه مشکل ایجاد کرده است.
متاسفانه سرانه‌ی مصرف انرژی کشور، سه برابر دنیاست و ۹۷ درصد این انرژی نیز از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود و لازم است مسئولان فکری به حال استفاده از سوخت‌های پاک، نوسازی حمل و نقل عمومی و فراهم کردن امکان استفاده از خودروهای هیبریدی بکنند. در شرایطی که ایران، یکی از بزرگترین استخراج‌کنندگان گاز است، حال شهرهای دور از مرکز کشور باید گازهای سمی ناشی از سوخت مازوت را استنشاق کنند.
همانطور که در قانون هم آمده استفاده از سوخت مازوت در کلانشرها ممنوع است. شاید تبریز جزو کلانشهرها نیست و شاید هم قانون در بعضی نقاط کشور «قانون‌تر» از نقاط دیگر کشور است. (جرج اورول در رمان به یادماندنی «قلعه حیوانات» جمله‌ی معروفی دارد: “همه با هم برابرند، اما بعضی برابرترند”)
سیاست‌های تمرکزگرایانه و مرکزمحور نیز در این بین همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد خون مردم پایتخت و مرکز رنگین‌تر از خون مردمان مرکز ننشین است و شاید به قول بعضی‌ها مردم آذربایجان و مازندران و خراسان و کرمانشاه و همدان آبشُش دارند و مرکزنشینان شُش.
