به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از فارس، دانشگاه آزاد اسلامی از مراکز مهم علمی کشور است که در طول قریب سه دهه فعالیت خود، منشأ خدمات بسیاری بوده است. این دانشگاه توانسته است با عمومی کردن علم، امکان طی مدارج دانشگاهی و دستیابی به تحصیلات عالیه را برای شمار بیشتری از افراد جامعه فراهم آورد . دانشگاه آزاد اسلامی در آذربایجان‌شرقی نیز یکی از بزرگترین دانشگاه‌های ایران به شمار می‌آید که بزرگان و اندیشمندان زیادی را تحویل جامعه داده است.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز از جمله واحدهای فعال در فعالیت‌های فناورانه است. مرکز رشد این واحد در سال ۹۳ از وزارت علوم و سازمان مرکزی مجوز گرفته و از اسفند ۹۶ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است. این مرکز در حال حاضر دارای ۳۰ واحد فناور مستقر و یک شتاب‌دهنده همکار است.
مرکز رشد فناوری‌های نوین سلامت این واحد نیز از بهمن ۹۸ از وزارت بهداشت و سازمان مرکزی موافقت اصولی گرفته و دارای ۱۰ واحد فناور مستقر و یک شتاب‌دهنده همکار است.
در این میان گفت‌و‌گوی تفصیلی با عزیز جوانپور، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی انجام دادیم که به گفته خود، ۱۷ سال از عمر خود را در این دانشگاه گذرانده است.
در ابتدا از سابقه حضورتان در دانشگاه آزاد اسلامی بگویید؟
جوانپور: بنده را عمدتا با دانشگاه آزاد اسلامی می‌شناسند. از سال ۸۳ در این دانشگاه به عنوان دبیر منطقه دو شمال‌غرب کشور شروع به کار کردم و سپس رئیس واحد تبریز شدم و در آن مدت واحد علوم تحقیقات را در تبریز راه اندازی کردم.
مدتی ریاست دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه را بر عهده گرفتم و در نهایت مسوولیت ریاست کل دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی را بر دوش بنده گذاشتند و بعد از این را هم خداوند می‌داند. در کل ۱۷ سال از عمر خود را دانشگاه آزاد گذرانده‌ام.
فهرست
دانشگاه آزاد اسلامی تبریز یکی از پنج دانشگاه برتر کشور است
در طول این ۱۷ سال فعالیت خود در دانشگاه آزاد اسلامی، با چه مشکلاتی روبرو شده‌اید؟
جوانپور: کارهای زیادی در دانشگاه آزاد اسلامی انجام گرفته است که برای اجرایی شدن هر کدام از آنها پروسه زیادی طی شده است و در دوره ای ۵۵ درصد دانشجویان کل کشور فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی تبریز بودند که الان این رقم به ۳۷ درصد رسیده است. البته گسترش دانشگاه‌های علمی کاربردی، پیام نور و غیره نیز دال بر این کاهش سهم است.
دانشگاه آزاد اسلامی تبریز یکی از پنج دانشگاه برتر کشور است و از لحاظ رتبه پژوهشی نیز جزو پنج ردیف اول در سامانه علم‌سنجی کشور هستیم و علاوه بر این جزو پنج دانشگاه کشور هستیم که هفت استاد را در بین دو درصد دانشمندان جهان اسلام داریم.
دانشگاه آزاد اسلامی با مشکل صندلی خالی روبه‌رو است؟
جوانپور: موضوع صندلی خالی در خود وزارت علوم نیز وجود دارد و یک موضوع همه گیر در تمام دانشگاه هاست و حتی برخی از دانشگاه‌ها با موضوع ادغام و تعطیلی هم روبر و شدند و دانشگاه آزاد اسلامی نیز از این موضوع مستثنی نیست.
تمام واحدهای دانشگاهی استان آذربایجان‌شرقی به سمتی حرکت می‌کنند که در کنار فعالیت‌های آموزش و پژوهش، ماموریت‌گرا باشند. سند مأموریت‌گرایی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی بخش دوم خود را به پایان رسانده و وارد بخش سوم شده است. مطالعات علمی در خصوص توانمندی استان انجام می شود تا تبدیل به برنامه شود.
واحد پزشکی دانشگاه آزاد تبریز تشکیل شده به این ترتیب ۲ هزار دانشجوی پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی در این واحد مستقر هستند و واحد مرکزی دانشگاه آزاد تبریز نیز ۲۱ هزار دانشجو دارد و این در حالی است که ۵۱ هزار دانشجو در کل استان داریم و یک‌هزار و ۶۰۰ هیات علمی نیز در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی با ما همکاری می‌کنند که ۵۵۰ نفر از این اساتید در واحد تبریز حضور دارند.
با وجود کاهش دانشجو در واحدهای دانشگاهی امسال جذب دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ۲۰ درصد افزایش یافته است و هم اکنون ۲۱ هزار دانشجو در واحد تبریز مشغول به تحصیل هستند.
با توجه به مشکلات مالی و نقدینگی در دانشگاه آزاد، برای جبران این موضوع کارهایی انجام گرفته است؟
جوانپور: درآمد دانشگاه آزاد اسلامی از طریق شهریه و درآمدهای داخلی خود مجموعه است از این رو باید به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای برویم.
تمام واحدهای دانشگاهی استان آذربایجان‌شرقی به سمتی حرکت می‌کنند که در کنار فعالیت‌های آموزش و پژوهش، ماموریت‌گرا باشند. سند مأموریت‌گرایی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی بخش دوم خود را به پایان رسانده و وارد بخش سوم شده است. مطالعات علمی در خصوص توانمندی استان انجام می شود تا تبدیل به برنامه شود.
مشارکت اعضای هیات علمی و دانشجویان در مراکز رشد، دانش‌بنیان و صنعت باعث می‌شود تا ایده‌ها به محصول، ثروت و تولید تبدیل شود؛ در برخی از استان‌ها ورود به موضوع درآمد غیرشهریه‌ای راحت‌تر است ولی در استان ما چنین شرایطی وجود ندارد و برای این درآمدها حتما باید با صنعت دست به دست بدهیم.
یک دانشگاه خوب باید چه شاخصه‌هایی در دنیای امروز داشته باشد؟
جوانپور: همانطور که آقای ولایتی در روز معارفه من گفت، دانشگاه باید محل حل مسئله باشد که نمونه آن دریاچه ارومیه است، یعنی در این موضوع دانشگاه ورود پیدا کرد و یک مرکز تحقیقاتی در حوزه آبخیز دریاچه ایجاد شد که بیش از ده‌ها طرح پژوهشی توسط کارگروه‌های مختلف ارائه شده و چالش‌های حمزه دریاچه ارومیه احصا شده است. همه این چالش‌ها به موضوعات پایان نامه تبدیل شده است.
تحصیل ۶۰۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه تبریز
در زمینه جذب دانشجویان بین‌المللی چه کارهایی انجام گرفته است؟
جوانپور: بیش از ۶۰۰ نفر دانشجوی بین‌المللی از کشورهای همسایه عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان داریم؛ این برای اولین بار است که دانشجویی از ترکیه و جمهوری آذربایجان جذب می‌کنیم زیرا همیشه برعکس بود و دانشجویان ایرانی به ترکیه می‌رفتند.
رشته‌های پزشکی دانشگاه تبریز مورد استقبال دانشجویان خارجی
اکثر دانشجویان خارجی در چه رشته‌هایی تحصیل می‌کنند؟
اکثرا در رشته پزشکی و دندانپزشکی درس می‌خوانند و البته هدف ما نیز همین است زیرا با توجه به اسم دانشگاه آزاد اسلامی همه گمان می‌کنند که در این دانشگاه دروس دینی و مذهبی تدریس می‌شود البته در رشته‌های مهندسی و حقوق نیز دانشجوی خارجی داریم.
همه دانشجویان خارجی در واحد تبریز هستند و یا در شهرستان‌ها نیز تحصیل می‌کنند؟
جوانپور: امکانات دانشگاه‌های شهرستان نیز بسیار خوب است و می‌توان از طرفیت خالی صندل‌ها در این راستا استفاده کرد و برخی از این دانشجویان را به شهرستان‌ها با امکانات رفاهی بالا هدایت کنیم تا برای آن واحدها نیز درآمد باشد.
از کشورهای دیگر نیز درخواست پذیرش دانشجو داریم؟
جوانپور: در حال رایزنی هستیم ولی برخی مسائل باید از طریق وزات امورخارجه وجود دارد که باید حل شود.
اقداماتی که در حوزه صنعت انجام گرفته است؟
جوانپور: اولین ماموریتی که در حوزه صنعت انجام گرفته است، در بخش کفش و چرم بود و ما جزو اولین استان‌هایی هستیم که به صورت تحقیقی در این خصوص انجام داده و در قالب پایان نامه و ارشد و دکترا (۱۵۰ پایان‌نامه) کار شده است.
سرای نوآوری کفش و چرم در تبریز ایجاد کرده‌ایم که مخصوص این حوزه است و شرکت‌های دانش بنیان در این سرا مستقر هستند.
فعالیت سرای نوآوری کفش و چرم به چه شکل است؟
جوانپور: تحقیقات و ایده‌پردازی این سرا به مرحله تحقیقاتی رسیده و حتی چند نمونه از این تحقیقات هم به تولید رسیده است و عقد قرار شده‌اند.
برای مثال، محصول استراتژیک مواد اولیه زیره کفش از خارج وارد کشور می‌شد ولی در حال حاضر این مواد توسط شرکت دانش بنیان تولید می‌شود.
در تلاش هستیم تا صنعت قدیمی تبریز (کفش و چرم) را احیا کنیم زیرا به این صنعت نه تنها دانشگاه‌ها وارد نشده بودند بلکه خود صنعت نیز رغبتی نشان نداده بود.
«صنعت کفش از صنایع مورد توجه دنیاست که اعمال تحریم‌های جهانی، امکان دسترسی به مواد اولیه تولید زیره آن را محدود کرده است. هدف دیباگران فرتاک شیمی، فرمولاسیون زیره کفش با اتکا بر دانش ملی است که شرکت دیباگران فرتاک شیمی اقدام به این طرح کرد که در مرکز رشد واحد تبریز صورت می‌گیرد.»
«فرمولاسیون آزمایشگاهی زیره کفش به‌طور موفقیت‌آمیزی به‌دست آمده است و طرح حاضر فاز اولیه را پشت سر گذاشته است. نمونه‌های آزمایشگاهی سنتز شده ویژگی‌های موردنیاز برای زیره کفش را داشته و هم‌اکنون در مرحله ساخت رآکتور استیلی برای سنتز مواد اولیه ساخت زیره کفش در اشل نیمه‌صنعتی است.»
فعالیت مدرسه عالی مهارتی چرم و کفش، نیز راه اندازی می شود مجری مدرسه عالی مهارتی چرم و کفش دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز است و مجوز این مدرسه در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری در سال جهش تولید، از طرف سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی صادر شده است. راه‌اندازی مدرسه مهارتی بخاطر شیوع ویروس کرونا به تاخیر افتاده است امیدواریم به زودی راه‌اندازی شود.
تولید جلبک استراتژیک اسپیرولینا در تبریز
دانشگاه در حوزه‌های دیگر صنعتی چه برنامه‌هایی دارد؟
جوانپور: در حوزه دیگر نیز برنامه‌های زیادی تبیین شده است؛ در حال حاضر شرکت دانش بنیان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز موفق به تولید جلبک اسپیرولینا شده است. این جلبک جزو مواد استراتژیک بودا در گلخانه دانشگاه آزاد در حال بهره‌برداری است.
اسپیرولینا یک جلبک سبز – آبی و سوپر غذای غنی‌شده از مواد مغذی است. جلبک مذکور بیش از ۵۰ تا ۷۰درصد پروتئین قابل هضم دارد و حاوی همه اسیدهای آمینه ضروری است که شرکت دانش‌بنیان زیست‌اندیشان “بهفر” آذربایجان در واحد تبریز اقدام به این کار کرد و این طرح درحال تامین اعتبار جهت تولید انبوه(گرید انسانی) است.»
جلبک استراتژیک اسپیرولینا در تبریز به عنوان یک پروتئین است و در مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین در صنایع رنگسازی، داروسازی و سوخت هواپیما و تصفیه هوا استفاده می‌شود. اخیرا ترکیه از این جلبک در تولید شکلات استفاده می‌کند.
کارآیی این جلبک چیست؟
جوانپور: جلبک استراتژیک اسپیرولینا در تبریز به عنوان یک پروتئین است و در مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین در صنایع رنگسازی، داروسازی و سوخت هواپیما استفاده می‌شود. اخیرا ترکیه از این جلبک در تولید شکلات استفاده می‌کند.
اخیرا یک دستگاه تصفیه بیولوژیک از طریق همان جلبک نیز توسط شرکت دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی تولید شده است که تست و آزمایش‌های علمی آن با موفقیت انجام گرفته است. این دستگاه می‌تواند هوا را تصفیه کند و به شکل المان‌های مختلف در اقصی نقاط شهر نصب شود و چندین برابر بیشتر از یک درخت توانایی تصفیه هوا را دارد.
نتایج تست دستگاه تصفیه هوای بیولوژیکی توسط آزمایشگاه معتمد محیط زیست همراه با توضیح شرایط آزمایش تصفیه کامل گاز های CO2 و so2 و تصفیه نزدیک به صفر BTX ها و تصفیه ذرات معلق و فلزات سنگین موجود در هوا بالای ۵۰ درصد، این طرح قابلیت استفاده وسیع در سطح شهرها و محیط های صنعتی دارد.
همچنین یک ژل جوان‌ساز نانو در صوفیان تولید شده است و الان از مرحله رشد به مرحله تولید و درآمد رسیده‌ایم.
تولید ژل جوان‌ساز؟
«این ژل اولین محصول نانواتوزومی برای حداکثر نفوذپذیری و ترمیم کامل انواع چین‌وچروک پوست و دور چشـم، با افزایش تحریک تشدید سنتزکلاژن از فیبروبلاست بدون نیاز به مواد تزریقی است که در مرحله اخذ مجوز تولید است و شرکت تابناک طب آذر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز آن را انجام می‌دهد.»
این ژل تولیدی در حال حاضر به خارج از کشور صادر هم می شود.
تولید پارچه بتنی؟
«پارچه بتنی به صورت کلی متشکل از ترکیب پارچه بافته شده ضخیم از جنس الیاف پلیمری و سیمان و افزودنی‌های بتن به همراه صفحه عایق پلیمری است. ترکیب فوق در حالت عدم وجود آب کاملا شبیه به یک پارچه ضخیم شکل‌پذیری است. پس از نصب پارچه بتنی به هر شکل دلخواه در محل اجرا و آبپاشی سطح پارچه و عملیات گیرش سیمان در زمان کوتاه(در حدود ۲۴ ساعت) قابل بهره‌برداری خواهد بود.»
ایجاد ۳ سرای نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی
چند سرای نوآوری در دانشگاه ایجاد شده است؟
جوانپور: زیرساخت‌های لازم برای ایجاد سراهای نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی فراهم شده که تحولاتی در استان ایجاد خواهد کرد تا پاسخگوی مشکلات و معضلات در حوزه‌های مختلف باشد.
در زمانی که نیاز به ایجاد زمینه برای تحصیل در کشور احساس می شد دانشگاه آزاد اسلامی ورود کرد و امروز نیز اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی پیش قدم در عرصه علم و تولید پا به میدان حل مشکلات کشور گذاشته اند.
در همین راستا و با توجه به ظرفیت های هر منطقه مراکز نوآوری راه‌اندازی می شود که با توجه به بسترهای مناسب کشاورزی در مراغه، نخستین سرای نوآوری محصولات فراسودمند کشاورزی و دامی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه افتتاح شده است.
درصورتی که این نوآوری ها به بازار وصل نشوند اتفاقی نخواهد افتاد و همانند گذشته تنها شاهد نوآوری ها و ایده‌ها بر روی کاغذ خواهیم بود.
سرای نوآوری فقط دنبال تحقیق و پژوهش نیست و تحقیق و پژوهش زمانی اثرگذار است که داخل بازار شود و بخشی از مشکلات اقتصادی کشور را حل کند.
علاوه بر تولید، مدیریت، کیفیت، بهره‌وری و صادرات در دستور کار قرار دارد و به مهارت آموزی توجه ویژه ای خواهیم داشت.
سراهای نوآوری تخصصی مانند سرای نوآوری اجتماعی واحد تبریز، سرای نوآوری فولاد واحد بناب، سرای نوآوری محصولات فراسودمند کشاورزی و دامی واحد مراغه، سرای نوآوری رباتیک ایلخچی ایجاد شده است و مجوز سرای نوآوری نوسازی صنعتی و قطعه‌سازی در واحد تبریز و سرای نوآوری امنیت غذایی در واحد شبستر را اخذ کرده‌ایم.
در حال حاضر سراهای مختلفی اعم از سرای نوآوری مرکز کفش و چرم، رباتیک، فولاد، محصولات فراسودمند کشاورزی، صنعت نسل چهار ایجاد شده است و حتی دو رستوران واحد تبریز به محل استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان تبدیل شده است و همچنین واحدهای تعطیل شده را نیز در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار داده‌ایم.
این سراها براساس توانمندی و مزیت نسبی هر استان در دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی می‌شود تا از این طریق به چرخه صنعت و اقتصاد کشور کمک شود.
آینده دانشگاه را چگونه می‌بینید؟
جوانپور: اگر با این روند حرکت کنیم و به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای برویم، قطعا مشکلات حل خواهد شد و همچنین تعداد دانشجویان نیز در حال افزایش است و با کاهش روبه‌رو نشده‌ایم.
در ایام کرونا نیز افزایش دانشجو وجود داشت؟
جوانپور: بله در پاندمی که با کاهش دانشجو روبه‌رو نبودیم به طوریکه قبلا سرجمع با پزشکی و غیرپزشکی ۱۹ هزار دانشجو وجود داشت ولی الان دو هزار نفر جمعا دانشجویان پزشکی جدا شدند و به واحد مستقل تبدیل شده‌اند و ۲۱ هزار نفر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و ۵۵ هزار دانشجو و ۱۶۰۰ نفر استاد دانشگاه در سطح استان وجود دارد.
البته یکی از عوامل افزایش دانشجو، افزایش رشته‌های جدیدی است که پرمتقاضی هم هستند؛ به طوریکه برخی رشته‌ها قبلا در نقاط دیگر استان وجود داشت ولی هیچ طرفداری نداشت اما با آوردن این رشته به واحد تبریز با جذب حداکثری روبرو شدیم.
