به گزارش پایگاه خبری یاز اکو، از آنجاییکه ذخائر معدنی آذربایجان شرقی با ۸.۱ میلیارد تن ذخایر معدنی تخمینی، رتبه نخست کشور و استان اصفهان حدود ۳٫۴ میلیارد تن و کرمان نزدیک به ۲٫۷ میلیارد تن سه برابر استان کرمان و بیش از دو برابر استان اصفهان است.
به طوریکه از ۷۰ نوع مواد معدنی درکشور، ۵۵ نوع مواد معدنی آن در آذربایجان شرقی وجود دارد از۸۰۰ واحد معدنی موجود در استان ۴۰۰ معدن، معادل ۵۰ درصد، فعال هستند. و ذخایر معدنی موجود حاوی کانی‌های فلزی اعم از طلا، مس، مولیبدن، آهن و منگنز و کانی‌های غیرفلزی با اهمیت نظیر سنگ‌های تزیینی، کائولن، نفلین سینیت، سیلیس همچنین یکسری مصالح ساختمانی از جمله پوکه، سنگ لاشه، گچ دارای ظرفیت بسیار خوبی هستیم.
مزیت‌های معدنی خدادادی در آذربایجان شرقی ، خصوصا در اشتغال زائی و در آمد هنگفت آن ، قابلیت و فرصت سرمایه‌گذاری های متعددی را در استان می تواند فراهم نماید که نیازمند توجه زیاد به این بخش مهم و تأثیرگذاردر توسعه استان می باشد.
متاسفانه بیش از چندین دهه است که مسئولین استان بدلایل مختلف از اهمیت و پتانسیل های در آمدی و نقش آفرینی مواد معدنی آذربایجان شرقی در توسعه استان الخصوص معدن مس سونگون و معدن طلای اندریان چشم پوشی نموده و برای احقاق حقوقی و قانونی استان ورود جدی نکرده اند سالهاست درخصوص حق السهم استان یا بی اطلاع بوده و یا توانائی ورود به این مقوله مهم را نداشتند ؟!
و اما در افکار عمومی استان در بحث حقوق دولتی در قانون این معادن و نحوه تخصیص حق السهم آذربایجان شرقی ابهامات و شبهات جدی وجود دارد بطوریکه برای مثال برخی ازکارشناسان و مدیران استان بر این باورند که بالغ بر ۲۸ سال سهامداران معدن مس سونگون از پرداخت حق السهم استان بطور غیرقانونی خودداری نموده و مدیران و نمایندگان استان در گذشته تا کنون هیچ اقدام مثبتی در جهت احقاق حقوق استان به عمل نیاورده اند و هم اکنون در اذهان عموم مردم استان این سؤال مطرح می گردد که چرا مدیران و یا نمایندگان مردم برای احقاق حقوق مردم هیچگونه تلاش و یا پیگیری جدی بعمل نیاورده اند و اگر پیگیری و نتیجه حاصل نشده چرا عموم مردم را از این امر خطیر و مهم آگاه ننموده اند؟
تا اینکه تعدادی از فعالان رسانه و مردم مبادرت به اطلاع رسانی و ایجاد پویش های همگانی نمودند تا مسئولین و نمایندگان را واردار به اقدام لازم نمایند.
همانگونه که مطلع هستید مس سونگون در ۱۳۰ کیلومتری تبریز در شهرستان ورزقان قرار گرفته و مطابق گزارشات کارشناسان بالغ بر ۴ میلیارد تن ظرفیت معدن براورد شده، گویا براساس اخرین ارزیابی ها حتی ۶ میلیارد تن نیز ذکر گردیده است.
در حال حاضر سالانه به میزان ۱۴ میلیون تن مس ۵۵ صدم درصد استخراج می گردد این بدین معناست که اگر ظرفیت معدن را ۴ میلیارد تن با همین میزان سالانه استخراج در نظر بگیریم یعنی بیش از ۲۸۵ سال زمان برای برداشت مس خواهیم داشت. با توجه به گزارشات سالانه ۳۰۰ هزار تن کنسانتره مس از آذربایجان شرقی طی مسافتی بیش از یک هزار کیلومتر به کرمان حمل می گردد این در حالی است که فقط روزانه یک هزار تن کنسانتره مس فقط با راه آهن از ایستگاه تبریز تا کرمان (روزانه با ۲۰ واگن ۵۰ تنی) حمل می گردد و اگر به طور تقریب میزان ۲۰۰ هزار تن در سال نیز با کامیون حمل گردد این بدان معناست که آمارهای ارایه شده اشتباه بوده و سالانه بیش از ۵۰۰ هزار تن کنسانتره مس بصورت خام به کرمان حمل می شود (البته آمار دقیق حمل با کامیون در دست نمی باشد) یعنی بالغ بر ۲۳ هزار میلیارد تومان درآمد مس سونگون فقط از برداشت مس و اما سالانه مولیبدن نیز استخراج می گردد که بسیار مهم و با ارزش است و در این محاسبات وارد نشده است.
شایان ذکر است محیط زیست، منابع طبیعی استان جزء منابع ملی و ثروت عمومی می‌باشند در بحث مس سونگون تخریب منابع زیست‌محیطی و منابع طبیعی در اثر فعالیت‌های معدنی به قدری شدید است که کارشناسان معتقدند بیش از ۲۳ هزار اصله درخت از جنگل های محوطه از بین رفته و آسیب جدی به جنگل و توپوگرافی منطقه و محیط زیست وارد گردیده است این در حالی است که حتی شرکت مس سونگون از پرداخت سالانه یک درصد عوارض آلایندگی بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان به منطقه نیز خودداری نموده است.
لذا انتظارمردم آذربایجان در وهله اول برای جلوگیری از خام فروشی درخواست تسریع در احداث شهرک مس در جهت ایجاد و راه‌اندازی واحدهای فرآوری، توسعه و تکمیل چرخه و زنجیره‌های بعدی معادن و صنایع پائین‌دستی، تا زمینه اشتغال زایی در منطقه فراهم گردد.
۲- تقاضای ورود دیوان محاسبات و بازرسی کل کشور برای بررسی و اطلاع رسانی آمار دقیق میزان برداشت و محاسبه دقیق درآمد سالانه و بررسی میزان ظرفیت و ابعاد ثبت شده اولیه معدن مس سونگون و معدن اندریان در قرار داد تملیکی و ثبت معدن مذکور و اینکه آیا با گذشت سالها از استخراج مواد از معدن کاشف بعمل آید که ابعاد معدن به مرور زمان بزرگتر و بزرگتر از حد اولیه می باشد (ظرفیت استخراج مواد بیش از براورد کارشناسی اولیه که ثیت گردیده است) آیا معدن با ابعاد جدید جز شرایط قرار داد ثبتی اولیه محسوب میگردد یا نه ؟ (در برآوردهای اولیه گویا ظرفیت معدن حدود ۶۰۰ میلیون تن براورد شده بود که به مرور زمان به ۲ میلیارد تن و سپس به ۴ و شش میلیارد تن و برخی حتی تا ۸ میلیارد تن برآورد کرده اند ) دلیل این سوال نیزکاملا مشخص است آیا محدودیتی برای چنین وضعیتی قانون پیش بینی نکرده است ؟! و در نهایت ۲۸ سال حق السهم استان اذربایجانشرقی در کجا هزینه گردیده است ؟!! و چرا؟!
۳- از دادگستری محترم استان خواهانیم مستقلا به عنوان مدعی العموم به موضوع ورود نموده و دلیل بی قانونی و عدم پرداخت حق السهم استان را پیگیری نمایند
در خاتمه قطعآ مردم فهیم آذربایجان به موضوع حساس اشراف کامل داشته و دیگر حاضر نخواهند بود از حق السهم خود گذشت نمایند لذا از مجمع محترم نمایندگان استان درخواست ورود جدی و پیگیری شیانه روزی تا حصوص نتیجه را خواهانیم و امیدواریم بزودی شاهد احقاق حقوقی و قانونی معادن موجود اللخصوص مس سونگون و معدن طلای اندریان استان باشیم.
