یازاکو؛ مهدی زندهرزم _ موسیقی آذربایجان بار دیگر یکی از گنجینههای خود را از دست داد. علی بابا ممدوف بازماندهی نسل طلایی خوانندگانی بود که موسیقی قاجار که شاخهای از آن بعدها با اصلاحاتی که اوزیر حاجیبیگف انجام داد، با نام موسیقی آذربایجانی شناخته شد را به گوش نسل کنونی رساند و این نقش را در حد اعلا ایفا کرد.
وی دانشآموختهی مکتب سید شوشنسکی بود. شوشنسکی، همانطوری که شاگردانش با لفظ آقا او را خطاب میکردند، یکی از اساتیدی بود که احاطهی کامل بر موسیقی مقامی و دستگاهی آذربایجان داشت و بهحق، آقای خوانندگان موغام بود.
علی بابا متولد ۵ فوریه ۱۹۳۰ در روستای مشتاقای باکو بود.
شاگرد خلف سید شوشنسکی
وی از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۸ هنر آواز را نزد سید شوشنسکی در مکتب موسیقی دولتی آذربایجان آموخت و از سال ۱۹۴۵ به عنوان سولیست در فلارمونیای دولتی آدربایجان فعالیت کرد. از سال ۱۹۶۸ زیر نظر استاد بزرگ موسیقی کلاسیک آذربایجان، مایسترو نیازی، ارکستر سازهای مردمی به نام “همایون” را تشکیل داد و تا پایان عمر خود به عنوان رهبر این ارکستر فعالیت کرد. اجراهای ارکستر همایون که کسانی همچون خوانندهی فقید، محمد باقر باقرزاده در آن به ایفای موسیقی پرداختند، از ماندگارترین آثار موسیقی آذربایجانی است.
وی علاوه بر این که ایفاگر ماهر موغام و دستگاههای موسیقی مقامی آذربایجان بود، تصنیفهای آهنگسازان و ترانههای مردمی را نیز بسیار ماهرانه و با سبکی منحصر به فرد ایفا میکرد که بسیاری از آنها به صورت صوتی و تصویری در آرشیو تلویزیون ملی جمهوری آذربایجان ضبط و به عنوان گنجینهی طلایی این آرشیو نگهداری میشوند.
علی بابا صرفاً یک خواننده نبود، او با اشراف کاملی که به موسیقی داشت بیش از ۱۰۰ تصنیف و ماهنی ساخت که بسیاری از آنها توسط خوانندگان مطرح موسیقی آذربایجانی به کرات ایفا شده است. گل بیزه یار، یاشا هله، وطن یاخشی دیر و … نمونههایی از این ترانهها هستند که ورد زبان علاقهمندان به موسیقی آذربایجانی هستند.
احیای دوباره موغام دشتی
یکی از خدمات شایانی که وی به موسیقی آذربایجان عرضه کرد احیای دوبارهی موغام دشتی بود. این دستگاه مقامی که در حال فراموشی بود با همت وی و کمک استادش، سید شوشنسکی دوباره در برنامهی اجرای خوانندگان قرار گرفت. علی بابا دو تصنیف برای مقام دشتی ساخت که همین امر باعث ماندگاری این دستگاه شد. تصنیف نخست که بر روی شعری با مطلع”غمینده ن غونچه تک دیل قانه دوندو” از شاعر بزرگ، سید عظیم شیروانی ساخته شد و تصنیف دوم که با اشعاری از خود وی و با نام “سنین عشقین” که هر دو، توسط بزرگترین خوانندههای موسیقی آذربایجانی به کرات ایفا شده و میشوند.
علی بابا در طول فعالیت هنری خود افتخارات بسیاری کسب کرد که از آن جمله میتوان به بالاترین درجهی هنری موسیقی آدربایجان یعنی هنرمند مردمی(خالق آرتیستی) اشاره کرد. همچنین کسب جایزه بین المللی چنار طلایی و مدالهای شهرت، استقلال و شرف که توسط رئیسجمهوری آذربایجان به وی اهدا شد. در چندین دوره از مسابقات موغام که در تلویزیون ملی جمهوری آذربایجان برگزار شد، وی به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران حضور داشت و به تشویق و راهنمایی خوانندگان جوان میپرداخت. اما از همه اینها مهمتر میراث ماندگاری است که وی در موسیقی آذربایجان به جا گذاشته و چندین نسل از شاگردانی که هم اکنون از اساتید و نامآوران موسیقی هستند. موسیقی ملی آذربایجان به معنای واقعی کلمه خورشید پرفروزی را در آسمان پرستاره خود از دست داد.