آیا لغو تحریم نفت ایران می تواند از افزایش قیمت جهانی نفت جلوگیری کند؟

به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یاز اکو به نقل از دیلی صباح چشم انداز فزاینده بازگشت ایران به بازار نفت به عنوان فوری ترین منبع جایگزین تلقی می شود و بازار جهانی نفت با چنین رویکردی قیمت گذاری را آغاز کرده است.

کارشناسان بر این باورند که اگر تحریم‌های ایالات متحده بر صادرات نفت ایران برداشته شود و ایران شروع به پمپاژ نفت خام به بازار پرتنش فعلی کند، ممکن است قیمت‌های در حال نوسان و شکننده نفت را تثبیت کند.

به کانال یاز اکو در تلگرام بپیوندید

تحریم‌های جدید اعمال شده توسط کشورهای غربی علیه روسیه و همچنین تحریم‌های متقابل احتمالی روسیه، هر دو نگرانی‌ها از اختلالات عرضه در بازار را تشدید می‌کنند، قیمت نفت برنت را در اوایل ماه مارس به ۱۲۰ دلار در هر بشکه رساند.

روسیه به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان و یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت، نقش محوری در بازارهای جهانی انرژی ایفا می کند.

با این حال، بحران عرضه در بازارهای جهانی در واقع مدت ها قبل از نگرانی از خطرات ژئوپلیتیکی در اروپای شرقی آغاز شده است.

انقباض عرضه

کشورهای تولیدکننده نفت که مجبور بودند در روزهای ابتدایی همه‌گیری در سال ۲۰۲۰ عرضه خود را کاهش دهند، در شروع مجدد تولید با همان سرعت در سال ۲۰۲۱ با مشکلاتی روبرو شدند، زیرا تقاضا در حال افزایش بود و عرضه به دلیل سرمایه‌گذاری ناکافی و مشکلات فنی رو به اتمام بود.

بازارهای نفت که کمبود عرضه دارند، اکنون به جای نگرانی در مورد تقاضا، با نگرانی در عرضه مواجه هستند.

زمانی که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به اوپک پلاس، مصرانه از افزایش تولید خودداری کردند، قیمت هر بشکه نفت خام برنت که در سال ۲۰۲۰ به دلیل کاهش تقاضا به ۱۶ دلار کاهش یافته بود، در سال ۲۰۲۱ به ۸۷ دلار رسید.

شکاف عرضه و تقاضا

در بازار کنونی، که انقباض عرضه در حال عمیق‌تر شدن است و قیمت‌های نفت در سطوح بی‌سابقه قرار دارد، کشورهای عمده واردکننده نفت، عمدتاً در غرب، در مواجهه با عدم پاسخگویی گروه اوپک پلاس به دنبال یافتن منابع جایگزین نفت خام هستند.

پیشنهاد آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) برای کشورهای اتحادیه اروپا استفاده از سوخت‌های جایگزین، از جمله نفت، برای نیروگاه‌های گاز طبیعی برای کاهش وابستگی به گاز روسیه، ممکن است شکاف عرضه و تقاضا را کاهش دهد و جستجو برای جایگزین این منبع را تسریع کند.

در حال حاضر ایران به طور گسترده ای به عنوان بهترین جایگزین برای تغییر موازنه عرضه و تقاضا در نظر گرفته می شود تا جایی که انتظار می رود در صورت امتناع تولیدکنندگان اوپک پلاس از افزایش تولید، بشکه های نفت ایران به طور قابل توجهی شکاف عرضه و تقاضا را در سال جاری کاهش می دهد.

تحولات مثبت در مورد از سرگیری کامل توافق هسته ای ایران در مذاکرات وین، انتظارات را تقویت می کند تا تقریباً یک میلیون بشکه نفت ایران در روز تا پایان سال روانه بازار شود.

رافائل ماریانو گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای تثبیت نتیجه مثبت در مذاکراتی که رو به اتمام است، روز شنبه به ایران سفر خواهد کرد.

اوپک پلاس به تنهایی نمی تواند پاسخ گویی نیاز بازار جهانی باشد

پیش‌بینی می‌شود بازگشت بشکه‌های ایران به بازار باعث تشدید رقابت در گروه اوپک پلاس شود.

با این حال، آخرین داده ها نشان می دهد که گروه اوپک پلاس نمی تواند به اندازه کافی و سریع تولید کند تا شکاف عرضه را که در صورت تحریم صادرات نفت روسیه رخ می دهد، پوشش دهد.

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، به دلیل مسائل فنی و سایر محدودیت‌های ظرفیت، ائتلاف اوپک پلاس تنها قادر به تولید ۲۸۰ هزار بشکه در روز نسبت به افزایش ۴۰۰ هزار بشکه‌ای در ژانویه است.

تولید این گروه از ابتدای سال ۲۰۲۱ به حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است و ظرفیت تولید آن در حال حاضر حدود ۹۰۰ هزار بشکه و کمتر از اهداف تولید ماهانه است.

گروه اوپک پلاس در حال حاضر ۵٫۱ میلیون بشکه در روز ظرفیت اضافی دارد، به استثنای نفت خام ایران، اما در شرایط اضطراری، تنها ۲٫۲ میلیون بشکه در روز نفت خام فیزیکی از عربستان سعودی و امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) در دسترس خواهد بود.

بزرگترین تولیدکننده نفت جهان، ایالات متحده، هنوز به سطح تولید قبل از همه گیری نرسیده است.

تولید این کشور با میانگین تولید ۱۲٫۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۹، تنها به ۱۱٫۲ میلیون بشکه در روز در سال گذشته رسید و پیش بینی می شود امسال تولیدآن به ۱۲ میلیون بشکه در روز برسد.

در همین حال، کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی روز سه‌شنبه موافقت کردند تا ۶۰ میلیون بشکه نفت را از انبارها آزاد کنند تا در صورت کمبود عرضه، برخی از بازارها را تسکین دهند.

با این حال، کارشناسان معتقدند، این حرکت ممکن است تنها تخفیف موقتی در بازار داشته باشد و افزایش قیمت را فقط در کوتاه مدت محدود کند.

براین اساس تأثیر نفت ایران بر بازارهای جهانی نفت، قوی‌تر از افزایش تولید از سوی عربستان سعودی یا آمریکا تلقی می‌شود.

ایران که زمانی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان اوپک شناخته می‌شد، سال گذشته تنها توانست ۲٫۴ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کند که رتبه‌اش را به پنجمین تولیدکننده بزرگ جهان کاهش داد.

و از این میزان محصول تقریباً تمام مصرف داخلی بوده و به دلیل تحریم ها صادر نشده است.

بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی، تولید نفت خام ایران در ژانویه ۲٫۵ میلیون بشکه در روز ثابت ماند و صادرات نفت حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود.

با این حال، تهران به طور پیوسته شبکه نفتی خود را حمایت کرده و به آن اجازه می‌دهد پس از لغو تحریم‌ها به سرعت اقدام به افزایش تولید کند.

تا پایان سال جاری، تولید نفت خام ممکن است به ظرفیت پایدار ۳٫۸ میلیون بشکه در روز افزایش یابد که تقریباً ۱٫۳ میلیون بشکه در روز از سطح فعلی بیشتر است.

با توجه به گزارش هایی مبنی بر اینکه مذاکرات در وین در آستانه پایان یافتن است، ایران ذخیره نفت خود را در تانکرها افزایش داده است به امید افزایش صادرات. این کشور حدود ۸۰ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی در تانکرها ذخیره می کند.

این کشور خلیج فارس برای افزایش تولید خود در میادینی که بیش از سه سال است با ظرفیت کم کار می کنند به چند ماه زمان نیاز دارد.

 با این حال، جواد اوجی، وزیر نفت ایران روز پنجشنبه به خبرگزاری انرژی ایران (شانا) گفت : کشورش آماده افزایش تولید نفت است.

بر اساس داده‌های وزارت نفت ایران، این کشور پیش از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸، ۳.۸ میلیون بشکه در روز نفت خام و میعانات گازی تولید می‌کرد و ۲.۸ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کرد.

در این مدت، ایران برای فروش نفت خود با مشکلاتی مواجه شد و مجبور شد تولید خود را کمتر از ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. صادرات نفت خام این کشور نیز به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسید.