به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از عصرایران، روسیه برای دور زدن تحریم های غرب از “کتاب راهنمای ایران” استفاده می کند.
بر اساس گزارش سی ان ان: از آنجایی که تقریبا تمام بخش‌های اقتصاد روسیه با تحریم‌های بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است، مسکو ممکن است برای بقا در شرایط تحریم، مجبور شود به یک متحد قابل اعتماد با بیش از ۴ دهه تجربه در زمینه مقابله با تحریم‌های غرب روی بیاورد.
بر اساس گزارش وبگاه “کاستلوم” – که تحریم ها را دنبال می کند – تا پیش از جنگ اوکراین، ایران تحریم شده ترین کشور جهان بود، اما روسیه اکنون این رکورد را در اختیار دارد و این دو کشور اکنون در شرایط پیوند مشابهی قرار دارند که تحلیلگران معتقدند که احتمالا با تشدید جنگ در اوکراین قوی تر هم می شود.
“جورجیو کافیرو” مدیر عامل شرکت Gulf State Analytics مستقر در واشنگتن دی سی در این باره معتقد است: “منافع مشترک در کمک به دیگری برای دور زدن تحریم ها برای این پویایی در روابط روسیه و ایران مهم است.”
“ویتالی ساولیف” وزیر حمل و نقل روسیه ماه گذشته در بحبوحه محاصره هوایی بین مسکو و غرب گفت که کشورش در حال “مطالعه پرونده ایران” برای فراگرفتن روش های مقابله با تحریم های تعمیر و نگهداری و فروش قطعات یدکی هواپیماست. ایران هنوز برخی از هواپیماهای خریداری شده قبل از انقلاب اسلامی را با روش های دور زدن تحریم ها، در حالت عملیاتی در اختیار دارد.
کافیرو با اشاره به توافق برجام که محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی را برای برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کرد، افزود: “این روابط دوجانبه احتمالا با ادامه جنگ در اوکراین قوی‌تر خواهد شد، به‌ویژه اگر مذاکرات وین نتواند برجام را احیا کند.” وی خاطرنشان کرد که انزوای ایران، تهران را بیشتر تحت فشار قرار خواهد داد تا در این زمینه نقش یک متحد مفید را برای مسکو بازی کند.
پس از دهه‌ها محدودیت‌های اقتصادی غرب، جمهوری اسلامی ایران با استفاده از بازار سیاه و دستکاری در ردیابی کشتی‌ها برای دور زدن تحریم‌ها، به استاد فرار تبدیل شده است. امروز، روسیه با تحریم های نفتی اعمال شده از سوی آمریکا و انگلیس و برخی دیگر از کشورها، بحران مشابهی را تجربه می کند.
آیا روسیه می تواند از ایران برای دور زدن تحریم های غرب پیروی کند؟ برخی از تحلیلگران می گویند که روسیه در حال حاضر چنین می کند.
ایالات متحده، گروه کشورهای ثروتمند موسوم به G7 و اتحادیه اروپا از زمان حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه امسال، مجموعه‌ای از تحریم‌های بی‌سابقه را علیه روسیه اعمال کرده‌اند.
اما بزرگترین ضربه به انرژی روسیه خواهد بود که تا سال ۲۰۲۰ بیش از نیمی از صادرات روسیه را تشکیل می داد. ایالات متحده و بریتانیا نفت روسیه را تحریم کرده اند. امروز، اتحادیه اروپا – که همچنان به شدت به عرضه انرژی روسیه وابسته است – در حال بررسی یک اقدام مشابه است، اما هنوز در مورد این موضوع به اجماع نرسیده است.
یکی از راه‌هایی که روسیه می‌تواند در این زمینه از ایران یاد بگیرد تا از تحریم‌های احتمالی بر روی نفت خود جان سالم به در ببرد، جابه‌جایی کشتی‌ها و تغییر نام تجاری آنها است، تاکتیکی که ایران از آن استفاده کرده است.
رویترز در سال ۲۰۱۲ گزارش داد که ایران در گذشته میلیون‌ها بشکه نفت را در بنادر کمتر شناخته شده آسیا پنهان کرده است تا از تحریم‌های غرب فرار کند. انتقال بشکه‌های نفتی در شب از یک کشتی به کشتی دیگر به ایران این امکان را می‌دهد که زیر پرچم‌های مختلف پنهان شده و نفت خود را بدون جلب توجه ناظران غربی به خریداران آسیایی بفروشد.
“کورمک مک گَری” کارشناس امنیتی در موسسه “کنترل ریسک”در لندن در این باره می گوید: “حدود ۸ درصد از بزرگترین نفتکش‌های جهان اکنون درگیر قاچاق نفت های تحریم‌شده هستند که عمدتا شامل محصولات ایران و ونزوئلا است.”
مک گری به سی ان ان گفت که “شبح” متداول ترین مکانیسم مورد استفاده است که به موجب آن کشتی ها سیستم های شناسایی خودکار خود را هنگام تعویض محموله از یک کشتی به کشتی دیگر خاموش می کنند.
مک گری گفت: “ترفند اینجا این است که نفتکش دوم ممکن است کاملا مطابق با تحریم ها به نظر برسد و تاجر یا مصرف کننده فریب بخورد و فکر کند محموله ای کاملا مجاز خریداری کرده است.
“ویندوارد” یک شرکت اطلاعاتی دریایی اسراییل،اعلام کرده که طی ماه گذشته تجارت نفت خام روسیه را زیر نظر داشته و متوجه شده نفتکش های روسی همانند ایران عملیات انتقال خاموش کشتی به کشتی با نفتکش‌های دیگر را داشته اند. به گزارش ویندوارد، نفتکش هایی که در این زمینه فعالیت می کردند حتی وارد مناطق آمریکای شمالی، آسیا و اروپا شده اند.
ویندوارد در یک پست وبلاگی نوشت: ” در حالی که محدودیت‌های جدید رفتار کشتی‌ها را تغییر می‌دهند… به نظر می‌رسد برخی از شرکت‌ها با پنهان کردن اقدامات خود و تلاش برای نگه داشتن نهادهای نظارتی… در تاریکی، همچنان به تجارت خود ادامه می‌دهند.”
در مورد ایران، مناطق دورافتاده مالزی به‌عنوان نقاط “ترکیب” یا “برندسازی مجدد” مورد استفاده قرار می‌گرفت، جایی که نفت ایران با نفت های دیگر مخلوط می‌شد و به عنوان یک محصول غیرایرانی به خریداران بین‌المللی فروخته می‌شد.
طی مدت تحریم های نفتی ایران، “مخلوط های مالزیایی” دروازه شناخته شده ای برای فرار از تحریم های نفتی بوده است، زیرا خریداران آسیایی – به ویژه چینی – از دو شیوه ” ترکیب” و” تغییر نام تجاری” برای خرید نفت تحریم شده استفاده می کنند.
روسیه در حال حاضر مسیر مشابهی را در پیش گرفته است، نفت این کشور اکنون به “ترکیب لتونی” تغییر نام داده است — یک ترکیب نیمه روسی مخلوط شده با نفت های دیگر که برچست لتونی دارد. بلومبرگ گزارش داده که حتی شرکت نفت و گاز “شل” مستقر در بریتانیا از این نوع نفت ترکیبی خریداری کرده است.
تقاضا برای نفت خام و بازارهای سیاه قاچاق
به گفته تحلیلگران، با وجودی که خرید نفت تحریم شده زیان هایی هم به لحاظ اعتباری و هم از نظر ریسک تنبیهی دارد، اما تقاضا برای نفت خام همچنان می تواند برخی از خریداران را به سمت بازارهای سیاه قاچاق سوق دهد.
“اسفندیار باتمانقلیج” بنیانگذار و مدیر عامل اندیشکده بنیاد بورس و بازار در لندن،می گوید: “بازار نفت به دلیل نگرانی‌ها از ناحیه عرضه تحت فشار است و بنابراین مشخص نیست که عرضه نفت روسیه می‌تواند جایگزین شود.”
تحلیلگران می گویند که از نظر مالی، ایران طی سال های گذشته شبکه ای مخفی مالی و پولی برای دور زدن تحریم ها ساخته که ممکن است روسیه ترغیب به استفاده از آن شود.
“ریچارد نفیو” محقق مرکز کلمبیا در سیاست انرژی جهانی در نیویورک که پیش از این به عنوان معمار تحریم های ایران نیز از او نام برده شده، می گوید:” برای دور زدن تحریم ها از شرکت های پوششی استفاده می شود که در ظاهر هیچ ارتباطی با ایران وجود ندارد” و در این زمینه شرکت‌های پیشرو تاکتیکی هستند که نیفیو معتقد است روسیه می‌خواهد از آنها بیاموزد.
نفیو گفت: “من فکر می‌کنم ایران آماده کمک به روسیه با برخی از ابزارهای دور زدن تحریم‌ها خواهد بود، فرض بر این است که خود ایران به این ابزارها دسترسی دارد که می‌تواند به راحتی آن را در اختیار دیگران بگذارد.”
باتمانقلیج نیز معتقد است که فرار از تحریم کار آسانی نیست و در حالی که یافتن شرکای همدست، فروپاشی اقتصادی را در کوتاه مدت به تاخیر می اندازد، همچنان این قبیل روش ها نمی توانند جایگزین سود بلندمدت شوند.
باتمانقلیج گفت: درسی که روسیه باید از تجربه ایران بگیرد این است که دور زدن تحریم ها و مقاومت در برابر تحریم ها سخت است.
او به سی‌ان‌ان گفت: “در بهترین حالت، هدف روسیه می‌تواند نشان دادن مقاومت در برابر تحریم‌ها باشد، اما این فقط به معنای جلوگیری از یک فروپاشی اقتصادی است و گرنه هزینه واقعی تحریم ها فرصت رشد از بین رفته است.”
