به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از اقتصادآنلاین، تنش میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان هفته گذشته بالا گرفته بود. دیروز نیز نانسی پلوسی به ایروان سفر کرده است.
عفیفه عابدی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با اقتصادآنلاین در خصوص سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا گفت: ورود آمریکا به بحث قفقاز موضوع جدیدی نیست. از گذشته آمریکا با ابزارهای مختلف اعم از روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای منطقه، تشویق آنها به عضویت در ناتو و یا ترغیب به مشارکت در پروژه‌های غرب‌محور همیشه در منطقه حضور داشته است. اما بحث اکنون تغییر محسوس در رویکردهای سیاسی واشنگتن به قفقاز جنوبی است و این پرسش مطرح می‌شود که آمریکا چرا و چه هدفی دنبال می‌کند. موضوع این است که با روندهای اخیر تغییر وضعیتی در منطقه رخ داده و بازی تاکتیکی و احتمالا راهبردی قدرت‌ها در منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. این تغییرات نیز تحت تاثیر جنگ اوکراین رخ داده است.
وی با توصیف بازی قدرت‌ها در منطقه به بازی شطرنج و اینکه دست به مهره هر بازیگری، بازیگر دیگر را متوسل به مهره دیگری می‌کند، افزود: یکی از راه‌های تامین منابع انرژی اروپا از مسیر قفقاز جنوبی است و اخیرا نیز شاهد افزایش دوبرابری واردات انرژی اروپا از قفقاز بودیم. برهمین اساس به دنبال بحران اوکراین و تشدید تنش گازی بین روسیه و اروپا، به نظر می‌رسد بی ثباتی و تنش‌ها در منطقه قفقاز جنوبی اکنون بیشتر به نفع روسیه است. زیرا بحران در این منطقه، برنامه‌هایی که غرب برای کاهش وابستگی به گاز روسیه دارد، را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل شاهد آن هستیم که آمریکا با آنکه در جنگ‌های اخیر مانند یک ناظر عمل می‌کرد، اکنون به این مسئله وارد شده و اعلام می‌کند از حفظ وضع موجود حمایت می‌کند.
عابدی ورود آمریکا به بحث تنش باکو و ایروان را اینگونه تفسیر کرد: فکر می کنم ورود آمریکا به این تنش برای تاثیرگذاری بر برنامه‌های روسیه در منطقه است. در واقع امروز صلح و ثبات در منطقه به نفع غرب است و با این ثبات میتواند منابع متنوعی برای تامین انرژی اروپا تهیه کند و محاسبات روسیه درباره زمستان سرد را متاثر سازد.
این کارشناس اظهار کرد: البته بی‌ثباتی در قفقاز منافع راهبردی و حیاتی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع با ادامه این جنگ با توجه به تغییرات ژئوپلتیکی که ممکن است در منطقه رخ دهد، این بار منافع حیاتی ایران بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به همین دلیل از طرف دیگر باید توجه داشت اکنون در بخشی از اهداف ایران و امریکا در مورد برقراری صلح در قفقاز یک همپوشانی بوجود آمده است.
عابدی در مورد نقش ترکیه در تنش میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بیان کرد: ترکیه هم منافع تاکتیکی کوتاه مدت و هم برنامه‌های بلند مدت راهبردی خود در قفقاز را دنبال می‌کند. آنکارا از طریق این بحران بخشی از منافع کوتاه مدت خود را تامین می‌کند و چشم انداز اهداف راهبردی را هم دور از نظر ندارد. تحولات قفقاز در دهه‌های گذشته مخصوصاً در یک دهه گذشته کاملاً به نفع ترکیه بوده است. در حقیقت این کشور توانسته با سیاست عملگرایانه و رابطه با تمام بازیگران منطقه‌ای منافع کوتاه و بلند مدت خود را تامین کند.
وی در ادامه تصریح کرد: تشدید بحران در منطقه از یک طرف به امتیازگیری ترکیه از روسیه کمک می‌کند و از طرف دیگر به امتیازگیری این کشور در میز مذاکره با آمریکا و اروپا کمک می‌کند. وابستگی اروپا به انرژی منطقه، این نقش را به ترکیه در مسئله قفقاز می‌دهد. ترکیه به شکلی آتش افروزی می‌کند و منافع خود را تامین می‌کند.
این کارشناس بین الملل در مورد نقش اسرائیل در تنش قفقاز مطرح کرد: اسرائیل همواره در این منطقه راهبرد موازنه تهدید را مخصوصاً با ایران پیش برده است. در واقع تلاش کرده که روابط خود را با کشورهای منطقه به ویژه جمهوری آذربایجان را از طریق کمک سیاسی و تسلیحاتی افزایش دهد و با ایجاد تنش، ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه، امنیت ایران را متاثر سازد. مهمترین هدف اسرائیل در منطقه بی‌ثبات‌سازی مرزهای شمالی ایران و افزایش هزینه برای ایران در این منطقه و کاهش تمرکز بر خاورمیانه است. در این میان برنامه‌های کوتاه مدت ترکیه و روسیه نیز برای اسرائیل فرصت سازی می‌کند.
عابدی در مورد اینکه ایران باید چگونه نقشی ایفا کند، گفت: تهران در قفقاز جنوبی همواره از روسیه پیروی کرده است. این سیاست شاید زمانی منافعی برای ایران داشت اما امروز این سیاست‌ها در تعارض با منافع حیاتی ایران قرار گرفته است. سیاست‌های روسیه اکنون بحران مدیریت شده در قفقازجنوبی است اما این سیاست ممکن است ژئوپلیتیک منطقه و مرزهای شمالی ایران را تحت تاثیر قرار دهد که طبیعتا پیامدهای بلند مدتی برای ایران دارد. فکر می‌کنم در کوتاه مدت صلح و ثبات با همین ژئوپلیتیک فعلی به نفع ایران است، ولی در بلند مدت باید بازنگری در راهبردهای قفقازی ایران داشته باشیم که بتواند منافع و امنیت ما را در مرزهای شمالی تامین کند.
