اصغر فرج نیا روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار افزود: این کمبود در مزارع محصولاتی مانند گندم آذربایجان شرقی که درآمد کمتری نسبت به محصولات باغی و صیفی جات دارند بیشتر مشهود است و متاسفانه مصرف کود در این استان از مصرف حالت بهینه دور شده است.
وی با اشاره به اینکه اولین نقشه های حاصلخیزی خاک های آذربایجان شرقی در سال ۱۳۸۵ به همت سازمان جهاد کشاورزی و با نظارت فنی بخش تحقیقات خاک و آب تهیه شد، اظهار کرد: از آن پس برآورد نیاز کودی با استفاده از این نقشه ها صورت گرفت، اما پس از ۱۵ سال نتایج آنالیز خاک در بیش از یکهزار و ۴۰۰ مزرعه استان نشان داد که مصرف کود به دلیل افزایش قیمت کودها با افت شدیدی همراه شده است، به طوری که مصرف کودهای فسفاته در مزارع از حدود ۵۷ هزار تن در سال ۱۳۸۶ به تدریج کاهش یافت و در سال ۱۴۰۰ به ۶ هزار تن رسید.
فرج نیا با تاکید بر اینکه باید تحقیقات در زمینه نیاز کودی محصولات کشاورزی را توسعه داد، یادآور شد: فعالیت های تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی سازمان تحقیقات کشاورزی و مراکز آموزش عالی و نیز افزایش قیمت کود به دلیل افزایش قیمت ارز، مصرف کودهای کشاورزی به ویژه در محصولاتی مانند گندم که به دلیل قیمت پایین سودآوری بالایی ندارند را با افت شدیدی همراه کرده است و در این میان کودهای فسفاته که بخش عمده آن از طریق واردات تامین می شود افزایش قیمت چند برابری را تجربه می کند.
به گفته وی، این امر به مرور زمان در ۱۵ سال گذشته خاک های کشاورزی آذربایجان شرقی را از عنصر اصلی یعنی فسفر تخلیه کرده است که هشداری جدی به شمار می رود.
فرج نیا گفت: در سال های گذشته تعادل نسبی بین مصرف کودهای آلی و شیمیایی در آذربایجان شرقی وجود داشت، اما این تعادل دوام چندانی نیافت و از اواسط دهه ۱۳۵۰ مصرف کودهای شیمیایی به ویژه مصرف کودهای ازته و فسفاته بیشتر از بقیه کودها رایج شد و مصرف کودهای پتاسیمی و آلی به بوته فراموشی سپرده شد.
وی با بیان اینکه افزایش روزافزون کاربرد کودهای شیمیایی به دلیل تجمع این عناصر در خاک و محصولات کشاورزی و یا انتقال آنها به سفره آب های زیرزمینی و آلوده کردن آنها، سلامتی جامعه را به مخاطره افکنده است، افزود: اختصاص یارانه به واردات کود و قیمت پایین آن منجر به استفاده بی رویه از این کودها شد و نتایج آنالیز خاک در مناطق مختلف کشور، محققان را بر آن داشت که با انتشار مقالاتی نسبت به آلودگی خاک، آب های زیرزمینی و تجمع ترکیباتی مانند نیترات، سرب و کادمیم در محصولات کشاورزی هشدار دهند.
این کارشناس آب و خاک کشاورزی با اشاره به اینکه کاهش شدید فسفر خاک، دولت را بر آن داشت تا قیمت کود فسفاته را به نصف کاهش دهد، یادآور شد: در سال زراعی ۱۴۰۱ قیمت این کود از ۱۱ میلیون ریال به دلیل عدم استقبال کشاورزان به نصف این مبلغ در همان سال کاهش یافت و تحویل کود اوره با قیمت یارانه ای منوط به خرید کود سوپر فسفات تریپل شد.
فرج نیا ابراز امیدواری کرد این سیاست ها همراه با آموزش های ترویجی بتواند مصرف این عنصر غذایی را در اراضی کشاورزی متعادل کند و به بالاتر از حد بحرانی یعنی ۱۰ میلی گرم در هر کیلوگرم خاک افزایش دهد.
وی عدم مصرف کود طی چند سال اخیر را سبب تخلیه خاک ها از عناصر غذایی دانست و ادامه داد: این امر علاوه بر کمیت، کیفیت محصول تولیدی را کاهش داده است که این خود می تواند اثرات جبران ناپذیری بر سلامت جامعه و رشد کودکان داشته باشد.
فرج نیا پیشنهاد داد، دولت در سیاست های خود تجدید نظر کرده و از متخصصین مربوطه در تعیین تنوع کودهای یارانه ای و نیز قیمت آنها کمک بگیرد.
آذربایجان شرقی دارای یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی است و سالانه در حدود پنج میلیون تن محصول در این استان تولید می شود.
