درآمد سرانه برابر است با تولید ناخالص داخلی کشور تقسیم بر جمعیت. لازم به ذکر است در کشور ایران برای سنجش وضعیت تولید در استانها، ارزش افزوده حاصله از نفت را حذف کرده و درآمد سرانه بدون نفت را محاسبه میکنند.
در تولید ناخالص داخلی (GDP) تنها کالاها و خدماتی مورد بررسی قرار میگیرند که در داخل مرزهای جغرافیایی کشور تولید شده باشند. تولید ناخالص ملی (GNP) عبارت است از ارزش مادی تمام کالاها و خدماتی که طی یک سال توسط یک ملت در هر کجای جهان، تولید شده باشد. تفاوت این شاخص با تولید ناخالص داخلی در بخش آخر آنهاست.
در بیشتر شاخصها و گزارشهای اقتصادی که توسط نهادهای دولتی و غیردولتی منتشر میشود، تولید ناخالص داخلی مورد استفاده قرار میگیرد. وقتی از رشد، رونق یا رکود اقتصادی صحبت میکنند، عملاً در مورد افزایش (یا کاهش) تولید ناخالص داخلی حرف میزنند.
تولید ناخالص داخلی کشورها چگونه مقایسه میشود؟
مقایسه تولید ناخالص داخلی اسمی کشورها ممکن است نادرست باشد زیرا حجم اقتصاد کشورها با هم متفاوت است. به این مثال از شبکه طلا سکه و ارز توجه کنید، اگر اقتصاد چین و آمریکا را در نظر بگیرید، با ۱٫۶۶ دلار میتوان در چین یک قرص نان خرید اما همان نان در آمریکا ۲٫۳۹ دلار قیمت دارد. در واقع اگر فقط نان را در نظر بگیریم، قدرت خرید فردی که در چین ۱۶ دلار در ماه درآمد دارد معادل قدرت خرید فردی است که ۲۳ دلار در ماه درآمد دارد. به همین خاطر است که در نظر گرفتن میزان درآمد بدون توجه به برابری قدرت خرید میتواند گمراه کننده باشد و باعث بروز خطا در مقایسه عملکرد اقتصادها شود.
به همین خاطر اقتصاددانان برای اینکه بتوانند همه اقتصادها را بر اساس واحد یکسانی بسنجند، علاوه بر اینکه ارزش همه آنها را به دلار تبدیل میکنند، بر اساس قدرت خرید مختلف دلار در کشورهای مختلف، میزان درآمد کشورها را نیز تعدیل میکنند و از آن به عنوان «برابری قدرت خرید» (Purchasing Power Parity) یاد میکنند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، درآمد سرانه ایران در سال ۲۰۲۲ بر اساس دلار فعلی آمریکا نسبت به سال گذشته (۲۰۲۱)، ۱۴ درصد رشد داشته است. در آمار منتشر شده تولید ناخالص داخلی بر اساس دلار PPP، کشور ایران در میان ۱۹۳ کشور، رتبه ۲۱ (یک هزار و ۶۱۷ میلیارد دلار) را به خود اختصاص داده است.