به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از خبرگزاری فارس از تبریز، دغدغه آلودگی آب ارس، فارغ از نگاه های دیپلماتیک و مصلحت گرایانه، چالش مهمی برای افکار عمومی، نمایندگان مجلس، نهادهای مسوول و رسانه ها از اواسط دهه ۱۳۸۰ تا به امروز بوده است؛ در این میان انتشار گاه و بیگاه تصاویر و فیلم هدایت پساب سبز رنگی از خاک ارمنستان به رودخانه ارس، بازتاب گسترده ای در افکار عمومی داشته و آنان نهادهای مسوول را به کم کاری و مماشات در مواجهه با آلودگی یکی از مهمترین رودخانه های مرزی کشورمان متهم می کنند که آلودگی زندگی افزون بر ۷ میلیون انسان را تهدید می کند.
البته برخی از نهادهای مسوول مانند حفاظت محیط زیست و آب منطقه‌‍ای اصل هدایت پساب و املاح کارخانه ها و معادن از خاک ارمنستان به رودخانه ارس را تایید می کنند و از تلاش برای حل این مشکل سخن می گویند، اما تا به امروز نتیجه مثمر ثمر نداشته و افکار عمومی استان های شمال غرب کشورمان همواره از آلودگی آب رودخانه مرزی ارس و عواقب جبران ناپذیر آن نگران هستند.
مخاطبان خبرگزاری فارس با تشکیل کمپینی با عنوان آلودگی رودخانه ارس رسیدگی کنید از سازمان محیط زیست و وزارت نیرو و مسئولان مربوطه خواستار رسیدگی سریع به این موضوع شدند.
«اَرَس»، نام رودی نسبتاً پرآب و خروشانی است که از کوه‌های «بینگول» منطقه آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد. رود «آرپا» در نزدیکی مرز ترکیه و ارمنستان به رود ارس می‌ریزد و سپس مرز مشترک نخجوان را بطول ۱۱ کیلومتر ترسیم کرده و پس از گذر از مرز ایران و نخجوان، از مرز میان ایران و ارمنستان عبور کرده و دوباره مرز مشترک میان ایران و جمهوری آذربایجان را شکل داده و در منتهی‌الیه شمالی استان اردبیل (شهرستان پارس‌آباد) وارد جمهوری آذربایجان شده و به رود کورا می‌ریزد؛ این رود ۱۰۷۲ کیلومتر طول دارد و از طولانی‌ترین رود داخلی ایران، یعنی کارون طولانی‌تر است.
رود ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه ترکمنچای به عنوان مرز ایران و امپراطوری روسیه برگزیده شد و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. بعدها ایران و اتحاد شوروی با همکاری همدیگر سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سپس سد خداآفرین به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث شد.
هم‌اکنون سد قیزقلعه‌سی به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث می‌شود. بر روی ارس تاکنون پنج پل نیز ساخته شده‌است که عبارتند از: پل آهن جلفا، پل شوسه جلفا، پل پلدشت، پل خداآفرین و پل نوردوز در مرز ارمنستان.
حوضه آبریز ارس در کشورهای ایران، ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار دارد و وسعت آن تقربیاً ۱۰۳۲۰ کیلومتر مربع بوده و حدود ۳۹% (۳۹۰۰) کیلومتر مربع آن را اراضی ایران تشکیل می‌دهد.
از ۱۰۷۲ کیلومتر طول این رود، ۴۱۰ کیلومتر آن، نوار مرزی بین‌المللی را تشکیل می‌دهد. ۱۲ درصد آب رودخانه ارس از خاک ایران و ۳۴ درصد از خاک ترکیه و بقیه از جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان تأمین می‌شود.
در طول مسیر طی شده ارس تغییراتی مشاهده می‌شود، از جمله از سرچشمه تا جلفا مناطق صاف و کمی کوهستانی و از جلفا تا اصلاندوز کاملاً کوهستانی و صعب‌العبور بوده و عرض و عمق این رودخانه در مسیر حرکت متفاوت است.
در فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوه‌های قره داغ و کوه‌های کشور آذربایجان در جریان است در بعضی نقاط (نزدیکی های روستای قولان) عرض آن از ۲۰ متر هم کمتر می‌شود؛ در حدود جلفا عرض آن حدود ۳۰ متر و عمق آن ۴ متر است ولی در نزدیکی پلدشت عرض آن در حدود ۹۰ تا ۱۰۰ متر و عمق آن ۲ متر می‌باشد.
رود ارس از مهمترین رودهای ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد.
