به گزارش پایگاه خبری یازاکو، «دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار» بنا به مسوولیت اجتماعی خود، طی چهارمین سال پیاپی، به رصد و پایش فضای کسب‌و‌کار در سال ۱۴۰۳ از منظر فعالان اقتصادی، صاحب‌‌‌نظران و کارآفرینان اقدام کرده است. به همین منظور، پرسش‌نامه الکترونیک به عنوان ابزار گردآوری داده‌‌‌های موردنیاز، انتخاب شده و با بهره‌‌‌مندی از تجربه سال قبل، مورد بازبینی و بهبود قرار گرفته است. سپس در اسفندماه ۱۴۰۲ برای اعضای جامعه هدف ارسال شده است. نتایج پیمایش ۱۲۰۴ پرسش‌نامه، حاکی از آن است که همچنان بدبینی نسبت به فضای کسب‌و‌کار در ۱۴۰۳ پابرجاست. این موضوع در گزارش سال قبل هم مشاهده شده بود (این گزارش در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ در همین صفحه به چاپ رسید). آگاهی سیاستگذاران اقتصادی از نوع نگاه جامعه به ریسک‌‌‌های موجود می‌تواند در تلاش برای بهبود محیط کسب‌و‌کار موثر باشد.
این گزارش با هدف کمک به کسب‌و‌کارها برای شناسایی فرصت‌‌‌ها و ارائه محصولات و خدمات جدید در جهت کاهش ریسک‌‌‌های کسب‌و‌کار است. لازم به ذکر است که داده‌‌‌های این گزارش در سال ۱۴۰۳ معتبر هستند. همچنین این گزارش شامل ریسک‌‌‌های کلان و خرد محیط کسب‌و‌کار کشور است و بهره‌‌‌گیری از آن در یک صنعت یا کسب‌و‌کار خاص نیازمند بومی‌‌‌سازی محتوای گزارش است.
ریسک‌‌‌های کلان کسب‌و‌کار
۱- وضعیت اشتغال: ۷۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ بیکاری افزایش خواهد یافت. همچنین ۸درصد معتقدند با افزایش اشتغال مواجه می‌‌‌شویم و ۲۰درصد وضعیت را مشابه سال قبل می‌‌‌دانند.
۲- وضعیت تولید: ۷۱درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳، رکود تولید تداوم خواهد یافت. همچنین ۷درصد معتقدند رونق تولید خواهیم داشت و ۲۲درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۳- قدرت خرید مردم: ۹۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ قدرت خرید مشتریان کاهش خواهد یافت. همچنین ۲درصد معتقدند با افزایش قدرت خرید مردم مواجه خواهیم شد و ۴درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۴- وضعیت صادرات: ۶۰درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ شاهد محدودیت صادرات خواهیم بود. همچنین ۱۲درصد معتقدند رونق صادرات خواهیم داشت و ۲۸درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۵- واردات مواد اولیه، تجهیزات و قطعات: ۶۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ واردات سخت‌‌‌تر می‌شود. همچنین ۶درصد معتقدند با تسهیل واردات مواجهیم و ۳۰درصد معتقدند شرایط واردات مشابه سال قبل خواهد بود.
۶- رکود اقتصادی حاکم بر کشور: ۶۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ رکود اقتصادی تشدید می‌شود. همچنین ۴درصد معتقدند افزایش رونق اقتصادی خواهیم داشت و ۳۴درصد معتقدند شرایط رکود مشابه سال قبل خواهد بود.
۷-تحریم‌‌‌های اعمال‌شده علیه ایران: ۴۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ تحریم‌‌‌ها تشدید می‌‌‌شوند. همچنین ۴درصد معتقدند با کاهش تحریم‌‌‌ها مواجهیم و ۴۹درصد معتقدند شرایط تحریم‌‌‌ها مشابه سال قبل خواهد بود.
۸-نرخ رشد اقتصادی: ۵۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ رشد اقتصادی کشور منفی خواهد بود. این در حالی است که آمارهای جهانی و داخلی بیانگر رشد اقتصادی مثبت در کشور است. همچنین ۱۱درصد معتقدند رشد اقتصادی کشور مثبت می‌شود و ۳۲درصد هم معتقدند رشد اقتصادی تقریبا صفر خواهیم داشت.
۹- پیش‌بینی میزان تورم: ۸۸درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ تورم افزایش خواهد یافت. همچنین ۴درصد معتقدند با کاهش تورم مواجهیم و ۸درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۱۰- قیمت دلار: ۶۰درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ قیمت دلار بین ۶۱ تا ۸۰هزار تومان خواهد بود. همچنین ۱۰درصد شرکت‌کنندگان معتقدند نرخ دلار کمتر از ۶۰هزار تومان است. ۲۵درصد افراد هم افزایش آن را ۳۰ تا ۴۰ درصد پیش‌بینی می‌کنند و تنها ۵درصد معتقدند که دلار بالاتر از آن هم خواهد رفت.
۱۱- تامین مالی کسب‌و‌کارها از نظام بانکی: ۶۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ تامین مالی کسب‌و‌کارها از نظام بانکی سخت‌‌‌تر خواهد بود. همچنین ۵درصد معتقدند تامین مالی تسهیل می‌شود و ۳۳درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۱۲- خروج سرمایه از کشور: ۸۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ فرار سرمایه از کشور تشدید خواهد شد. همچنین ۲درصد معتقدند کاهش فرار سرمایه داریم و ۱۶درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۱۳- دسترسی به فناوری‌‌‌های جدید: ۲۹درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ دسترسی به فناوری جدید افزایش می‌‌‌یابد و ۲۷درصد معتقدند دسترسی به فناوری جدید کاهش می‌‌‌یابد. همچنین ۴۴درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۱۴- مهاجرت نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده به خارج: ۸۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ مهاجرت نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده افزایش خواهد یافت. همچنین ۲درصد معتقدند شرایط مهاجرت بدون تغییر خواهد بود و ۱۴درصد معتقدند با کاهش مهاجرت مواجه می‌‌‌شویم.
۱۵- تاثیر احیای احتمالی برجام یا سایر توافق‌‌‌های مرتبط بر رونق کسب‌و‌کارها: ۳۶درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ احیای احتمالی برجام یا سایر توافق‌‌‌های مرتبط، تاثیر زیادی بر رونق کسب‌و‌کارها خواهد داشت. همچنین ۳۰درصد معتقدند میزان این تاثیر متوسط و ۳۴درصد معتقدند تاثیر آن کم خواهد بود.
ریسک‌‌‌های صنعت
۱۶- قیمت مواد اولیه، محصولات و خدمات نهایی: ۹۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ قیمت مواد اولیه و محصولات و خدمات نهایی افزایش خواهد یافت. همچنین ۱درصد معتقدند قیمت مواد اولیه کاهش می‌‌‌یابد و ۲درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۱۷- هزینه کسب‌و‌کارها: ۹۳درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ هزینه کسب‌و‌کارها به دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها افزایش خواهد یافت. همچنین ۳درصد معتقدند با کاهش هزینه کسب‌و‌کار مواجهیم و ۴درصد معتقدند هزینه‌‌‌ها تغییری نخواهد کرد.
۱۸- دسترسی به نقدینگی: ۵۶درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ دسترسی به نقدینگی کاهش خواهد یافت. همچنین ۱۸درصد معتقدند دسترسی به نقدینگی افزایش می‌‌‌یابد و ۲۶درصد معتقدند دسترسی به نقدینگی تغییری نخواهد کرد.
۱۹- اختلال در زنجیره تامین مواد اولیه و واردات به دلایلی مانند تحریم‌‌‌ها و تغییرات قیمتی ارز: ۶۵درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ میزان اختلال در زنجیره تامین مواد اولیه و واردات افزایش می‌‌‌یابد. همچنین ۱۴درصد معتقدند اختلال در زنجیره تامین کاهش می‌‌‌یابد و ۲۱درصد معتقدند تغییری در این حوزه ایجاد نمی‌شود.
۲۰- میزان تقاضای مشتریان: ۶۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ شاهد کاهش میزان تقاضای مشتریان خواهیم بود. البته کاهش تقاضا می‌تواند به افزایش مصرف سایر کالاها منجر شود. همچنین ۱۴درصد معتقدند با افزایش تقاضا مواجهیم و ۲۲درصد معتقدند میزان تقاضا ثابت خواهد بود.
۲۱- خرید کالاهای جایگزین و مشابه توسط مشتریان: ۸۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ شاهد افزایش خرید کالاهای جایگزین و مشابه توسط مشتریان به دلیل تغییرات قیمتی خواهیم بود. همچنین ۲درصد معتقدند خرید کالاهای جایگزین کاهش می‌‌‌یابد و ۱۱درصد معتقدند این رقم ثابت خواهد ماند.
۲۲- سرمایه‌گذاری تولیدگرا و کسب‌و‌کاری: ۶۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ شاهد کاهش سرمایه‌گذاری تولیدگرا و کسب‌و‌کاری در حوزه‌‌‌های مختلف خواهیم بود. همچنین ۷درصد معتقدند این سرمایه‌گذاری افزایش می‌‌‌یابد و ۲۶درصد معتقدند این سرمایه‌گذاری مشابه سال قبل است.
۲۳- فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط و استارت‌آپ‌‌‌ها: ۵۰درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ میزان فعالیت شرکت‌های کوچک و کسب‌و‌کارها و استارت‌آپ‌‌‌ها کاهش می‌‌‌یابد. همچنین ۲۰درصد معتقدند فعالیت این بنگاه‌‌‌ها افزایش می‌‌‌یابد و ۳۰درصد معتقدند فعالیت آنها تغییری نخواهد کرد.
۲۴- چشم‌‌‌انداز توسعه کسب‌و‌کار: ۸۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ چشم‌‌‌انداز توسعه کسب‌و‌کارها همچنان مبهم خواهد بود. همچنین ۵درصد معتقدند این چشم‌‌‌انداز شفاف است و ۱۳درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۲۵- چالش‌‌‌های مالیاتی کسب‌و‌کارها: ۹۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ چالش‌‌‌های مالیاتی کسب‌و‌کارها افزایش خواهد یافت. همچنین ۲درصد معتقدند این چالش‌‌‌ها کاهش می‌‌‌یابد و ۴درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.
۲۶- فیلترینگ و محدودیت دسترسی به فضای مجازی: ۵۸درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ فیلترینگ و محدودیت دسترسی به فضای مجازی افزایش خواهد داشت. همچنین ۴درصد معتقدند این محدودیت‌ها کاهش می‌‌‌یابد و ۳۸درصد معتقدند شرایط تغییری نخواهد کرد.
۲۷- در دسترس بودن نیروی انسانی متخصص: ۸۴درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه خواهیم بود. همچنین ۱۶درصد معتقدند دسترسی کافی به نیروی انسانی متخصص وجود خواهد داشت.
۲۸- انگیزه، عملکرد و بهره‌‌‌وری کارکنان: ۷۲درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ شاهد کاهش انگیزه، عملکرد و بهره‌‌‌وری کارکنان خواهیم بود. همچنین ۴درصد معتقدند این انگیزه و عملکرد افزایش می‌‌‌یابد و ۲۴درصد معتقدند شرایط تغییری نخواهد کرد.
۲۹- حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان: ۹۷درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان کمتر از نرخ تورم افزایش خواهد یافت. همچنین ۳درصد معتقدند حقوق و مزایای پرداختی، بیشتر از نرخ تورم افزایش خواهد یافت.
۳۰- اجرای برنامه‌‌‌های رفاهی منابع انسانی در سازمان‌ها: ۶۳درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال ۱۴۰۳ اجرای برنامه‌‌‌های رفاهی منابع انسانی در سازمان‌ها کاهش خواهد یافت. همچنین ۶درصد معتقدند اجرای این برنامه‌‌‌ها افزایش می‌‌‌یابد و ۳۱درصد معتقدند تغییری ایجاد نخواهد شد.
