به گزارش پایگاه خبری یازاکو، علی پیرجاهد ثمرین، مدیرکل امور عشایری استان اردبیل، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس از افزایش قریب‌الوقوع آمار عشایر استان خبر داد و با اشاره به انجام پالایش جدید برای تعیین دقیق تعداد عشایر استان، اظهار کرد: این پالایش به افزایش قابل‌توجه آمار خانوارهای عشایری منجر خواهد شد.
وی تعداد خانوارهای عشایری استان را در حال حاضر ۱۷۶۳۲ خانوار با جمعیت ۶۵۹۵۶ نفر اعلام کرد که در ۵۷۲ قشلاق و ۴۵ طایفه ساکن هستند.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل، تأکید کرد: این آمار مربوط به قبل از انجام پالایش است و باتوجه‌به اینکه بسیاری از خانوارهای عشایری در سرشماری‌های گذشته ثبت نشده‌اند، انتظار داریم پس از اتمام پالایش، آمار جمعیت عشایری استان به طور قابل‌توجهی افزایش یابد.
فهرست
اصلاندوز، پارس آباد و بیله سوار؛ قطب‌های عشایرنشینی در اردبیل
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل با اشاره به اینکه بیشترین جمعیت عشایری در شهرستان‌های اصلاندوز، پارس‌آباد و بیله‌سوار متمرکز شده‌اند، افزود: علاوه بر این مناطق، گرمی، انگوت، مشکین‌شهر و اطراف اردبیل نیز از دیگر مناطق پرجمعیت عشایری استان محسوب می‌شوند و همچنین در برخی مناطق خلخال و هیر نیز پراکندگی جمعیت عشایری مشاهده می‌شود.
پیر جاهد در ادامه به الگوی کوچ عشایر اشاره کرد و ادامه داد: الگوی کوچ عشایر استان در سال‌های اخیر تغییری نداشته است و عشایر استان در فصل سرد سال به مناطق قشلاقی در شمال استان و مغان کوچ می‌کنند و در فصل گرم به مناطق ییلاقی در مشکین‌شهر و اطراف آن کوچ می‌کنند.
وی با تأکید بر اهمیت حفظ این سبک زندگی سنتی، خاطرنشان کرد: دولت از طریق ارائه تسهیلات و حمایت‌های مختلف، از عشایر حمایت می‌کند.
مشکلات عدیده عشایر اردبیل؛ از نبود آب پایدار تا جاده‌های خراب
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل با اشاره به نبود آب شرب پایدار در بسیاری از مناطق عشایری، گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات عشایر استان، تأمین آب شرب است و بسیاری از مناطق عشایری با مشکل کمبود آب مواجه هستند و آبرسانی به‌صورت سیار انجام می‌شود و همچنین، برخی مناطق لوله‌کشی شده‌اند اما آب به آن‌ها وصل نشده است.
پیر جاهد در ادامه به مشکل جاده‌های مواصلاتی عشایری اشاره کرد و افزود: جاده‌های دسترسی به مناطق عشایری اغلب خاکی و شن‌ریزی هستند و با بارندگی‌های فصلی تخریب می‌شوند و این امر تردد عشایر و حمل‌ونقل محصولات آن‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.
وی همچنین به مشکلات حوزه آموزش عشایر پرداخت و گفت: با وجود حدود ۳۰۰ مدرسه عشایری، بسیاری از این مدارس به‌صورت کانکسی هستند و نیاز به بازسازی و تجهیز دارند.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل همچنین به چالش‌های کوچ زودهنگام عشایر اشاره کرد و اظهار داشت: عشایر به دلیل مشکلات مختلفی مانند چرای زودهنگام دام‌های روستایی در مراتع ییلاقی، مجبور می‌شوند زودتر از موعد مقرر به ییلاق کوچ کنند و این امر باعث ایجاد اختلاف با روستائیان و همچنین مواجهه با شرایط نامساعد جوی مانند بارش باران و برف در اوایل بهار می‌شود.
پیر جاهد در خصوص اقدامات دولت برای حمایت از عشایر، تصریح کرد: دولت در سال‌های اخیر اقدامات خوبی برای حمایت از عشایر انجام داده است و پرداخت یارانه‌ها به عشایر یکی از این اقدامات است؛ با این حال، مشکلات اجرایی و ناهماهنگی‌ها در توزیع یارانه‌ها وجود دارد.
وی بر لزوم بهبود زیرساخت‌ها و رفع موانع اداری برای حمایت از عشایر تأکید کرد و گفت: با رفع مشکلات زیرساختی مانند آب، راه و مدارس و همچنین بهبود فرآیندهای اداری، می‌توانیم به بهبود وضعیت معیشتی عشایر کمک کنیم.
زنان عشایر؛ الگویی برای جامعه شهری در تولید، حجاب و پایداری خانواده
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل با بیان اینکه زنان عشایر علاوه بر انجام امور خانه‌داری، سهم بسزایی در تولید صنایع‌دستی دارند، بیان کرد: زنان عشایر با تولید بیش از ۲۳ هزار مترمربع صنایع‌دستی، نقش مهمی در اقتصاد خانواده ایفا می‌کنند.
پیر جاهد با مقایسه وضعیت اجتماعی زنان عشایر با زنان شهری، خاطرنشان کرد: درحالی‌که در جامعه شهری با مشکلاتی مانند طلاق و کاهش حجاب روبرو هستیم، زنان عشایر با حفظ ارزش‌های سنتی، الگوی مناسبی برای سایر اقشار جامعه به شمار می‌آیند و زنان عشایر در کنار همسران خودکار می‌کنند و به تربیت فرزندان نیز می‌پردازند.
وی با اشاره به وجود خلأ قانونی در حمایت از عشایر، افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلات عشایر، نبود حمایت‌های قانونی کافی است.به‌عنوان مثال، اگر یک زن عشایر بخواهد در کنار فعالیت‌های عشایری، در یک شرکت نیز مشغول به کار شود، از پوشش بیمه‌ای عشایری خارج می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که بسیاری از عشایر برای حفظ پوشش بیمه‌ای، از فعالیت‌های اقتصادی دیگری دست بکشند.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل در ادامه به اقدامات انجام شده برای حمایت از زنان عشایر اشاره کرد و گفت: «برای حمایت از زنان عشایر، صندوق‌های اعتبار خرد ایجاد شده است تا زنان بتوانند با استفاده از این صندوق‌ها، فعالیت‌های اقتصادی خود را گسترش دهند؛ همچنین در استان اردبیل یک نفر از جامعه عشایری در رتبه‌های برتر کنکور قرار گرفته است که این نشان می‌دهد زنان و مردان عشایر می‌توانند در کنار فعالیت‌های اقتصادی، به تحصیل نیز بپردازند.
پیر جاهد بر ضرورت حفظ هویت عشایری و حمایت از زنان عشایر تأکید کرد و ادامه داد: ما باید فرهنگ غنی عشایری را به‌عنوان یک الگو در جامعه شهری و روستایی ترویج دهیم و حمایت از زنان عشایر، در واقع حمایت از حفظ هویت و فرهنگ اصیل ایرانی است.
وی با بیان اینکه عشایر استان اردبیل نقش بسیار مهمی در تأمین امنیت غذایی و اقتصاد استان ایفا می‌کنند، تصریح کرد: عشایر استان با پرورش بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار رأس دام، سالانه بیش از ۱۰ هزار تن گوشت، ۴۳ هزار و ۵۰۰ لیتر شیر، ۵۴۰۰ تن پنیر و ۱۵۰۰ تن پشم تولید می‌کنند.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل در ادامه به تولید محصولات کشاورزی توسط عشایر اشاره کرد و گفت: عشایر استان علاوه بر تولید محصولات دامی، سالانه بیش از ۵۱۰۰ تن محصولات باغی و ۹۲ هزار تن محصولات زراعی تولید می‌کنند و همچنین، زنان عشایر با تولید بیش از ۲۳ هزار مترمربع صنایع‌دستی، به اقتصاد خانواده کمک شایانی می‌کنند.
پیر جاهد با بیان اینکه ارزش تولیدات سالانه عشایر استان بیش از ۱۰ میلیارد تومان است، افزود: عشایر استان با تولید محصولات باکیفیت و ارگانیک، نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی استان و کشور ایفا می‌کنند و همچنین، محصولات صنایع‌دستی عشایر به دلیل اصالت و کیفیت بالا، در بازارهای داخلی و خارجی از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
وی، بر ضرورت حمایت از عشایر و توسعه زیرساخت‌های موردنیاز آن‌ها تأکید کرد و ادامه داد: با حمایت از عشایر و فراهم‌کردن امکانات لازم برای تولید، می‌توانیم به افزایش تولید محصولات کشاورزی و دامی و بهبود وضعیت اقتصادی عشایر کمک کنیم.
نبود صنایع تبدیلی؛ مانع اصلی توسعه بازار محصولات عشایری
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی عشایر استان، مشکل فروش محصولات تولیدی آن‌ها است و به‌عنوان مثال، شیر تولیدی عشایر اغلب به استان‌های مجاور، مانند آذربایجان شرقی، فروخته می‌شود و این در حالی است که استان اردبیل فاقد صنایع تبدیلی و تکمیلی برای فرآوری شیر است.
وی افزود: نبود صنایع تبدیلی باعث شده است که دلالان با خرید شیر خام از عشایر، با قیمت پایین، سود اصلی تولید را به خود اختصاص دهند و این امر نه‌تنها به ضرر عشایر است، بلکه از توسعه پایدار صنعت دامداری در استان نیز جلوگیری می‌کند.
پیر جاهد با اشاره به وجود یک کارخانه فرآوری شیر در شهرک صنعتی اردبیل که به دلیل مشکلات سرمایه‌گذاری تعطیل شده است، تصریح کرد: احیای این کارخانه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد ارزش‌افزوده برای محصولات عشایری و حمایت از تولیدکنندگان داشته باشد.
وی بر ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی برای فرآوری محصولات عشایری تأکید کرد و اظهار داشت: با ایجاد این صنایع، می‌توانیم از هدررفت محصولات عشایری جلوگیری کنیم و ارزش‌افزوده بیشتری برای تولیدکنندگان ایجاد کنیم و همچنین، با ایجاد برندهای محلی برای محصولات عشایری، می‌توانیم بازارهای جدیدی را برای این محصولات ایجاد کنیم.
لزوم توجه ویژه به زیرساخت‌های مناطق عشایری و حمایت از تولیدکنندگان
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل ضمن اشاره به اهمیت نقش عشایر در اقتصاد استان، به برنامه‌های حمایتی از این قشر پرداخت و بر لزوم حفظ عزت و هویت عشایر، گفت: عشایر ما بزرگ‌ترین تولیدکنندگان استان هستند و در شرایط کنونی که با جنگ اقتصادی روبرو هستیم، تکیه‌گاه مهمی برای ما محسوب می‌شوند و به همین دلیل باید از هرگونه اقدامی که باعث تضعیف جایگاه و عزت آن‌ها شود، خودداری کنیم.
پیر جاهد افزود: برای تنوع‌بخشی به تولیدات عشایر و بهبود شرایط زندگی آن‌ها، باید به چند نکته مهم توجه کنیم. اولاً باید زیرساخت‌های لازم مانند جاده‌های مناسب، آب آشامیدنی سالم و امکانات بهداشتی در مناطق عشایری فراهم شود.
وی خاطرنشان کرد: ثانیاً باید با ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی، به عشایر کمک کنیم تا بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند و به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند و همچنین، باید با ایجاد صنایع تبدیلی و بسته‌بندی، ارزش‌افزوده محصولات عشایری را افزایش دهیم.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل با اشاره به اینکه بسیاری از عشایر به دلیل نبود امکانات مناسب، مجبور به مهاجرت به شهرها می‌شوند، ادامه داد: ما باید با ایجاد شرایط مناسب در مناطق عشایری، از مهاجرت آن‌ها جلوگیری کنیم و به‌این‌ترتیب، به حفظ فرهنگ و سبک زندگی عشایری کمک کنیم.
پیر جاهد گفت: حمایت از عشایر، تنها وظیفه سازمان امور عشایری نیست بلکه همه دستگاه‌های اجرایی باید در این زمینه همکاری کنند و با همکاری و همدلی می‌توانیم به بهبود وضعیت زندگی عشایر و توسعه پایدار مناطق عشایری کمک کنیم.
عشایر؛ تولیدکنندگان ثروتمند اما محروم از امکانات اولیه
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل ضمن انتقاد از وضعیت کنونی زیرساخت‌های مناطق عشایری، بر لزوم بهبود این شرایط تأکید کرد و با بیان اینکه نگاه سنتی به سبک زندگی عشایری و محروم‌کردن آن‌ها از امکانات اولیه، باعث مهاجرت بسیاری از عشایر به مناطق شهری شده است، افزود: ما باید دیدگاه خود را نسبت به عشایر تغییر دهیم و به آن‌ها به‌عنوان شهروندانی با حقوق برابر نگاه کنیم و عشایر نیز حق دارند از امکاناتی مانند اینترنت پرسرعت، برق، گاز و آب لوله‌کشی برخوردار باشند.
پیر جاهد بیان کرد: عشایر با تولید سالانه میلیاردها تومان محصول، سهم بزرگی در اقتصاد استان دارند. با این‌حال، در بسیاری از مناطق عشایری، امکانات اولیه زندگی فراهم نیست و این در حالی است که در مناطق شهری، مردم به‌راحتی به این امکانات دسترسی دارند. این نابرابری باعث می‌شود که بسیاری از عشایر برای دسترسی به امکانات بهتر، مجبور به ترک کوچ و مهاجرت به شهرها شوند.
وی با بیان اینکه مهاجرت عشایر به شهرها عواقب جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت، گفت: وقتی عشایری به شهر مهاجرت می‌کند، با سبک زندگی شهری آشنا می‌شود و بازگشت به زندگی کوچ‌نشینی برای او بسیار دشوار خواهد بود.بنابراین، باید تلاش کنیم تا با بهبود شرایط زندگی عشایر در مناطق خودشان، از مهاجرت آن‌ها جلوگیری کنیم.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل خاطرنشان کرد: برای بهبود وضعیت زندگی عشایر، باید همه دستگاه‌های اجرایی استان همکاری کنند و با ارائه خدمات بهتر به عشایر، به آن‌ها نشان دهیم که دولت به آن‌ها اهمیت می‌دهد و با این کار می‌توانیم از مهاجرت عشایر جلوگیری کنیم و به حفظ فرهنگ و سنت‌های عشایری کمک کنیم.
