یازاکو، سخاوت خیرخواه_ استراتژی توسعه صادرات در عصر جهانی شدن نشان می‌دهد ۵ تغییر عمده در ارزش جهانی تجارت رخ داده است:
۱) زنجیره ارزش تولید کننده رشد کمتری داشته است. حجم تجارت ۲ برابر سریع تر از تولید ناخالص داخلی رشد کرده است.
۲) تجارت خدمات نسبت به تجارت کالا رشد بیشتری داشته است. تجارت خدمات بیش از ۶۰ درصد سریع تر از تجارت کالا بوده است. نقش فناوری در این میان قابل توجه بوده است.
۳) تجارت مبتنی بر نیروی کار کاهش یافته است؛ ۸۰ درصد تجارت جهان از سوی کشورهایی انجام می‌شود که دستمزد بالایی به نیروی کار می‌دهند.
۴) زنجیره تجارت جهانی در حال تخصصی شدن است. سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و دارایی های نامشهود (مثل برند) در حال افزایش است.از ۵.۴ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۳.۱ درصد در سال ۲۰۱۶ رسیده است و رشد این روند در سال های بعدی خیره کننده است. از این جهت در دنیا، داروسازی ها ۸۰ درصد و ماشین آلات ۳۶ درصد درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه می‌کنند.
۵) زنجیره ارزش جهانی بیشتر به سمت منطقه ای شدن پیش رفته است و کمتر جهانی می‌اندیشند. کشور ها از تجارت بر فراز اقیانوس ها امتنا کرده اند. از این جهت تجارت درون منطقه ای سالانه ۲.۷ درصد رشد دارد.
با این ۵ تغییر کلان در روند تجارت جهانی ؛یافته های جدیدی از اصول تجارت جهانی نشان می‌دهد، کشورها ۸۰ درصد تجارت خود را با همسایگان انجام می‌دهند اما در ایران این رقم ۵۴ درصد در صادرات و ۲۷ درصد در واردات است. یعنی توجه به تجارت منطقه ای در ایران کمتر است از این جهت ایران تنها ۱.۷۶ درصد نیاز ۱۵ کشور همسایه را می‌تواند تأمین کند.
اوجین ویدلاک در کتاب «ایران و همسایگانش» می‌نویسد: «ایران نسبت به رشد بازارهای غیرنفتی غفلت ورزیده است. اصرار بیش از حد ایران به فعالیت های هسته ای موجب شده تا مولفه های دیپلماسی در تمامی حوزه ها از جمله اقتصادی نادیده گرفته شود.»
مطالعات ساختار دیپلماسی اقتصادی در نظم اقتصاد جهانی نشان می‌دهد، جریان رو به رشد همگرایی منطقه ای که از آن به عنوان «معمای امنیتی» هم یاد می‌شود، چالش جدید روابط جهانی است؛ در این روند، داشتن پایگاه اقتصادی قوی به جای ارتش قوی جایگزین شده است.
برای رسیدن به پایگاه قوی اقتصادی در منطقه،حداقل ۲۵ چالش و مانع مهم بر سر راه ورود ایران به بازار کشور های همسایه شناسایی شده است که تغییرات متعدد در بخشنامه ها و مقررات صادراتی و صدور بخشنامه های خلق الساعه جزو مهمترین آنهاست که دولت ها و سازمان های متولی با هدف تنظیم بازار داخلی، شبانه بخشنامه هایی صادر می کنند که این بخشنامه های سودجویانه، کمر صادرات و تجارت را شکسته است. اکنون یکی از الزامات توسعه صادرات غیرنفتی این است که خط تولید بخشنامه های خلق الساعه در تمامی سازمان ها و وزارتخانه ها متوقف شود و در مقابل با رفع موانع ۳۲ گانه تولید، تمامی خطوط تولید تعطیل شده راه اندازی گردد.
گفتنی است بیست و هشتمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی ۲۴ابان ماه در تبریز برگزار می شود.
