به گزارش پایگاه خبری یازاکو به نقل از اکوایران، تراز تجاری اقتصاد ایران در نیمه اول امسال به حدود منفی ۷ میلیارد دلار رسیده که از سال ۹۳ تا کنون، منفی‌ترین رقم ثبت شده است. این اتفاق در حالی رخ داده که بیشترین مقدار صادرات غیر نفتی ۶ ماهه در امسال به ثبت رسیده است. بیشترین کسری تراز تجاری در ۲ دهه گذشته در سال ۸۹ با بیش از ۱۷ میلیارد دلار ثبت شده است. این ارقام بدون احتساب صادرات نفتی و در همه این سال‌ها منفی بوده است. این موضوع نشان از میزان وابستگی اقتصاد ایران به درآمد نفتی می‌دهد.
تراز تجاری اختلاف صادرات و واردات کشور در یک بازه زمانی مشخص است. این شاخص نشان دهنده وضعیت تجارت بین‌المللی یک اقتصاد را نشان می‌دهد. اگر صادرات بیشتر از واردات باشد، تراز تجاری مثبت و اگر تراز واردات بیشتر از صادرات باشد، تراز تجاری منفی می‌شود.
موضوع کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی با تحریم‌های بین‌المللی، بیشتر مورد بحث قرار گرفته است. به همین دلیل، یکی از منابع درآمدی کشور صادرات غیر نفتی است و شاخص مهمی برای سنجش میزان موفقیت سیاست‌های کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است. بررسی تراز تجاری نشان می‌دهد به واسطه صادرات نفتی، تراز تجاری مثبت بوده است. اگر میزان صادرات و واردات کالاهای غیر نفتی را از دل این تراز پرداخت‌ها خارج کنیم، متوجه می‌شویم تراز تجاری کالا و خدمات غیر نفتی کشور در واقع منفی است. این گزارش به وضعیت تراز پرداخت غیر نفتی کشور در ۶ ماه ابتدایی سال در دو دهه اخیر پرداخته است.
تراز تجاری در نیمه نخست سال چقدر کسری داشت؟
بر اساس آخرین آمار منتشر شده، واردات در ۶ ماه ابتدایی سال ۳۲ میلیارد و ۵۷۳ میلیون دلار و صادرات کالاهای غیر نفتی بدو ناحتساب میعانات گازی ۲۵ میلیارد و ۷۳۸ میلیون دلار بوده است. بدین ترتیب، تراز تجاری در ۶ ماه نخست به منفی ۶ میلیارد و ۸۳۵ میلیون دلار رسیده است.
داده‌های تراز تجاری در نیمه نخست سال در طی ۲۱ سال گذشته نشان می‌دهد، تراز تجاری بدون احتساب صادرات نفتی، همواره منفی بوده است. این کسری تراز تجاری از سال ۸۳ تا ۹۱ بیش از ۱۰ میلیارد دلار بوده است. به‌طوری‌که، ناترازی تجاری ۶ ماهه در سال ۸۹ به بیشترین مقدار خود در ۱۷ میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار رسیده است. از سال ۹۲، تراز تجاری به زیر ۱۰ میلیارد دلار رسیده است. دلیل اصلی این اتفاق به شروع تحریم‌های بین‌المللی در ابتدای دهه ۹۰ برمی‌گردد. به دلیل محدودیت روابط بین‌المللی، حجم واردات در این دوران کاهش یافته است.
اقتصاد در هم تنیده با نفت
در نیمه اول سال ۹۶، کسری تراز تجاری افزایش چشمگیری داشته است. این افزایش از جهت افزایش واردات و کاهش صادرات بوده که منجر به افزایش اختلاف این دو شده است. آمارها حاکی از آن است که کمترین تراز تجاری ۶ ماهه در سال ۹۸ با ۲۷۳ میلیون دلار ثبت شده است. ممکن است این کاهش ناترازی‌ها به قرنطینه کرونا مرتبط باشد، زیرا در این دوران میزان تجارت بین‌المللی در دنیا بسیار کاهش یافته است.
کسری تراز تجاری در سال جاری نسبت به سال گذشته منفی‌تر شده و در ده سال گذشته منفی‌ترین تراز تجاری ثبت شده بوده است. منبع درآمد صادراتی کشور عمدتا از صادرات نفت خام و فرآورده‌های آن است. داده‌های ذکر شده در این گزارش بدون احتساب صادرات نفتی بوده و منفی بودن تراز تجاری در نیمه اول سال در این دوره، حاکی از وابستگی اقتصاد ایران به درآمد نفتی است. با این وجود در برخی سال‌ها، صادرات میعانات گازی در صادرات غیر نفتی محاسبه شده تا تراز تجاری تا حدود تعدیل و مثبت شود. با این حال، شاهد تاثیر آنچنانی در این روند نیستیم.
