در ماه مه ۲۰۱۴، در جریان سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به پکن، چین و روسیه قرارداد ۳۰ ساله تامین گاز به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار را امضا کردند. در آن زمان، روسیه در حال جنگ با اوکراین بود و با تحریم‌های اقتصادی فزاینده غرب مواجه شد. سپس، در سال ۲۰۲۲، روسیه درست قبل از آغاز عملیات نظامی در اوکراین، قرارداد ۳۰ ساله دیگری را برای تامین گاز طبیعی به چین امضا کرد.
در زمان امضای توافق اولیه ۳۰ ساله، پوتین ادعا کرد که ۸۰ میلیارد دلار زیرساخت جدید تولید و خط لوله مورد نیاز برای اجرای این قرارداد، نشان دهنده بزرگترین پروژه ساخت و ساز در جهان در چهار سال آینده خواهد بود. در حقیقت، تکمیل این پروژه بیش از ۱۰ سال به طول انجامیده است و در طول سال‌ها با توقفهای متعدد مواجه شد، زیرا چین نشانه‌هایی از تزلزل در توافق را نشان داد.
اما ماه جاری، مسیر گازی به طول ۵ هزار و ۱۱۱ کیلومتر سرانجام تکمیل شد و گاز روسیه می‌تواند تا پایان سال، برق شهر شانگهای را که در ۱۲ هزار کیلومتری مسکو قرار دارد، تامین کند. روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» گزارش کرد این خط لوله نشان‌دهنده امضایی بر تقویت روابط اقتصادی میان چین و همسایه غنی از منابعش است که هر سال برای ۱۳۰ میلیون خانوار چینی، عرضه گاز طبیعی قابل اطمینانی را فراهم می‌کند.
تلویزیون ملی چین گزارش کرد این خط لوله که ظاهرا بزرگترین ظرفیت تک لوله‌ای در جهان را دارد، سهم مهمی در بهینه‌سازی ساختار مصرف انرژی چین، ترویج تحول سبز و کمک به دستیابی به اهداف «کربن دوگانه» خواهد داشت. این اهداف به تعهد بلندپروازانه چین برای رسیدن به اوج انتشار کربن تا سال ۲۰۳۰ و کربن خنثی شدن تا سال ۲۰۶۰ اشاره دارد.
بخش انرژی چین و روسیه از زمانی که تحریم‌های غرب علیه انرژی روسیه در واکنش به آغاز جنگ در اوکراین در سال ۲۰۲۲ اعمال شد و کرملین مجبور شد به دنبال خریداران جدید صادرات سوخت فسیلی خود باشد، روابط نزدیک‌تری پیدا کرده‌اند. واردات گاز طبیعی چین از روسیه از طریق خط لوله، ۶۱.۷ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت و به ۶.۴ میلیارد دلار رسید. بنا بر آمار اداره کل گمرک چین، صادرات نفت خام روسیه به چین نیز در همین مدت، ۲۴ درصد افزایش یافت و به سطح فعلی ۲.۱۴ میلیون بشکه در روز رسید.
این رابطه طبق مفاد قراردادهای دوگانه ۳۰ ساله روسیه با چین، در سال‌های آینده قوی‌تر هم خواهد شد. یکی از این قراردادهای جدید، غول گاز روسی گازپروم را ملزم می‌کند که تا سال ۲۰۲۶، سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز اضافی به شرکت ملی نفت چین عرضه کند و همچنین چندین توسعه خط لوله دیگر احداث کند. این خطوط، خطوط لوله فعلی روسیه را به بازارهای چینی دیگر متصل خواهد کرد.
زمان توافق‌های ۳۰ ساله چین و روسیه، این سوال را در میان کارشناسان بین‌المللی مطرح کرده است که آیا پکن در این توافقنامه‌های بزرگ مزیت دارد یا خیر. در حالی که چین به یک شریک اقتصادی مهم برای مسکو تبدیل شده، روسیه به شکل نگران‌کننده‌ای، به شدت به بازار چین متکی کرده است. به همین منوال، چین نشانه‌هایی از عدم تمایل به وابستگی به واردات روسیه را نشان داده و توسعه خط لوله مشابه را بر سر اختلافات قیمت، وتو کرده است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، پکن محتاطانه این مشارکت را برای حفظ دست بنا نهاده است و اکنون به وضوح نفوذ بیشتری در مذاکرات قیمت دارد. در واقع، در حالی که جنگ در اوکراین ادامه دارد و تحریم‌ها علیه روسیه هیچ نشانه‌ای از تسهیل را نشان نمی‌دهند، یک کارشناس بنیاد جیم‌تاون بیان کرد که روسیه نشانه‌هایی از «تبدیل شدن به یک شریک اقتصادی تابع چین به جای شریک برابر بودن» را نشان می‌دهد.
چین در حال حاضر گاز طبیعی روسیه را با تخفیف دریافت می‌کند و عرضه از طریق خط لوله تکمیل‌شده با «تخفیف قابل‌توجه» ادامه خواهد یافت.
بعلاوه، موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک ادعا می‌کند که نفوذ فزاینده چین بر روسیه، به معنای آن است که تلاش‌های روسیه برای منحرف کردن صادرات گاز به سمت شرق، پس از طلاق انرژی با اتحادیه اروپا، به دستاوردهای محدودی دست خواهد یافت و به طور بالقوه، ۱۵۰ میلیارد متر مکعب از ظرفیت تولید روسیه را برای آینده قابل پیش بینی، بی‌ارزش خواهد کرد.
