به گزارش یازاکو، «سیدفرید موسوی» سه‌شنبه شب با صدور یک پیام در این زمینه افزود: استقلال این مرکز در پی حذف ردیف بودجه مستقل آن از بین رفته است و احیای این ردیف بودجه نخستین گام در راستای مستقل شدن دوباره مرکز به شمار می‌رود.
وی با تاکید بر اینکه مراغه مهد علم نجوم محسوب می‌شود، اضافه کرد: بسیاری از رصدخانه‌ها در جای‌جای دنیا از جمله رصدخانه «پکن» با الگوبرداری از رصدخانه مراغه احداث شده بود و فعالیت مستقل مرکز تحقیقات نجوم و اختر فیزیک در این شهرستان ضروری است.
به گفته وی ردیف بودجه این مرکز در بودجه ۱۴۰۴ به شماره «۱۱۶۰۰۵» ذیل اعتبارات دانشگاه مراغه احیا، و در جداول پیوست قانون هم درج شد.
وی ضمن ابراز امیدواری نسبت به احیای رصدخانه مراغه، تصریح کرد: در سال‌های آینده نیز تلاش خواهیم کرد تا این مرکز به استقلال کامل دست یابد و در مسیر احیای رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی حرکت کند.
مرکز تحقیقات نجوم و اخترفیزیک مراغه به دلیل وجود رصدخانه و پیشنیه علمی آن، در سال ۱۳۸۲ تاسیس شد اما طی سال ۱۳۹۸ با اجرای طرح آمایش توسط وزارت علوم به دانشگاه مراغه ملحق گردید.
این مرکز در طول فعالیت مستقل خودش دوره‌های طلایی را در زمینه‌های مختلف علمی و پژوهشی پشت سرگذاشت تا جایی که در سال ۱۳۸۸ همایش بین‌المللی اخترفیزیک به مناسبت سال جهانی نجوم در این مرکز برگزار شد.
پس از آن همایش، پژوهشگرانی از دانشگاه‌های معتبر داخلی همچون صنعتی شریف و محققانی از موسسه‌های پژوهشی چون موسسه پژوهشی «ایزمیران» روسیه و رصدخانه «کوت دازور» فرانسه در قالب قراردادهای پژوهشی با این مرکز همکاری کردند.
برگزاری کارگاه‌های کشوری پیشرفته اخترفیزیک، کسب رتبه‌های برتر در شاخص نسبت مقالات ISI، کسب سهم ۰.۱۳ درصدی از تولیدات علمی کشور در سال ۱۳۸۶، چاپ و انتشار کتاب‌های تخصصی، همکاری در برنامه‌های علمی بین‌المللی همچون پروژه کروناس – فوتون با مشارکت روسیه، فرانسه، ایران، بلژیک، سوئیس و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری نیز تنها بخش اندکی از دستاوردهای این مرکز تا سال ۱۳۹۸ بود.
اما مردادماه ۱۳۹۸ را باید نقطه رکود فعالیت‌های این مرکز به شمار آورد زیرا بعد از آن نه تنها برگزاری کارگاه‌های آموزشی و بسیاری از فعالیت‌های بین‌المللی آن، روند کاهشی داشت بلکه یک بام و دو هوای فعالیت این مرکز هم آغاز شد.
رصدخانه مراغه؛ میعادگاه دانشمندان و علمای تاریخ ایران
رصدخانه مراغه را بی‌گمان می‌توان مهم‌ترین مرکز علمی ایرانیان و نقطه شکوه جهان اسلام در دوره ایلخانی و پس از حمله مغول‌ها دانست. این بنای علمی و فرهنگی عظیم، علاوه بر رصدخانه، میعادگاه دانشمندان و علمای آن دوران بود و از مراکز اصلی ترویج دانش به‌شمار می‌رفت.
دوران پس از حمله مغول‌ها، عصر افول شکوه و تمدن ایرانیان محسوب می‌شد. مغول‌ها اقوامی صحرانشین بودند که با دانش، فرهنگ و ادب بیگانه بودند.
آنان کتاب‌ها را می‌سوزاندند، مراکز فرهنگی را ویران می‌کردند و اهالی علم و ادب را به قتل می‌رساندند. آن گروه از افراد صاحب قلم و اهالی علم که زنده می‌ماندند، برای حفظ جان خویش، ناگزیر ترک دیار می‌گفتند و مهاجرت می‌کردند.
«هولاکو» که از نوادگان چنگیزخان مغول به‌شمار می‌رفت، پس از فتح ایران، حکومتی متمرکز در این خطه بنا نهاد و اندکی از آشوب‌های دوران پسا خوارزم‌شاهی را فرو نشاند. هولاکو، موسس دودمان «ایلخانیان» بود و گرچه خو و راه و روش اقوام مغول را پیشه گرفته بود، کم کم تحت تاثیر فرهنگ و تمدن ایرانیان قرار گرفت.
بی‌گمان آنچه واسطه اتصال و علاقه‌مندی هلاکو به دانش می‌شد، «خواجه نصیرالدین طوسی» بود که پیشگام بازگرداندن جهان اسلام و تمدن ایرانیان، به دوران طلایی به حساب می‌آمد.
رصدخانه مراغه، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی به‌جای مانده از عصر ایلخانی است که با تلاش‌های خواجه نصیر ساخته شد. این رصدخانه که در حال حاضر، تنها بخش‌های اندکی از آن باقی مانده است، در سال ۶۵۷ هجری قمری ساخته شد.
اولین رصدخانه ایران که زاده دوران طلایی علم در خاورمیانه بود، در زمانی ساخته شد که تلسکوپ و تجهیزات مدرن نجومی به‌وجود نیامده بودند. ابزار و ادوات نجومی رصدخانه مراغه، حاصل تلاش دانشمندان ایرانی بود که در تمامی جهان بی‌نظیر قلمداد می‌شد. در سال‌های اخیر گنبد سفیدرنگی برای محافظت آثار باقی‌مانده از رصدخانه مراغه روی آن ساخته شده است.
مراحل ساخت رصدخانه مراغه ۱۵ سال به‌طول انجامید و پس از آن، با تلاش‌های هلاکو که تحت‌تاثیر خواجه نصیر به علم و فرهنگ علاقه‌مند شده بود، ابزارها و تجهیزات علم نجوم و کتاب‌های مرتبط در آن جمع‌آوری شد.
این موضوع سبب شد تا مراغه به یکی از مراکز علمی مهم در جهان اسلام تبدیل شود و دانشمندان، منجمان و علاقه‌مندان بسیاری را گردهم آورد.
