به گزارش یازاکو، استاد ممتاز ادبیات فارسی و عرفان اسلامی دانشگاه‌های همدان و تهران، دکتر علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، نویسنده، پژوهشگر و مترجم در سن۸۲ سالگی به رحمت ایزدی پیوست.
وی از طایفه قراگوزلو خاندان بزرگ علمی ترک تبار همدان و کبوتر آهنگ بودند.آشنا به زبانهای ترکی،فارسی،عربی و انگلیسی و از اساتید ممتاز ادبیات فارسی و ادبیات عرب دانشگاهای همدان و تهران حدود ۵۰ سال به تعلیم و تالیف و تدریس و تربیت دانشجویان از دبیرستان تا دانشگاه و تحصیلات تکمیلی مشغول بودند. و در کنگره بین المللی ربع رشیدی و خواجه رشیدالدین فضل‌الله درتبریز از سخنرانان اصلی این همایش محسوب می شدند.شرکت و ارائه مقاله و تحقیقات علمی خود در بیش از ۳۰ کنگره بین‌المللی و ملی در حوزه تاریخ،ادبیات ،تمدن و معرفی فرهیختگان فرهنگ و هنر نیز در کارنامه علمی ایشان برجسته است.
علیرضا ذکاوتی قراگوزلو نقدهای بسیاری بر آثار کلاسیک ایران نوشته، تحقیق و ترجمه کرده و در رشته ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدید آورده است. از جمله کتاب‌هایی چون «عرفانیات» و «عمر خیام» و ترجمه «تمدن اسلامی در قرن چهارم و پنجم» از آثار اوست.
وی جزء هیئت مؤلفین دائرهالمعارف تشیع و با بنیاد دائرهالمعارف اسلامی و دانشنامه جهان اسلام همکاری تنگاتنگی داشت. او مقاله‌های بسیار زیادی در حوزه فرهنگ دین، تمدن و ادبیات کهن ایران به رشته تحریر در آورده است.
ذکاوتی درباره خودش گفته بود: به سال ۱۳۲۲ در یک خاندان مذهبی، علمی و عرفانی در همدان متولد شده‌ام. پدرم مرحوم شیخ علی‌اصغر ذکاوتی قراگزلو متخلص به «زمزم همدانی»، عالم و ادیب و خطیب و عارف و مدرس و شاعر بود. مادرم از خاندان حاج محمدجعفر کبوتراهنگی (مجذوب) از عارفان نامدار قرن سیزدهم هجری است. از کودکی با کتاب بزرگ شده‌ام و از حضور در مجالس اهل علم در همدان و قم بهره برده و از محضر پدرم و دیگر خویشاوندان که اهل علم بودند، استفاده کرده‌ام.
مطالعات پیوسته و گسترده‌ای در ادب فارسی و عربی، عرفان اسلامی، عقاید و مذاهب و تاریخ اجتماعی ایران بعد از اسلام دارم و در هر دو رشتهٔ ادبیات ابداعی و ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدید آورده‌ام که از آن جمله ترجمهٔ تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری (تألیف آدام متز) در سال ۱۳۶۳ و ترجمهٔ کتاب «نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام» در سال ۱۳۸۵ «کتاب سال» شناخته شد و موفق به اخذ جایزه شدم. همچنین به مناسبت چاپ مقالات متعدد در نقد کتاب در مجلات وزین کشور در سال ۱۳۷۷ به عنوان «منتقد نمونه» و در سال ۱۳۹۰ به عنوان منتقد پیشکسوت موفق به اخذ جایزه شدم. جزء هیئت مؤلفین دائرهالمعارف تشیع بوده و با بنیاد دائرهالمعارف اسلامی و دانش‌نامهٔ جهان اسلام همکاری مداوم داشته، با مرکز نشر دانشگاهی درخصوص تهیهٔ مقالات و ویرایش کتب ارتباط مستمر داشته‌ام. تدریس من در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان از بدو تأسیس به‌طور مستمر بوده است. در مرکز آموزش عالی ابن سینا نیز به مدت ده سال تدریس کرده‌ام و استاد مدعو ادبیات فارسی و عربی در دانشگاه علامه طباطبائی بوده‌ام. با دانشگاه بوعلی سینا نیز همکاری پژوهشی داشته‌ام. تعداد آثار این محقق و پژوهشگر و استاد بزرگ ادبیات فارسی و ادبیات عرب علاوه بر صدهها مقاله بیش از ۴۰ کتاب است که در ذیل برای اطلاع و مطالعه اهل علم و ادب فهرست آنها آورده می شود.
تشیع و تصوف: تا آغاز سده دوازدهم هجری، انتشارات امیرکبیر
تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، یا، رنسانس اسلامی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۴ (برگزیده کتاب سال ۱۳۶۳)
تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی)، نویسنده: شوقی ضیف، مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، انتشارات امیرکبیر
بدیع الزمان و مقامات نویسی، انتشارات اطلاعات ۱۳۶۴ و حوزه هنری ۱۳۹۵
زندگی و آثار جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۷ و ۱۳۸۰
تلبیس ابلیس ابن جوزی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، چاپ پنچم ۱۳۹۴
گزیدهٔ سبک هندی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۳.
داستان‌های میرزا برخوردار فراهی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۴.
حافظیات، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مسلم همدان ۱۳۷۰ و انتشارات هستی نما ۱۳۸۳.
ابو حیان توحیدی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو
عمر خیام نیشابوری، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو، ۱۳۷۷
جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، طرح نو ۱۳۷۹
نکته چینی‌ها از ادب عربی (۳۵ مقاله کوتاه و بلند) نشر طرح نو
دولت حمدانیان، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه و دانشگاه ۱۳۸۰ و ۱۳۸۸
جنبش نقطویه، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر ادیان قم
ترجمه اسباب النزول واحدی نیشابوری، نشر نی
