یازاکو، جعفر ساعینیا_ توسعهی زیرساختهای شهر زنجان، بهویژه در حوزه فضاهای عمومی، همپای رشد جمعیت در دهههای اخیر نبوده و امروز بسیاری از شهروندان از کمبود پارکهای در دسترس، بهویژه در مناطق مرکزی، گلایه دارند.
بر اساس گزارشهای منتشرشده از سوی مدیریت شهری، سرانه فضای سبز شهر زنجان در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۵.۸ متر مربع برای هر نفر اعلام شده است؛ عددی که ظاهراً بالاتر از میانگین کشوری (حدود ۱۲ متر مربع) است. اما کارشناسان شهری و برخی اعضای شورای شهر تأکید دارند که این سرانه بیشتر شامل فضاهای پیرامونی و کمربندی است و در بافت مرکزی، سهم شهروندان از فضای سبز بسیار ناچیز است.
در محدودهی پرتردد و پرجمعیتِ چهارراه انقلاب تا سبزهمیدان و خیابان صفا، بهجز یک فضای محدود با چند نیمکت، پارک عمومی استانداردی برای استراحت، پیادهروی یا استفاده روزمره مردم وجود ندارد. شهروندان اغلب برای گذران اوقات فراغت باید به سمت «پارک ملت» یا «گاوازنگ» حرکت کنند؛ دو فضایی که در عمل، بار اصلی تفریحی شهر را به دوش میکشند و در بیشتر ساعات روز با ازدحام جمعیت مواجهاند.
این در حالی است که طی سالهای اخیر چند پارک جدید در نواحی جنوبی و غربی شهر احداث شدهاند. هرچند این اقدامات در جای خود قابلتقدیر است، اما به گفتهی کارشناسان شهری، فاصلهی مکانی این فضاها با مناطق مرکزی باعث شده که عملاً در دسترس پیادهی عموم نباشند و نیازمند خودرو یا وسایل حملونقل عمومی باشند.
در برخی گزارشها و اظهارنظرهای رسمی نیز تأکید شده که بیش از ۷۰ درصد فضای سبز موجود شهر زنجان در نواحی کمتراکم و حاشیهای قرار دارد؛ جایی که تعداد کمتری از شهروندان به آنها دسترسی روزانه دارند. این عدم توازن، بهرهوری این فضاها را کاهش داده و عدالت شهری را زیر سؤال برده است.
از سوی دیگر، ساکنان بافتهای قدیمی و مرکزی زنجان، از نبود حتی یک پارک محلی مناسب گلایهمندند. آنها میگویند برخی فضاهای عمومی سابق اکنون به پارکینگ خودروها تبدیل شدهاند و کوچهها و خیابانها فاقد مبلمان شهری، نیمکت، مسیرهای پیادهروی و سایهسازهای طبیعی هستند.
با توجه به اینکه زنجان شهری دانشگاهی، کارگری و پرتردد است، نیاز به فضاهای عمومی آرام، در دسترس و استاندارد، جزو پایهایترین حقوق شهری ساکنان آن محسوب میشود. بیتوجهی به این نیاز میتواند تبعات اجتماعی، روانی و زیستمحیطی بلندمدتی در پی داشته باشد.
خواسته شهروندان زنجانی که از یازاکو خواستار انتشار این مطالبه شدهاند، روشن است: توسعه پارکها و فضاهای سبز باید متوازن و هوشمندانه باشد؛ نه صرفاً با تکیه بر آمار سرانه، بلکه با تمرکز بر کیفیت، موقعیت مکانی و نیاز واقعی ساکنان. باید اولویتهای مدیریت شهری با واقعیتهای روزمره مردم هماهنگتر شود.