افزایش بارداری نوجوانان و نگرانی‌ های سلامت نسل آینده

به گزارش یازاکو، بارداری در دوره نوجوانی، یکی از مهم‌ترین مسائل بهداشت عمومی در سراسر جهان به شمار می‌آید. نوجوانان به دلیل شرایط جسمی و روانی ویژه، بیش از دیگر گروه‌های سنی در معرض خطرات ناشی از بارداری قرار دارند. در همین سنین، بدن هنوز به طور کامل رشد نکرده و همین مسئله می‌تواند توانایی حفظ بارداری و گذراندن یک زایمان سالم را با مشکل مواجه کند.
علاوه بر این، محدودیت دانش در زمینه سلامت باروری و نبود آگاهی کافی درباره مراقبت‌های بارداری، ریسک مشکلات جدی را برای نوجوانان افزایش می‌دهد.
این شرایط باعث می‌شود پیامدهای ناخواسته‌ای مانند تولد نوزادان کم‌وزن، زایمان زودرس یا مرگ‌ومیر نوزادی در میان این گروه بیشتر دیده شود.
از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهند که بارداری در سنین ۲۰ تا ۳۴ سال کم‌خطرتر است و معمولا با عوارض کمتری همراه می‌شود. اما در بسیاری از جوامع در حال توسعه، از جمله ایران، بارداری در نوجوانی همچنان شایع است. طبق برآوردهای جهانی، تا سال ۲۰۳۰ میزان بارداری نوجوانان افزایش خواهد یافت و این روند می‌تواند فشار مضاعفی بر نظام‌های سلامت کشورها وارد کند. با توجه به سیاست‌های افزایش جمعیت در ایران و بالا رفتن شمار بارداری‌های زیر ۲۰ سال، ضرورت دارد که توجه ویژه‌ای به این گروه در نظام مراقبت‌های بهداشتی صورت گیرد. در غیر این صورت، چرخه مشکلاتی چون مرگ‌ومیر مادر و کودک، فقر و نابرابری اجتماعی ادامه پیدا خواهد کرد.
در پژوهشی که در همین زمینه انجام شده است، فاطمه مقدم تبریزی، دانشیار مادر و کودک در مرکز تحقیقات بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، به همراه دو همکار خود، مطالعه‌ای را برای بررسی رابطه سن مادر با پیامدهای نوزادی در استان آذربایجان غربی انجام داده‌اند. این پژوهش با تمرکز بر مقایسه مادران نوجوان با مادران گروه سنی ۲۰ تا ۳۴ سال، تلاش کرده است تا تصویری روشن از عوارض احتمالی بارداری در سنین پایین ارائه دهد.
برای این مطالعه، داده‌های ۵۵۴ زن باردار از خرداد ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ در پنج شهر استان آذربایجان غربی جمع‌آوری شد. این زنان بر اساس سن به دو گروه تقسیم شدند: کمتر از ۲۰ سال و بین ۲۰ تا ۳۴ سال. پژوهشگران طی دوران بارداری و زایمان، وضعیت این دو گروه را به‌طور دقیق بررسی و عوارض نوزادی پس از تولد را ثبت کردند.
اطلاعات از طریق پرونده‌های بیمارستانی، سامانه‌های ثبت ملی بارداری و پرسشنامه‌ها گردآوری و سپس با استفاده از روش‌های آماری تحلیل شد.
نتایج بررسی‌ها نشان دادند که در میان نوجوانان باردار، سطح تحصیلات پایین‌تر، خانه‌دار بودن و زندگی در مناطق حاشیه‌ای شهرها شایع‌تر بود. از نظر پیامدهای نوزادی نیز تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد. نوزادان متولدشده از مادران نوجوان بیشتر با مشکلاتی مانند وزن کم هنگام تولد، رشد ناکافی داخل رحم، نیاز به احیا پس از تولد، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، زجر جنینی و نمره پایین آپگار مواجه بودند.
این یافته‌ها بیانگر آن است که بارداری در سنین پایین می‌تواند با خطرات قابل توجهی برای سلامت نوزاد همراه باشد.
در مقابل، برخی پیامدها مانند ناهنجاری‌های مادرزادی، سقط جنین، مرده‌زایی یا مرگ نوزاد پس از تولد تفاوت چشمگیری میان دو گروه نشان نداد. همچنین روش زایمان، چه طبیعی و چه سزارین، بین گروه‌ها تقریبا مشابه بود، هرچند در میان نوجوانان نسبت سزارین اندکی بیشتر گزارش شد.
بر اساس جمع‌بندی پژوهشگران، بارداری در سنین نوجوانی همچنان به عنوان یک مسئله مهم بهداشت عمومی در ایران مطرح است. این موضوع تنها با مراقبت‌های دوران بارداری قابل مدیریت کامل نیست و نیازمند سیاست‌های گسترده‌تری است که به عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مرتبط با این پدیده بپردازد.
اهمیت نتایج این پژوهش در شرایطی دوچندان می‌شود که کشور در سال‌های اخیر شاهد افزایش بارداری‌های زیر ۲۰ سال بوده است.
اگرچه بخشی از این روند به سیاست‌های جمعیتی بازمی‌گردد، اما تداوم آن می‌تواند بار سنگینی بر سلامت نسل آینده بگذارد.
پژوهشگران تاکید می‌کنند که برای کاهش عوارض نوزادی، تنها مراقبت‌های پزشکی کافی نیست، بلکه باید زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز اصلاح شود. بهبود آگاهی نوجوانان درباره سلامت باروری، تقویت حمایت‌های اجتماعی و دسترسی آسان‌تر به خدمات بهداشتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش این پیامدها کمک کند.
این یافته‌ها در «فصلنامه پرستاری و مامایی» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، به چاپ رسیده‌اند؛ یافته‌هایی که می‌توانند راهنمایی برای سیاست‌گذاران حوزه سلامت و جمعیت در کشور باشند.