به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یاز اکو به نقل از خبرگزاری آناتولی، پروفسور مراد اصلان، عضو دانشگاه یلدریم بایزید آنکارا و مسئول هماهنگی امور اقتصادی مرکز مطالعات ایرانی آنکارا «ایرام» طی یک مقاله اختصاصی با عنوان «بندر جاسک و خط لوله انتقال نفت گور-جاسک؛ گام ایران در تامین امنیت عرضه انرژی» به ارزیابی اقدامات ایران درزمینه «تامین امنیت انرژی» پرداخت.
در این گزارش امده است:
با انتقال مرکز ثقل اقتصادی جهان به منطقه آسیا، اکنون ۸۰ درصد از کل تقاضای جهانی انرژی به کشورهای منطقه به‌ویژه چین اختصاص یافته است. در عین حال تحول عظیمی نیز در عرصه لجستیک جهانی و تجارت دریایی در حال جریان است. به همین دلیل ارسال و انتقال کالا و انرژی مانند نفت و گاز به کشورهای آسیای امروزه به یکی از موضوعات مهم در جهان تبدیل شده است.
ایران با راه اندازی پروژه‌های بندر جاسک و خط انتقال نفت خام گوره-جاسک گام مهمی در زمینه بهره‌مندی از فرصت‌های ایجاد شده توسط این تحولات و همچنین رفع مخاطرات موجود در منطقه حوزه خلیج فارس و تنگه هرمز و کاهش اثرات منفی ناشی از تحریم‌های آمریکا برداشته است.
فهرست
بزرگترین طرح انتقال نفت خام ایران
خطوط انتقال نفت خام گوره-جاسک بزرگترین پروژه انتقال انرژی در تاریخ ایران است که بنا به اعلام خبرگزاری رسمی ایران «ایرنا»، با به بهره برداری رسیدن این طرح انتقال نفت خام ازاین طریق آغاز شد.
بندر جاسک به لحاظ موقعیت جغرافیایی‌اش از اهمیت راهبردی مهم برخوردار است. پیش‌بینی می‌شود این بندر دریای آزاد که در نقطه اتصال خلیج و دریای عمان قرار دارد، منافع راهبردی خطیری را برای ایران در آینده به همراه خواهد داشت.
از سوی دیگر ایران در راستای تقویت این خطوط انتقال نفت و شبکه‌های اتصالی آن در حال رسیدگی به چاه‌های نفتی در کارون غربی است. همچنین روند ساخت مخزن نفتی عظیمی برای ذخیره نفت ادامه دارد. گفته می‌شود که در مرحله نخست میزان ظرفیت این مخزن ۱۰ میلیون بشکه و در ادامه نیزبه ۲۰ میلیون بشکه نفت خواهد رسید.
خط انتقال نفت خام گوره-جاسک به طول هزار کیلومتری از پروژه های بزرگ نفتی محسوب می‌شود. به عبارتی فاصله هوایی این پروژه به اندازه فاصله بین استانبول و دیاربکر است. نقطه آغاز خط لوله در تاسیسات نفتی گوره در استان بوشهر ایران قرار دارد. نفت خام پس ازعبور از ۵ مجموعه پمپاژ نفتی به تاسیسات نفتی کوه مبارک می‌رسد. خطوط انتقال نفت این پروژه با قطر ۱۰۶ سانتمیتری دارای ظرفیت انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام دارد.
با این پروژه انتقال حدود نیمی از حجم صادرات نفت خام ایران امکانپذیر می‌شود. هزینه این پروژه حدود ۲ میلیارد دلار برآورد شده و هر چند که به دلیل تحریم‌های آمریکایی رسما اعلام نشده است، گفته می‌شود که ساخت هر دو پروژه با سند همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین ارتباط دارد.
این دو پروژه در کنار طرح‌های سرمایه‌گذاری متعارف دارای برخی مزایای غیراقتصادی و غیر مستقیم نیز هستند. چرا که اهمیت سیاسی و ژئوپلیتیک این پروژه‌ها بسیار زیاد است.
ایران با راه اندازی کامل پروژه‌ها خطرات موجود در حوزه خلیج فارس و تنگه هرمز را به حداقل میزان ممکن تقلیل خواهد داد.
جزیره خارگ، جزیره ای کوچک اما مهم
جزیره خارگ در جنوب غرب پایانه نفتی گوره واقع شده است و به دلیل نقش آن در صادرات نفت خام ایران دارای اهمیت زیادی برای این کشور است. این جزیره از توابع استان بوشهر بوده و در فاصله ۲۵ کیلومتری ساحل قرار دارد.
بخش زیادی از نفت خام صادراتی ایران (نزدیک به ۹۰ درصد) از طریق تاسیسات موجود در بندر خارگ در نفتکش‌ها بارگیری می‌شود. کشتی‌های نفتکش با بارگیری نفت از خارگ و عبور از تنگه هرمز راهی مقاصد نهایی خود می‌شوند. فاصله میان جزیره خارگ و تنگه هرمز نیز ۴۰۰ کیلومتر است.
جزیره خارگ جزیره کوچکی است. طی سالهای ۲۰۱۶-۲۰۱۷ به دلیل برداشته شدن تحریم‌ها، ایران روزانه در حدود دو میلیون بشکه نفت خام صادر می‌کرد. پیش‌بینی می‌شود با راه اندازی کامل خط لوله گوره-جاسک، ظرفیت بارگیری روزانه بندر جاسک به ۱ میلیون بشکه در روز برسد. بارگیری نزدیک به نیمی از نفت صادراتی ایران از طریق بندر جاسک، باعث کاهش مخاطرات فنی، نظامی و سیاسی بخش صادرات نفت ایران خواهد شد.
کاهش ریسک‌های عملیاتی و ژئوپلیتیکی
در شرایط عادی، روزانه بیش از ۲۱ میلیون بشکه نفت خام از طریق تنگه هرمز راهی بازارهای جهانی می‌شود. عبور چنین هجمی از نفت خام از طریق تنگه هرمز که یک تنگه نسبتا باریک به شمار می‌رود دارای خطرات زیادی است. حوادث مرتبط با برخورد نفتکش های عبوری یکی از معمولی ترین نوع از این مخاطرات است.
همچنین کم عمقی نسبی آبهای منطقه و حجم و ابعاد عظیم کشتی‌های نفتکش باعث افزایش خطرات مرتبط با کشتیرانی شده است. از سوی دیگر به دلیل تنش میان کشورهای منطقه و کشورهای ثالث، در برخی مواقع کشتی‌های نفتکش مورد حمله قرار می‌گیرند. آمریکا و ایران دارای نیروهای نظامی و کشتی‌های جنگی زیادی در منطقه هستند و به دلیل عدم وجود کانال‌های ارتباطی مناسب میان دو کشور، همواره احتمال وقوع درگیری وجود دارد. تنگه هرمز و جزیره خارگ از لحاظ مخاطرات مربوط به حملات خرابکارانه دارای وضعیت شکننده ای هستند.
با در نظر گرفتن ریسک‌های مرتبط با کشتیرانی و دیگر مخاطرات موجود در منطقه، آغاز به کار خط لوله گوره-جاسک می تواند مزیت زیادی برای ایران در پی داشته باشد. بدین ترتیب ایران در بخش صادرات نفت خام تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار نداده و ریسک‌های احتمالی را به حداقل خواهد رساند.
