به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از فارس، معدنی واقع در یک منطقه کوهستانی در شمال‌غرب ایران بر روی کمربند مس جهانی با ذخیره بیش از یک میلیارد تن و ذخیره قابل استخراجی در حدود ۷۹۶ میلیون تن، معدنی بر روی ویرانه‌های روستای تخریب شده سونگون در ۱۳۰ کیلومتری تبریز و ۳۰ کیلومتری شهرستان ورزقان که تخمین‌ها در مورد مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن آن عددی در حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن سنگ مس با عیار ۰/۶۱ درصد است.
این‌ها چکیده‌ای از مشخصات معدن مس‌سونگون است که با ساده‌ترین جستجو در اینترنت قابل دسترسی است، معدنی که طبق اعلام سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، ۴۰ درصد ذخایر مس کشور را در خود جای داده و البته به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌شرقی، این استان بیش از یک میلیارد تن ذخایر مس معادل ۳۰ درصد از ذخایر مس کشور را در اختیار دارد.
معدن مس‌سونگون اما به همان اندازه که مشخصات و ویژگی‌های خاص و منحصر به‌فردی دارد، نمونه‌ای از یک تراژدی معدنی و صنعتی تمام و کمال در آذربایجان‌شرقی است.
معدنی که سال‌هاست که درگیر پدیده‌ای به‌نام خام فروشی است و اکنون پس از سال‌ها انتقال مس استخراجی از سونگون به کرمان، بهترین اتفاقی که برای این معدن ارزشمند رخ داده، تبدیل سنگ مس استخراجی به کنسانتره ۲۵ درصد و انتقال آن به هرمزگان برای صادرات و یا دوباره بارگیری به سمت کرمان برای تولید کاتد و شمش مس بوده است.
فهرست
از بین رفتن فرصت‌های اقتصادی با خام‌فروشی و صادرات کنسانتره مس از سونگون
نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی و امام جمعه تبریز با اشاره به لزوم توسعه اقتصادی و تقویت بسترهای اشتغال‌زایی، اظهار داشت: مس‌سونگون فرصت توسعه برای منطقه است اما باید برکات و منافع اقتصادی، توسعه‌ای و اشتغال‌زایی این نعمت خدادادی به استان برگردد.
حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی آل‌هاشم گفت: نباید مواد خام معدن سونگون به فروش برسد و برکات آن به استان‌های دیگر برسد اما آذربایجان‌شرقی از آن بی‌بهره بماند.
وی همچنین با اشاره به اجرای طرح‌های معدنی و صنعتی با تاکید بر حفظ محیط زیست افزود: برای انجام طرح‌های معدنی، استفاده از فناوری‌های نوین ضرورت دارد تا کمترین آسیب به محیط زیست و طبیعت برسد؛ از طرف دیگر خام فروشی مواد معدنی نیز متناسب با منافع اقتصادی منطقه‌ای نیست.
حجت‌الاسلام آل‌هاشم یادآور شد: نقش مس‌سونگون در اشتغال‌زایی جوانان و فارغ‌التحصیلان آذربایجان‌شرقی بسیار مهم است و باید این نقش را ایفا کند.
هر چند در سایه فعالیت معدن مس‌سونگون زمینه اشتغال چند هزار نفری آن هم عموماً و بیشتر در بخش کارگری برای منطقه ایجاد شده اما اظهارات فرماندار شهرستان ورزقان در خصوص معضل بیکاری با وجود معادن متعدد در این شهرستان از جمله مس‌سونگون نیز جالب است.
آنجا که محمدباقر خانی گفته است: متاسفانه به جهت حواشی موجود در شهرستان قریب به اتفاق افراد جویای کار خواهان اشتغال در معدن مس‌سونگون هستند که برای این منظور نیز دچار حواشی و روندهای غلط معرفی به کار می‌شوند.
وی خاطرنشان شده است که طی ماه‌های اخیر با هماهنگی و همراهی اعضای کمیسیون کارگری شهرستان تلاش‌هایی را برای اصلاح روند معرفی به اشتغال در معادن به کار گرفته شده تا با اصلاح روند موجود افراد از همه طیف‌ها فرصت اشتغال در این معادن را داشته باشند.
روزانه ۵۰ میلیارد تومان ثروت آذربایجان به کرمان می‌رود!
در مورد منافع و ظرفیت‌های مس‌سونگون برای توسعه استان و البته منطقه ورزقان تنها اشاره به اظهارات اخیر استاندار آذربایجان‌شرقی کافی است که گفته؛ هر روز کنسانتره مسی به ارزش ۵۰ میلیارد تومان از استان به کرمان می‌رود و اگر همین پول در خود استان بماند اینجا بهشت می‌شود.
محمدرضا پورمحمدی تأکید کرده است: اگر فقط خطوط ذوب و پالایش مس در سونگون راه‌اندازی و در کنار آن یک شهرک مس ایجاد شود که ورق‌های مس و کابل تولید کند، ثروت‌های کلانی برای استان ایجاد خواهد کرد.
البته این اظهارات را باید مصداقی از کرامات خوردن شیره و پی بردن به شیرینی آن دانست، چرا که با وجود تأکید متعدد مسوولان و نمایندگان استانی از استاندار فعلی و سلف‌های پیشین وی گرفته تا مجلس نشینان و وزراء امروز و دیروز، اکنون آذربایجان و ورزقان و سونگون مانده‌اند و حوض خالی از کاتد و شمش و کارخانه ذوب برای معدنی که بهره‌اش را دیگران می‌برند و زحمت و هزینه‌هایش را مردم محلی می‌پردازند.
صدای طبل توخالی مس ایران برای توسعه شهرستان ورزقان تمام شدنی نیست
این موضوع حتی صدای اعتراض امام جمعه ورزقان را هم بلند کرده، وی در یکی از جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان شهرستان، عدم برخورداری اهالی ورزقان به خصوص جوانان از ظرفیت و داشته‌های این منطقه را یکی از مشکلات مهم حال حاضر عنوان کرده و گفته است: منابع طبیعی و خدادادی مس یکی از ظرفیت‌های مهم منطقه است ولی متاسفانه با داشتن درآمد هنگفت و قابل توجه آنطور که باید ثمره‌ای در توسعه شهرستان ندارد و در این میان صدای طبل وعده‌های توخالی چندین ساله شرکت مس ایران در توسعه شهرستان نیز تمام شدنی نیست.
حجت‌الاسلام و المسلیمن مهدی پورمحمد یکی از دغدغه‌های مهم مردم ورزقان را بی‌توجهی و عدم رغبت به خدمت صادقانه به این منطقه از طرف شرکت ملی مس ایران دانسته و افزوده است: وعده راه‌اندازی طرح‌های توسعه مس سونگون، احداث کمپ گردشگری فرهنگی ورزشی با شعار خاتمه دادن به «باشگاه مس به نام ورزقان و به کام دیگران» همچنین انتخاب پیمانکار و مناقصه از شعارهای توخالی متعدد شرکت مس ایران است که با این وعده‌های کذب و دروغ مردم آذربایجان خصوصا اهالی این شهرستان را به بازی گرفته‌اند.
وی یادآور شده است: من بومی شهرستان ورزقان نیستم ولی تا زمانی که در این شهرستان مسوولیت دارم از حقوق مردم منطقه دفاع خواهم کرد و در این راه با کسی تعارف نداریم؛ کما اینکه اگر مدیرعامل شرکت مس ایران به وعده‌های خویش عمل ننماید در خطبه‌های نماز جمعه دلایل این دروغ‌ها و فریب مردم را برای همگان بیان خواهم کرد و باید مسوولان شرکت مس ایران برای روشن کردن اهداف خود با مردم شهرستان ورزقان صادقانه عمل کنند.
قطع ۲۳ هزار اصله درخت توسط مس‌سونگون/ تشکیل ۱۱ پرونده علیه مس‌سونگون توسط منابع طبیعی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌شرقی با اشاره به جریمه ۸۰ میلیارد ریالی معدن مس سونگون به دنبال قطع ۲۳ هزار اصله درخت گفت: در حال حاضر ۱۱ مورد پرونده با مس‌سونگون داریم که از بابت یکی از پرونده‌ها خسارتی در حدود ۷۴۰ میلیارد ریالی به صندوق ملی پرداخت شده است ولی تاکنون درصدی از این خسارت به استان برنگشته است.
رحیم مهردادی اذعان داشت: هر معدنی که در استان وجود دارد در منطقه ارسباران است و بنده به عنوان یک شهروند همیشه خواهان توسعه، پیشرفت و ایجاد اشتغال هستم که این امر با معادن محقق می‌شود ولی به عنوان مدیرکل منابع طبیعی استان، وظیفه حفظ از منابع طبیعی و جنگل‌ها بر عهده ماست، از این‌رو اجازه تعرض و نابودی حتی یک درخت را هم نمی‌دهیم و به همین منظور به معادن خاطی توقف عملیات داده شده است.
وی افزود: طبق خواسته معدن مذکور برای توسعه و جلوگیری از خام فروشی باید وارد جنگل می‌شدند ولی این موضوع از طرف ما جلوگیری شد و اجازه ورود داده نشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه بنده علاقه زیادی به توسعه دارم ولی جنگل‌ها خطوط قرمز هستند، تصریح کرد: با اینکه خسارت نابودی درخت‌ها به صندوق ذخایر ملی پرداخت می‌شود ولی باور کنید که میلیاردها تومان هم به ارزش یک درخت نخواهد بود، چراکه قدر این درختان را زمانی متوجه می‌شویم که نفس‌ها به شمارش بیافتد.
سهم ورزقان از ذخایرش/ ورزقان در حسرت مس
شهرسـتان ورزقـان به خاطر قرار گرفتن در یک منطقه معدن خیز و کشف انواع عناصر قیمتی و با ارزش در این معادن، از نظر اقتصادی به یکی از مهم‌ترین و غنی‌ترین مناطق در جهان تبدیل شده است.
تنها وجود معـدن عظیم مس‌سـونگون ایجاب می‌کند کـه مـردم این منطقـه از درآمدها و البته ظرفیت‌های اشتغال بهره‌منـد شـوند. اما گویا مهم‌تریـن تأثیـر این فعالیت‌های معدنی، تخریـب محیط زیسـت بـدون تأثیـر عمـده در اشـتغال، رفـاه و توسـعه منطقـه بـوده اسـت.
نماینده ورزقان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: سالانه حدود ۳۰۰ هزار تن مس کنستانتره در سونگون به فروش می‌رسد. یک درصد از فروش این معدن حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان می‌شود که طبق قانون برنامه ششم توسعه باید بازگردد و در خود شهرستان هزینه شود.
دهقانی ادامه می‌دهد: یک درصد از عوارض آلایندگی معادن نیز باید به شهرستان بازگردد که این رقم در مورد مس‌سونگون حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است. این ارقام برای شهرستان قابل توجه است که معلوم نیست چرا به شهرستان باز نمی‌گردد.
به اذعان وی، در حال حاضر کشور با پدیده‌ای به نام دلالی و خام فروشی در صنایع معدنی و فلزی روبه رو است. به‌طور مثال زنجیره مس و فولاد به دلیل گرانی ارز و سیاست‌های نادرست به کار گرفته شده با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند و برخی برای کسب سود بیشتر، بدون توجه به نیازِ حلقه‌های بعدی زنجیره تولید محصولات خود را خام صادر می‌کنند.
نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی متذکر می‌شود: اگر ۳۰ درصد کنسانتره مس کشور را سونگون تولید می‌کند، باید همین درصد از عایدی فروش و صادرات آ ن نیز به استان اختصاص یابد اما تا امروز چنین نشده است.
دهقانی تصریح می‌کند: ۱۵ درصد در آمد حاصل از معدنکاری و پرداخت حقوق دولتی معادن به استان نمی‌رسد. حتی حساب‌های مس نیز در استان نبود که با پیگیری مستمر استاندار از ۲ سال گذشته یک‌هزار میلیارد تومان از درآمدهای سونگون به بانک‌های استان منتقل شده است.
اگر نخواهیم با عینک تیره و بدبینی به موضوع معدن مس‌سونگون نگاه و هزینه و منافع حاصل از فعالیت این معدن را مصداق «از بین رفتن منابع در مقابل تقریباً هیچ» عنوان کنیم، باید به صراحت گفت که آنچه در ازای خروج منابع سرشار معدنی از این منطقه عاید مردم ورزقان شده، اشتغالی چند هزار نفری است که برای آن هزینه‌هایی اعم از آلودگی زیست محیطی، تأثیر منفی فعالیت‌های معدنی نه تنها بر فعالیت‌های کشاورزی بلکه بر سلامت اهالی، تخریب اراضی جنگلی و قطع صدها هزار درخت پرداخته‌اند.
در مقابل روزانه شیره جان معادن منطقه به ارزش چندین و چند میلیارد تومان بدون هیچ انتفاعی برای مردم محلی راهی کرمان می‌شود و سر بی‌کلاه احداث کارخانه ذوب و راه‌اندازی صنایع بالا و پایین‌دستی مس نیز برای آذربایجان و ورزقان می‌ماند و سونگونی که همچنان پس از سال‌ها از حق خود مبنی بر بازگشت درآمدهای معدنی محروم است.
