به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از نصر، منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس در شهرستان جلفا آذربایجان شرقی در شمال غرب ایران واقع شده است. این منطقه که در مجاورت دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار گرفته است، ۵١ هزار هکتار وسعت دارد و از سال ١٣٨۴ فعالیت خود را آغاز کرده است. پر واضح است وجود فرودگاه از جمله مولفه های مورد نیاز برای توسعه یک منطقه آزاد تجاری بوده و یکی از جدی‌ترین نیازهای مناطق آزاد تجاری برای جذب سرمایه های بیشتر و نیز توسعه گردشگری می باشد.
گزارش حاضر سعی دارد روند احداث فرودگاه در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس را که بعد از گذشت دهه ها هنوز به نتیجه نرسیده است را بیان نماید.
فهرست
انجام مطالعات ساخت فرودگاه ارس
مطالعات ایجاد فرودگاه در منطقه آزاد ارس در سال ١٣٨۶ آغاز شد. در بهمن ماه همان سال ایرج حاتمی مدیر وقت مرکز مطالعات راهبردی سازمان منطقه آزاد ارس، در مصاحبه ای در این باره گفت: مطالعات مربوط به ایجاد فرودگاه ارس با ۵٠ درصد پیشرفت در دست تکمیل است.
وی در ادامه سخنان خود پیش بینی کرد این طرح مطالعاتی در سه ماهه دوم سال ١٣٨٧ تکمیل و پس از آن کارهای اجرایی این طرح بزرگ به مناقصه گذاشته شود.
مکان یابی و تخصیص اعتبار فرودگاه ارس
ایرج حاتمی در ادامه همین سخنان خود گفت: طرح مطالعاتی ایجاد فرودگاه در این منطقه توسط مشاور ایرانی و شریک آلمانی انجام می شود و مکان آن در جنوب غربی شهر جلفا در زمینی به وسعت دو هزار و ٨٠٠ هکتار طراحی شده است. برای اجرا و تکمیل طرح مطالعات ایجاد این فرودگاه، هشت میلیارد ریال اعتبار تامین شده است.
حجم مسافر پیش بینی شده برای فرودگاه ارس
حاتمی در ادامه سخنان خود یادآور شد: فرودگاه ارس قابلیت جابجایی ٢۴ میلیون مسافر در سال را دارا خواهد بود. وی حجم مسافر پیش بینی شده برای جابجایی عملی را دو میلیون نفر در سال عنوان کرد و افزود: فاصله محوطه تخصیص یافته به ایجاد فرودگاه ارس با نزدیکترین فرودگاه کشور ١٣٧ کیلومتر با فرودگاه تبریز است و فاصله آن با نزدیکترین فرودگاه خارجی نیز ۴٠ کیلومتر، فرودگاه جمهوری خودمختار نخجوان می باشد.
تصویب طرح فرودگاه ارس
در بهمن ماه سال ١٣٩۵ محسن خادم عرب‌باغی رئیس وقت هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس، طی سخنانی با اشاره به فرودگاه ارس گفت: این طرح امروز تصویب شده و برای صدور مجوز به کمیته هوانوردی رفته است و البته این فرودگاه حالت لوجستیک دارد.
آغاز عملیات احداث فرودگاه ارس
اکبر ترکان دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز در اسفند ماه سال ١٣٩۵ درباره احداث فرودگاه ارس گفت: عملیات احداث این فرودگاه بعد از اخذ مجوزهای لازم شروع می شود و سعی می کنیم همچون فرودگاه ماکو، فرودگاه ارس را نیز در مدت یک‌ونیم سال به مرحله بهره‌برداری برسانیم.
تامین اعتبار مورد نیاز برای احداث فرودگاه ارس
در فروردین ماه سال ١٣٩۶ نیز جعفر احمدی معاون وقت فنی و عمرانی سازمان منطقه آزاد ارس از تامین اعتبار مورد نیاز برای احداث فرودگاه ارس خبر داد.
وی اظهار داشت: با توجه به اولویت دار بودن فرودگاه برای توسعه فعالیت های اقتصادی، اقدام های لازم برای تامین اعتبار حصارکشی شهرک فرودگاهی و فاینانس مورد نیاز انجام شده است.
وی افزود: در گام نخست با اعتبار ۱۰ میلیارد ریالی که در بودجه امسال سازمان منطقه آزاد ارس درنظر گرفته شده است پروژه محصور نمودن محدوده شهرک فرودگاهی انجام شده و همزمان عملیات احداث فرودگاه با اعتبار هزار میلیارد ریال انجام می شود.
احمدی ادامه داد: پروژه احداث فرودگاه ارس طی سه سال گذشته در دستور کار بوده، اما بعد از عدم موافقت کمیته دائمی اداره امور فضایی کشور در اواخر سال ۹۳ و پس از پیگیری های لازم در فروردین ماه سال قبل، موضوع اخذ مجوز فرودگاه ارس با پیگیری های مشاور رئیس جمهوری و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس یک قدم به آغاز عملیات احداث نزدیک شده است.
ارسال گزارش مطالعات فرودگاه ارس به شورای عالی مناطق آزاد
جعفر احمدی در ادامه همین سخنان خود گفت: در تیر ماه سال قبل گزارش مطالعات امکان سنجی فرودگاه به دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور ارسال شد و در ادامه طرح فرودگاه ارس در کمیته دائمی سازمان هواپیمایی کشور پیگیری شد.
وی با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با حضور مدیرعامل منطقه آزاد ارس با دستگاه ها و مدیران مرتبط تصریح کرد: پس از پیگیری های مکرر مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس در مرداد ماه سال گذشته نامه ای توسط دبیر شورای عالی مناطق آزاد خطاب به معاون اول ریاست جمهوری و معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشور نگاشته و طرح موضوع فرودگاه ارس در کمیته دائمی سازمان هواپیمایی کشور مورد تاکید قرار گرفت.
ارسال گزارش مطالعات فرودگاه ارس به سازمان هواپیمایی کشور
معاون وقت فنی و عمرانی سازمان منطقه آزاد ارس در ادامه همین سخنان خود افزود: در پی مکاتبه های مکرر درخواست طرح موضوع فرودگاه ارس با پاسخ مثبت دکتر جهانگیری همراه شد و مطالعات امکان سنجی فرودگاه ارس به سازمان هواپیمایی کشور ارسال شد.
وی اظهار داشت: در نتیجه جلسه برگزارشده توسط سازمان هواپیمایی کشور، مقررشد مطالعات پس از بروز شدن دوباره به سازمان هواپیمایی کشوری ارجاع شود و پس از ارسال مطالعات بروز شده در دی ماه سال قبل، موضوع هایی برای تکمیل فرایند به ارس مطرح شد که درحال حاضر سازمان و مشاور مربوطه در حال تکمیل موارد درخواستی هستند.
تملک اراضی فرودگاه ارس
جعفر احمدی در ادامه همین سخنان خود به اقدامات انجام شده در خصوص تملک اراضی فرودگاه اشاره کرده و گفت: در کنار موضوع های مطرح شده، طرح ارزیابی زیست محیطی فرودگاه در حال بروزرسانی بوده و در بودجه امسال اعتبار لازم برای فنس کشی و برخی اقدام های دیگر تامین شده است که امیدواریم بزودی شاهد آغاز عملیات احداث فرودگاه ارس باشیم.
وی خاطر نشان کرد: در دوره سه سال گذشته تلاش های مستمر و موثری در پیشبرد مراحل تکمیل پروژه احداث فرودگاه ارس انجام شده که قابل مقایسه با دوره های قبل نیست.
اختصاص بودجه برای فرودگاه ارس
در بخشی از گزارشی که در فروردین ماه سال ١٣٩۶ در پایگاه اطلاع رسانی سازمان منطقه آزاد ارس منتشر شده، آمده است: از ابتدا تاکنون ١۴ میلیارد و ۴۵٠ میلیون ریال اعتبار برای احداث و راه اندازی فرودگاه ارس اختصاص یافته است.
اگر مجوز صادر شود، احداث فرودگاه ارس عملیاتی می‌شود
جعفر احمدی معاون وقت فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد ارس در تیر ماه ١٣٩۶ نیز طی سخنانی با بیان این‌که مطالعات فرودگاه ارس در زمینی به متراژ ٢۵٠٠ هکتار در مسیر جاده‌ی ارس به ایواوغلی انجام شده است، خاطرنشان کرد: مطالعات زیست محیطی این فرودگاه در گذشته انجام شده و مجوزهای لازم اخذ شده است، هم‌چنین ١٠ روز پیش در کمیته‌ی هوا و فضای کشور موضوع فرودگاه ارس مطرح شد و قرار بر این است تا بازدیدی از محل احداث این فرودگاه توسط کمیته‌ی هوا و فضا انجام شود و اگر مجوز را صادر کنند، احداث این فرودگاه عملیاتی می‌شود.
به گفته احمدی، در سال ١٣٩۶ حدود یک میلیارد تومان برای فنس‌کشی محدوده‌ی فرودگاه ارس پیش‌بینی شده است تا با جلوگیری از تصرفات غیر قانونی، تملکات اراضی محدوده آغاز شود.
طبق برنامه‌ریزی قرار بود فاز یک فرودگاه ارس در سال ١٣٩٩ مورد بهره‌برداری قرار گیرد
جعفر احمدی در ادامه همین سخنان خود با بیان این‌که طبق برنامه‌ریزی، فاز یک فرودگاه ارس در سال ١٣٩٩ مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، یادآور شد: فرودگاه از زیرساخت‌های بسیار مهم است و می‌کوشیم با کمک مدیرعامل سازمان و نماینده‌ی منطقه در مجلس، در کنار بودجه‌ی سازمان از اعتبارات ملی هم برای احداث این فرودگاه استفاده کنیم، سایت‌های گلخانه‌ای فعال در منطقه برای صادرات تولیدات خود به فرودگاه نیاز دارند.
هیچ بودجه‌ای از طرف دولت به فرودگاه ارس تعلق نمی‌گیرد
مختار خوش‌پیمان سخنگوی وقت سازمان منطقه آزاد ارس در مرداد ماه سال ١٣٩۶ با بیان این که احداث فرودگاه در این منطقه آزاد جزو اولویت‌هاست، گفت: هیچ بودجه‌ای از طرف دولت به منطقه تعلق نمی‌گیرد.
نبود فرودگاه بزرگترین معضل منطقه آزاد ارس است
محمد حسن‌نژاد نماینده وقت مردم مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی نیز در بهمن ماه سال ١٣٩۶ گفت: نبود فرودگاه بزرگترین معضل منطقه آزاد ارس است و ۷ سال است پشت سر هم برای این فرودگاه بودجه تصویب می‌شود ولی کار خاصی انجام نشده است.
احداث فرودگاه در ارس توجیه اقتصادی دارد
محسن نریمان مدیرعامل وقت سازمان منطقه آزاد ارس در بهمن ١٣٩٧ نیز با بیان این که مشکلات احداث فرودگاه ارس مرتفع می‌شود، گفت: احداث فرودگاه در ارس توجیه اقتصادی دارد.
وی بیان کرد: وجود فرودگاه در منطقه آزاد ارس برای رونق گردشگری و افزایش صادرات محصولات کشاورزی ضرورت دارد و بنده پس از بررسی پرونده‌ی احداث فرودگاه ارس، مشکلات آن را از وزارت راه پیگیری کردم و با توجه به نواقصات طرح مطالعه شده، مشاور طرح را برای بررسی مجدد فراخواندم.
طرح فرودگاه ارس در حال ارایه به کمیته فضایی کشور
محسن نریمان در همین سخنان خود ادامه داد: هیچ گونه مصوبه‌ای مبنی بر مخالفت اعضای هیأت مدیره ارس با این طرح وجود ندارد و اکنون طرح در حال ارایه به کمیته فضایی کشور است.
صدور مجوز فرودگاه ارس در مرحله نهایی
مرتضی بانک دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد نیز در اسفند ماه سال ١٣٩٧ در این باره گفت: صدور مجوز فرودگاه ارس در مرحله نهایی قرار دارد.
منطقه آزاد ارس نیازمند ایجاد فرودگاه بین المللی است
محسن نریمان مدیرعامل وقت سازمان منطقه آزاد ارس در خرداد ماه سال ١٣٩٩ نیز گفت: منطقه آزاد ارس برای رسیدن به جایگاه واقعی خود در عرصه های مختلف نیازمند ایجاد فرودگاه بین المللی است و در همین راستا ضروری است هر چه سریعتر مجوز زیست محیطی باند جدید فرودگاه بین المللی ارس اخذ شود.
احداث فرودگاه ارس از پروژه‌های مهم و کلیدی است
نریمان در ادامه همین سخنان خود احداث فرودگاه ارس را از پروژه‌های مهم و کلیدی در زمینه زیرساخت دانست و با اشاره به نقش فرودگاه ارس در رشد اقتصادی و کمک به ایجاد توسعه پایدار، افزود: رفع تداخل محل فرودگاه ارس با منطقه حفاظت شده مراکان و برخی تداخلات داخل محدوده مستلزم همکاری دو جانبه سازمان منطقه آزاد ارس با اداره کل حفاظت از محیط زیست می باشد.
تداخل زیست محیطی مانع احداث فرودگاه ارس
مجید کیانی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ارس نیز در ماه گذشته طی سخنانی با بیان این که طرح ساخت فرودگاه بین المللی در این منطقه با مشکلی به نام تداخل زیست محیطی مواجه است، گفت: تداوم پیگیری ها برای عملیاتی کردن این طرح، نیازمند رفع مشکل تداخل با مناطق حفاظت شده همجوار است.
احداث فرودگاه ارس در بن‌بست مجوز محیط زیست
کیانی در گفتگویی دیگر در روزهای اخیر نیز احداث فرودگاه ارس را مهم و ضروری عنوان کرد و گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته برخی ابهامات در باب ضرورت و مجوز زیست محیطی مانع از شروع عملیات اجرایی این پروژه شده است. ما مصمم هستیم سریعا مجوزهای لازم را اخذ و این پروژه مهم و حیاتی را عملیاتی کنیم. امیدواریم با احداث فرودگاه ارس شاهد توسعه صادرات محصولات این منطقه باشیم.
این گزارش می افزاید، در حالی که یکی از اصلی ترین ابزارهای توسعه مناطق آزاد تجاری، بهره مندی از زیر ساخت های اساسی از جمله فرودگاه است، در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس که قرار بود طی ١٨ ماه در آن فرودگاه به بهره برداری برسد با گذشت دهه ها و خرج شدن میلیاردها ریال از پول بیت المال همچنان این منطقه آزاد تجاری از این ظرفیت بی بهره است و با روندی که ادامه دارد به نظر می رسد این مشکل تا سال های متمادی نیز ادامه خواهد داشت! حال سوال اینجاست که مسئولان منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس و وزارت راه و شهرسازی تا چه زمانی به بازی پینگ پنگ در زمین فرودگاه ارس ادامه خواهند داد؟
