فرصت جذب دانشجوی خارجی در تبریز را به تهدید تبدیل نکنیم

به گزارش یازاکو، دهه ۱۳۷۰ مانند هزاران دانشجوی هموطنم، ساکن کوی دانشگاه تهران در محله «امیرآباد» تهران بودم؛ مجموعه‌ای خوابگاهی با تلخ و شیرینی‌های فراوان زندگی دانشجویی که بی شک یکی از ویژگی های برجسته اش، وجود ساختمان دانشجویان خارجی آن بود. 
کوی دانشگاه تهران که دانشجویان ساکنش به درستی آن را ایران کوچک لقب داده بودند، شهری دیگر در دل تهران بود؛ با داستان های تلخ و شیرین فراوانی که از زندگی دانشجویی در آن نقش می بست؛ دانشجویانی با فرهنگ های مختلف از مناطق متفاوت ایران عزیز. خاطرات هشت سال سکونت من در آنجا خود کتاب مستقلی می طلبد، اما ساختمان دانشجویان خارجی کوی دانشگاه تهران، خصوصیتی متفاوت به این مجموعه بخشیده بود.
هر چند شاید این ساختمان آن زمان بیشتر از ۲۰ اتاق و ۱۰۰ دانشجوی خارجی نداشت، اما جذب دانشجوی خارجی به دانشگاه تهران، عظمتی دیگر در محافل دانشگاهی داخلی و خارجی داده بود؛ مدیران و دانشجویان دانشگاه تهران در آن مقطع به اینکه دانشگاه شان، مقصد دانشجویانی از کشورهای مختلف قاره های جهان است، می بالیدند.
اکنون سه دهه از آن زمان گذشته و خوشبختانه در سایه گسترش ارتباطات میان فرهنگی و علمی، انحصار پذیرش دانشجو از دست دانشگاه تهران درآمده و وزارت علوم این امکان را برای دانشگاه های دیگر نیز فراهم کرده است؛ در این میان دانشگاه تبریز به عنوان دومین دانشگاه قدیمی ایران نیز در سال های گذشته موفق شده که جذابیتی برای جذب دانشجویان خارجی ایجاد کند، به گونه ای که اکنون، به گفته محمدتقی اعلمی، رییس دانشگاه، حدود سه هزار و ۵۰۰ دانشجوی خارجی از کشورهای عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان و… در این مرکز دانشگاهی مشغول به تحصیل هستند.
ناگفته نماند که دامنه پذیرش و آموزش دانشجوی خارجی در آذربایجان شرقی به دانشگاه تبریز هم محدود نمانده و دانشگاه های علوم پزشکی تبریز، با اکثریت دانشجوی خارجی ترکیه ای، دانشگاه فنی تبریز (سهند سابق)، شهید مدنی و حتی دانشگاه مراغه با ۸۵۰ دانشجوی خارجی به جرگه پذیرندگان دانشجوی خارجی پیوسته اند؛ اهمیت این موضوع وقتی آشکار می شود که بدانیم در آن سال ها و سال های بعد، از اینکه دانشگاه های معتبر دیگر امکان جذب دانشجوی خارجی ندارند، انتقاد فراوانی می شد.
اما اکنون که شرایط جذب دانشجوی خارجی، با درآمدزایی ۶ هزار دلار برای هر دانشجو در هر ترم، در دانشگاه های آذربایجان شرقی میسر شده، باز عده ای سر ناسازگاری نشان می دهند و کشور مبدا دانشجویان خارجی را بهانه ای برای تاخت و تاز به این پدیده علمی- میان فرهنگی قرار می دهند.
البته از حق نباید گذشت که استدلال منتقدان پذیرش دانشجوی خارجی مبنی بر ضرورت آموزش آنان درباره ویژگی های فرهنگی و اجتماعی محل زیست جدیدشان، منطقی و پذیرفتنی است، اما نکته اینجاست که اغراق در طرح این ایرادات به بهانه واهی برای رسانه های معاند جهت نفرت پراکنی نژادی تبدیل می شود.
این در حالی است که چهار هزار و ۵۰۰ دانشجوی خارجی شاغل در دانشگاه های تبریز در روندی طبیعی در میان مردم این شهر که اتفاقا میزبانی از جمعیتی حدود چهار هزار نفری از خارجیان را در دهه ۱۲۹۰ شمسی، ۱۱۴ سال قبل، در کارنامه تاریخی شان دارند، به زندگی روزمره خود مشغول هستند و با آنها نشست و برخاست دارند.
در ارتباط با جذب دانشجویان خارجی این نکته را هم نباید ناگفته گذاشت که حضور آنان در تبریز علاوه بر کمک ۶۰ میلیون دلاری به اقتصاد شهر در هر سه ماه، معادل بیش از ۶ همت، از منظر توسعه ارتباطات علمی و میان فرهنگی و شناساندن تبریز و تبریزیان و تاریخ و فرهنگ واجتماع آنان در کشورهایشان غیرقابل اغماض است.
در این میان هر چند احتمال ارتکاب اعمال خلاف عرف رایج تبریز و مردمانش از سوی دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در این شهر، و لو یک مورد آن، به دلیل ویژگی های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی خاص این کهن- گلان شهر، پذیرفتنی نیست، اما بدون شک در صورت نگاه واقع بینانه و مدیریت دقیق می توان از این پدیده نوظهور به مثابه دستاوردی برای ارتقای علمی و فرهنگی بهره برد.
در پایان باید گفت که از رسانه ها، نخبگان و گروه های مرجع انتظار می رود در عین نظارت بر زیست شهری به گونه ای عمل نکنند که داستان تلخ گردشگری سلامت در تبریز بار دیگر و این بار به گونه ای متفاوت تکرار شود و فرصت حضور دانشجویان خارجی در این شهر به تهدید تبدیل گردد.