به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از فارس، فرش دستباف یکی از کهن ترین هنرهای ملت خوش ذوق ایران است که با قدمت چند هزار ساله تمدن و هنر ایرانی را به هم گره زده است. فرش هویتی دارد و روایتگر تاریخ پر فراز و نشیب ایران است. از روزگاران کهن دست بافته های زنان ایران، زینت بخش کاخ های پادشاهان و سلاطین جهان بوده است. زنان ایرانی هنرمندانه با الهام از طبیعت و حوادث اجتماعی روزگار خود آثاری را خلق کردند که اکنون اگر اغراق نشود باید گفت دنیا فرش را با برند ایران می شناسد، هنرمندانی که تصویرگر عمر و جوانی خود نیز در پای دار قالی بوده اند.
فهرست
تار و پود قالی بر دار بی مهری
چند سالی می شود که بازار قالی و قالیبافی دست خوش ناملایماتی ناشی از بی مهری مسئولان این حوزه شده است.
دود حاصل از این بی رونقی و کسادی تنها به چشم بافندگان و فعالان این حوزه رفته و شمارش معکوس نفس‌هایش در انتظار امداد رسانی است.
روزهای پر رونق این هنر صنعت ایرانی تنها در خاطره ها مانده و دارهای قالی که یکی پس از دیگری جمع آوری می شود.
شهر تبریز از دیرباز قطب تولید فرش دستباف ایران و منطقه بوده و هنرمندان و تجار ارزنده ای را در سال‌های دور و نزدیک در این حوزه پرورش داده است و اکنون منتظر بازگشت روزهای رونق بازار فرش دستباف است.
سقوط فرش دستباف ایران به رتبه ۴جهان
احد عظیم‌زاده رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز امروز در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: فرش دستباف تبریز و ایران که در سال‌های نه چندان دور جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی کشور داشت، با بی مهری مسئولان امروز حال خوبی ندارد.
وی با بیان اینکه فرش دستباف جزو صنعت ملی و شناسنامه کشور محسوب می‌شود، افزود: ایران را در دنیا با صنعت فرش می شناسند.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز تصریح کرد: ایران، یکی از بهترین تولید‌کنندگان فرش در جهان است و فرش دستباف آن عمری به درازای تاریخ فرهنگ و هنر ایرانی دارد و به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع‌دستی، تاریخ سرزمین ایران را نشان می‌دهد و گره‌خوردن فرش ایرانی با اقتصاد نقش آن را حائز اهمیت‌تر می‌کند.
عظیم‌زاده گفت: صنعت و هنر فرش دستباف در ایران جمعیتی حدود ۲ میلیون نفر را دربر می‌گیرد و به همین دلیل است که فرش را در دنیا بانام ایران می‌شناسند.
وی با تاکید بر اینکه بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر در استان در بخش‌های مختلف تولید و فروش و… فرش دستباف مشغول هستند، افزود: فرش را با عدم شناخت کافی از بازارهای جهانی و نیز عدم سلیقه‌یابی مورد بی‌مهری قرار داده‌ایم برای مثال بعضی از طرح‌ها هستند که بیش از ۴۰ سال است که بدون تغییر بافته شده و ارائه می‌گردد، بدون توجه به بازار و سلیقه تولید می‌شود.
وی ادامه داد: فرش‌های مناطق مختلف جهان متفاوت بوده برای مثال سلیقه کشور ژاپن با سلیقه کشورهای عربی و یکی نبوده و هر کدام جنس و طرح خاصی را می‌طلبد کشورهای آمریکا و اروپا و… سلایق متفاوتی دارند، بنابراین شناخت بازار هدف و تولید بر حسب نیاز مشتری رکن اصلی رونق صادرات هست.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با اشاره به مقوله نیازسنجی در بازار فرش اضافه کرد: با توجه به اینکه آوازه فرش تبریز جهانی بوده و این شهر دارای جاذبه‌های گردشگری و توریستی بالقوه باشد.
وی خاطرنشان کرد: فرش تبریز به عنوان نماد فرهنگی خطه آذربایجان باید جایگاه اصلی خود را باز یابد، از این رو تمام تلاش ما در اتحادیه در جهت رونق و نوآوری در تولید و صادرات خواهد بود.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با توجه به لزوم بازنگری در طرح‌ها و عدم کپی کردن طرح‌ها متذکر شد: طرح‌ها و نقشه‌هایی که در تبریز بافته می‌شوند، باید مورد بازنگری قرار گیرند بر همین اساس در نظر داریم جلسات مستمری با اساتید طراحان فرش تبریز داشته باشیم و با تبیین سلایق بازار به طراحان بتوانیم با طرح‌های جدید محصولی جدید و نوآورانه روانه بازارهای جهانی کنیم.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با انتقاد از بی مهری به صنعت فرش به عنوان برند ایران در جهان افزود: به دلایل مختلف امروزه فرش ایران در تجارت جهانی این هنر-صنعت از رده اول به رده چهارم جهان سقوط کرده است.
وی افزود: امروز کشورهایی چون هند، چین، پاکستان و حتی خود ترکیه که از ما جلو زده و بازارهای ایران در جهان را از آن خود کرده اند.
چرا نمایندگان آذربایجان شرقی در مجلس در مورد بیمه قالی‌بافان قدمی بر نمی‌دارند
عظیم‌زاده به مشکلات بیمه قالیبافی اشاره کرد و گفت: چرا نمایندگان آذربایجان شرقی در مجلس در مورد بیمه قالی‌بافان قدمی بر نمی‌دارند.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز همچنین از موانع ایجاد شده توسط شهرداری تبریز برای سرمایه‌گذاران انتقاد کرد و گفت: شهرداری تبریز سرمایه گذاران را از شهر فراری می دهد.
وی همچنین از بی‌برنامگی مسئولان برای حضور در بازار حاشیه بازی‌های جام جهانی فوتبال در کشور قطر انتقاد کرد و گفت: از دولت انتظار داریم برای حضور در بازار بازی‌های جام جهانی در قطر با برنامه پیش رود.
روزگاری سهم فرش دستباف کشورمان از کل صادرات غیرنفتی ۱۷.۵درصد بوده که حالا به نیم‌درصد هم نمی‌رسد. مجموع این شرایط می‌تواند زنگ خطری برای صنعت فرش دستباف ایران باشد. اما دود این سقوط آزاد فرش به چشم ما ایرانی‌ها خواهد رفت؛ اول اینکه هرچه از سهم اقلامی همچون فرش در سبد صادرات کاسته می‌شود، به‌معنی کاهش تنوع سبد صادراتی و ثانیا فرورفتن افراد بیشتری در فقر است که معاش خود را از این صنعت تامین می‌کردند.
سقوط ۹۰ درصدی صادرات یک صنعت قدیمی
براساس آمارهای گمرک ایران، رقم صادرات فرش دستباف ایران در سال۱۳۷۸ حدود ۶۹۰میلیون دلار بوده است. نکته جالب‌توجه اینکه در همان سال کل صادرات غیرنفتی ایران که ۳میلیارد و ۹۴۱بوده است. این به این معنی است که در سال۱۳۷۸ معادل ۱۷.۵درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران را صادرات فرش دستباف به خود اختصاص داده بوده است. اما حالا در چند سال اخیر رقم صادرات فرش دستباف ایران به‌طور عجیبی رو به افول رفته و از ۶۹۰میلیون دلار سال۱۳۷۸ به ۶۹میلیون دلار در سال۱۳۹۸، به ۷۲میلیون دلار در سال۱۳۹۹ و حدود چهل دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
همچنین حالا سهم فرش ایران از کل صادرات غیرنفتی حتی به نیم‌درصد هم نمی‌رسد.
همه اینها به این معنی است که صادرات فرش دستباف ایران طی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۹ به‌لحاظ وزنی سقوط ۸۵درصدی و به‌لحاظ ارزش دلاری نیز سقوط نزدیک به ۹۰درصدی را تجربه کرده است.
این آمارها حاکی از نابسامانی و تضعیف فرش دستباف حتی در دوره‌هایی است که مشکل تحریم جدی هم وجود نداشته است. بنابر اظهار مسئولان و مشاهدات میدانی، شاغلان و میزان تولیدات این صنعت در نواحی روستایی و عشایری نیز نسبت به گذشته کاهش بسیار شدیدی را تجربه کرده است. این درحالی است که روزگاری نواحی روستایی و عشایری کانون اصلی تولید فرش‌های اصیل و صادراتی ایرانی بودند.
