به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یاز اکو به نقل از دیلی صباح، پس از جنگ دوم قره باغ، یک روند دو مرحله ای به نام عادی سازی در قفقاز جنوبی ادامه یافت.
مرحله اول روند عادی سازی در حا لانجام بین آذربایجان و ارمنستان بود که بیشتر به سمت امضای توافقنامه صلح نهایی بین دو کشور، تعیین مرزها و گشایش راه های ارتباطی و مواصلاتی است.
نکته مهم در مذاکرات برای این امر، به رسمیت شناختن تمامیت ارضی آذربایجان از جمله حاکمیت آن بر منطقه قره باغ توسط ارمنستان بود.
مرحله دوم ادغام مجدد ساکنان ارمنی قره باغ به آذربایجان بود. در روند دوم موانعی وجود دارد. یکی از آنها این است که ” حافظان صلح ” روسی در قره باغ با حمایت از اداره غیرقانونی در قره باغ به جای ماموریت صلح، روند گفتگو را تخریب می کنند.
در عین حال، ساختارهای غیرقانونی در قره باغ با روند ادغام مجدد به آذربایجان مخالف هستند. علاوه بر این، برخلاف بیانیه سه جانبه امضا شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰، گروه های مسلح غیرقانونی ارمنی در منطقه حضور دارند.
یکی از مهمترین مسائلی که جامعه جهانی را به خود مشغول کرد، سرنوشت ارامنه در این منطقه پس از احیای حاکمیت آذربایجان بود.
رئیس جمهور آذربایجان الهام علی اف در سخنرانی های قبلی خود اعلام کرد که حقوق و امنیت ارامنه ساکن قره باغ توسط دولت آذربایجان، قوانین و توافق نامه های امضا شده در حوزه بین المللی تضمین شده است.
علاوه بر این، آذربایجان یک نماینده ویژه برای ادغام مجدد ارامنه قره باغ تعیین کرد و دو بار آنها را برای گفتگو در مورد مشکلات خود به باکو دعوت کرد، اما آنها این دعوت را رد کردند. با وجود آن، آذربایجان برای سومین بار گام مثبت جدیدی در قبال ارامنه قره باغ برداشته است.
رئیس جمهور علی اف که در ۲۸ می از لاچین آزاد شده بازدید کرد، اعلام کرد که می تواند برای ارامنه مقیم قره باغ عفو اعلام کند و شرایط این عفو را اعلام کرد. علی اف شرایط خود را این گونه برشمرد: «پارلمان» باید منحل شود. فردی که خود را “رئیس جمهور” می نامد باید تسلیم شود. و همه «وزرا» و سایر «مقامات» باید تمام وظایف نادرست خود را رها کرده و درخواست تابعیت آذربایجان کنند.
بیانیه استقبال آمریکا
بیانیه علی اف با استقبال جامعه جهانی روبرو شد. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت: ما از اظهارات اخیر رئیس جمهور علی اف در مورد بررسی عفو استقبال می کنیم. شارل میشل، رئیس شورای اروپا، خطاب به جدایی طلبانی که خواستار «استقلال» و وضعیت ویژه هستند، در حساب توییتر خود نوشت که «مهم است که از مواضع حداکثری خودداری کنیم و به گفتگو بپردازیم».
چندین گروه وجود دارند که می توانند از عفو در قره باغ بهره مند شوند. اول کسانی هستند که حاکمیت آذربایجان را نادیده می گیرند و با نقض قوانین بین المللی یک ساختار اداری عملی در قره باغ ایجاد کرده اند. این ساختار شامل رئیس جمهور واقعی، «معاونین» و دیگرانی است که وظایفی را برای خود تعیین کرده اند، مانند اعضای «مجلس» یا «وزارت». این ساختار تقریباً به طور کامل حقوق مردم منطقه را بر عهده گرفته است. با این وجود، رئیس جمهور علی اف گفت که اگر این “مقامات” خود را از سمت خود کنار بگذارند، می توانند از عفو بهره مند شوند.
در گروه دوم ارامنه غیرنظامی ساکن قره باغ هستند که وفاداری آنها در ۳۰ سال گذشته توسط حکومت نظامی اینجا تسخیر شده است.
همین که این ارمنی ها شهروند آذربایجان هستند ممکن است برای عفو آنها کافی باشد. آنها به یک روش آسان برای اخذ تابعیت آذربایجان دسترسی خواهند داشت.
سوم، بر خلاف بیانیه سه جانبه، گروه های مسلح غیرقانونی در قره باغ وجود دارند. این ارمنی ها واحدهای مسلح غیرقانونی هستند که در مرزهای آذربایجان با نقض بیشتر قوانین بین المللی وجود دارند. پس از ایجاد گذرگاه گمرکی در لاچین، هنگام عبور از پاسگاه آذربایجان بازداشت می شوند.
کسانی که در جنایات جنگی دست ندارند می توانند با زمین گذاشتن سلاح های خود منطقه را ترک کنند.
اما کسانی هستند که مثلاً دستور حمله موشکی به شهرهای آذربایجان دور از خط مقدم را صادر کردند.
گزارش دیده بان حقوق بشر ۱۸ مورد از این حملات را مورد بررسی قرار داد که منجر به کشته شدن ۴۰ غیرنظامی و زخمی شدن ده ها نفر دیگر شد.
آرائیک آروتونیان اعتراف کرد که او دستور این حملات را صادر کرده است. بنابراین وضعیت چنین افرادی متفاوت ارزیابی خواهد شد.
پیشنهاد یک بار دیگر رد شد
پس از اظهارات رئیس جمهور علی اف، رهبران ارامنه قره باغ بار دیگر پیشنهاد وی را رد کردند.
از روسیه هم در مقابل آذربایجان حمایت خواستند اما از مسکو خبری نشد.
روبن واردانیان الیگارش روسی که به طور غیرقانونی در منطقه حضور دارد نیز اظهار داشت که ساکنان ارمنی این پیشنهاد رئیس جمهور علی اف را نخواهند پذیرفت.
بنابراین ساختار غیرقانونی در قره باغ یک بار دیگر دست صلحی را که آذربایجان دراز کرده بود، عقب زد.
نیروهای غیرقانونی ارمنی و حاکمان واقعی که در اینجا حضور دارند، همگی مانعی بر سر راه روند صلح و گفتگو در منطقه هستند، فراتر از ادامه ارتکاب جنایات از نظر قوانین بین المللی ساختارهای غیرقانونی قره باغ اخیراً به دنبال به رسمیت شناختن قره باغ از سوی ارمنستان و جامعه بین المللی به عنوان قلمرو آذربایجان منزوی شده است.
دلیل حمایت نشدن درخواست های آنها از سوی جامعه جهانی این است که این منطقه به عنوان بخشی قانونی از آذربایجان پذیرفته شده است. در این شرایط، عفو جمهوری آذربایجان مناسب ترین پیشنهاد برای دست اندرکاران بوده است. این امر به نفع این ساکنان و همچنین در خدمت روند عادی سازی بین ارمنستان و آذربایجان و ایجاد شرایط برای همکاری های منطقه ای خواهد بود.
