به گزارش پایگاه خبری یازاکو، کشف مس در کنار ۲ اسکلت زن و مرد در شهر لیلان آذربایجان شرقی قدمت کشف مس را در سطح جهانی به ۱۵۰۰ سال عقب‌تر برد و این همان اتفاق مهمی است که سبب تامل بر زوایای این کشف راسبب می شود.
به گفته کارشناسان باستان شناسی این کشف قدمتی برابر ۹۰۰۰سال را در بر دارد.
لیلان یکی از شهرهای استان آذربایجان‌شرقی است که در ۲۰ کیلومتری جنوب‌شرق ملکان، ۱۶۳ کیلومتری جنوب‌غرب تبریز واقع شده است.
کاوش‌های باستان شناسی در تپه چمن لیلان در جنوب دریاچه ارومیه، منجر به کشف سکونتگاهی از دوره نوسنگی با قدمت حدود ۹ هزار سال قبل شده است.
به گفته دکتر اکبر عابدی این مساله سندی بر قدیمی‌ترین استقرار انسان در آذربایجان ایران است.
به گفته این محقق که خود در این پروژه تحقیقاتی حضور فعال و مهمی داشته است بر اساس نتایج ۱۴ نمونه تاریخگذاری کربن ۱۴ مشخص گردید که استقرار در تپه الله‌قلی لیلان از حدود ۶۵۰۰ ق.م. شروع شده و تا ۵۸۰۰ ق.م./۵۵۰۰ ق.م. ادامه یافته است. از این رو با بررسی‌های سطحی که در تپه چمن توسط تیم کاوش لیلان صورت گرفته است مشخص گردید که جوامع نوسنگی دشت لیلان در ابتدا در محوطه چمن مستقر شده‌اند و سپس بنا به دلایل مختلفی از جمله احتمالاً تغییر مسیر رودخانه لیلان چای و یا دسترسی بیشتر به زمین‌های کشاورزی و یا احتمالاً ورود اقوام جدید از شمال بین‌النهرین یا جنوب‌شرق آناتولی ۷۰۰ متر دورتر و در محوطه الله‌قلی لیلان مستقر شده‌اند.
وی در ادامه گفت: از طرف دیگر داده‌های سطحی چمن و مقایسه آن با محوطه‌های همزمان در شمال بین‌النهرین، زاگرس مرکزی و سوریه، شرق آناتولی نشان می‌دهد که این محوطه احتمالاً از ۷۱۰۰/۷۰۰۰ تا ۶۶۰۰/۶۵۰۰ ق.م. و قبل از محوطه الله‌قلی لیلان مورد سکونت قرار گرفته است.
اکبر عابدی گفت:از این رو برای تکمیل مطالعات دوره نوسنگی شمال‌غرب ایران نیازمند لایه‌نگاری در این محوطه بود تا بتوان یک گاهنگاری دقیق از ۷۱۰۰/۷۰۰۰ ق.م. تا ۵۵۰۰ ق.م. در هر دو محوطه تپه چمن و لیلان بدست آید.
این محقق عنوان کرد:در نتیجه کاوش ها مشخص گردید که محوطه صرفاً در دوره نوسنگی بنیان گذاشته شده است و شروع استقرارها در دشت لیلان به اوایل دوره نوسنگی با سفال و حدود ۷۰۰۰ قبل از میلاد می‌رسد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: با توجه به مقایسه نسبی سفال‌ها و سایر مواد فرهنگی بدست آمده از محوطه می توان گفت محوطه در ابتدا در دوره پیش از آغاز حسونا (Pre-Proto-Hassuna) و یا به عبارتی در دوران آغاز نوسنگی با سفال در حدود ۷۰۰۰/۶۹۰۰ -۶۷۰۰ قبل از میلاد اولین دوره از استقرار را تجربه کرده است.
اکبر عابدی با بیان اینکه نتایج حاصل از کاوش نشان داد که تپه چمن یک محوطه شاخص کاملاً نوسنگی تک دوره‌ای با حدود ۵۰۰-۶۰۰ سال استقرار در آن است افزود: فلزات مس کشف شده از محوطه تپه چمن در طی کاوش های تپه چمن لیلان در مجموع ۱۲ قطعه مسی به وزن ۳٫۵ کیلوگرم و به عنوان گورنهاده یا اشیاء تدفین در یک گور یافت شدند.
نشانه های از تاریخ برای اثبات تاریخی
اهمیت این یافته ها از این بایت است که در این گور دو فرد بالغ دفن شده اند که احتمالاً یک مرد و یک زن هستند که در کنار آنها این اشیاء مسی را به عنوان هدایای تدفینی گور قرار داده اند. مهم ترین نکته این یافته ها قدمت این اشیاء مسی است که با توجه به تاریخگذاری های انجام شده قدمت آنها به ۷۰۰۰-۶۵۰۰ قبل از میلاد یا همان حدود ۹۰۰۰ سال می رسد که از حیث قدمت به عنوان قدیمی ترین اشیاء فلزی در دنیای باستان هستند که تا کنون از کل دنیا بدست آمده اند و از آنجائیکه این کشف مهم تاریخ فلزکاری را تا حدود زیادی (چیزی در حدود ۲۵۰۰ تا ۲۰۰۰سال) به عقب خواهد برد از یافته مهم می توان به عنوان یکی از مهم ترین کشفیات چند دهه اخیر در باستان شناسی ایران یاد کرد.
لزوم حمایت از مناطق تاریخی توسط جامعه محلی
این محقق باستانشناسی تاکید کرد: باید به عنوان کارشناس میراث فرهنگی و اصحاب پژوهش دانشگاه یادآور شوم این فلزات به لحاظ مادی هیچ گونه ارزش مادی نداشته و صرفاً از بابت مطالعات و پژوهش یک یافته ی ارزشمند محسوب می شوند از این رو ما از تمامی اهالی محترم لیلان تقاضامندیم که حافظان فرهنگ، هویت و باستان شناسی و تاریخ آذربایجان و ایران باشند و نگذارند که توهمات برخی افراد سودجود هویت ملت ایران را به تاراج برند.
