به گزارش یازاکو، در جهان پرشتاب امروز که ارتباطات انسانها بیش از هر زمان دیگری به فناوری و شبکههای مجازی گره خورده، مفهومی به قدمت تاریخ بشر در حال کمرنگ شدن است: «صله رحم». این مفهوم که تنها به دیدار خویشاوندان محدود نمیشود، در حقیقت نمادی از پیوندهای عاطفی، اخلاقی و اجتماعی است که در آیینهای کهن و ادیان الهی، ریشهای ژرف دارد.ریشههای آیینی صله رحم در تمدنهای باستانیاز بینالنهرین تا مصر باستان، از آیینهای هندو تا آموزههای کنفوسیوس، احترام به خانواده و حفظ پیوندهای خویشاوندی همواره به عنوان سنگ بنای نظم اجتماعی مورد تأکید بوده است. در اسطورهشناسی ایرانی، «خانواده» جایگاهی مقدس داشت و گسستن از آن، به منزله فروپاشی بنیانهای اخلاقی جامعه تلقی میشد. این نگرش در متون کهن ایرانی مانند اوستا و سنگنوشتههای دوران هخامنشی نیز بازتاب یافته است.
صله رحم در آیینهای دینی؛ از توصیه تا تکلیفادیان الهی نیز با درک اهمیت این پیوند، آن را به سطح یک تکلیف اخلاقی و دینی ارتقاء دادهاند. در آیین یهود، احترام به پدر و مادر و کمک به خویشاوندان جزو فرامین دهگانه است. در مسیحیت، عشق به همنوع و گسترش آن به حلقه خویشاوندان، بخشی از تعالیم محوری مسیح به شمار میرود. در اسلام نیز صله رحم جایگاهی بیبدیل و آشکار دارد.تأکید قرآن و سنت بر صله رحمدر قرآن کریم، آیات متعددی بر حفظ پیوند خویشاوندی تأکید کردهاند. از جمله در آیه ۱ سوره نساء میخوانیم: «… وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحَامَ…». همچنین، پیامبر اکرم (ص) در حدیثی مشهور فرمودند: «مَن أَحَبَّ أَن یُبسَطَ لَهُ فِی رِزقِهِ وَ یُنسَأَ لَهُ فِی أَثَرِهِ فَلیَصِل رَحِمَهُ» (هر که دوست دارد روزیاش گسترده شود و مرگش به تأخیر افتد، صله رحم کند). این احادیث نه تنها پاداش مادی و معنوی صله رحم را یادآور میشوند، بلکه گسستن از آن را برابر با دوری از رحمت الهی معرفی میکنند.صله رحم در گفتمان امامان معصوم (ع)امامان شیعه نیز با گفتار و کردار خویش، بر تحکیم این سنت الهی پای فشردند. امام صادق (ع) صله رحم را موجب پاکی اعمال، آسانی حساب قیامت و افزایش عمر برشمردند. همچنین، در روایات متعدد، «رحم» به عنوان وسیلهای برای اتصال به رحمت الله معرفی شده و قطع آن، قطع از رحمت خداوند تلقی گشته است.
صله رحم در جهان امروز؛ ضرورت یا انتخاب؟جامعه امروز با چالشهای فراوانی در حوزه خانواده روبروست: افزایش طلاق، کاهش ازدواج، فردگرایی افراطی و غلبه روابط مجازی بر ارتباطات حضوری. در چنین فضایی، بازخوانی مفهوم صله رحم نه تنها یک سنت قدیمی بوده بلکه به عنوان یک «راهبرد اجتماعی» برای مقابله با آسیبهای روانی و اخلاقی ضروری به نظر میرسد.تحقیقات علمی نیز نشان داده است افرادی که پیوندهای خانوادگی مستحکمتری دارند، از سلامت روان بالاتر، عمر طولانیتر و تابآوری بیشتری در برابر مشکلات زندگی برخوردارند.صلهرحم و پیوند خانوادگی یک نیاز فطری و راهکار تمدنیصله رحم تنها یک سنت دینی نیست؛ یک «نیاز فطری» و «راهکار تمدنی» است که در آیینهای کهن و ادیان الهی، به ویژه در اسلام، با قوت تمام مورد تأکید قرار گرفته است. در عصر انفجار اطلاعات و تنهایی انسان مدرن، احیای این مفهوم میتواند به بازسازی سرمایه اجتماعی، کاهش آسیبهای روانی و تقویت همبستگی ملی بیانجامد. بنابراین، صلهرحم را باید نه به عنوان یک عمل فردی، بلکه به عنوان یک «پروژه فرهنگی» در دستور کار نهادهای آموزشی، رسانهها و خانوادهها قرار داد.