یاز اکو؛ سجاد صداقت – برای جامعه‌ی ایرانی که زمانی بخشی از اوقات خود را با تماشای سریال‌های تلویزیون می‌گذراند احتمالا میانه‌ی دهه‌ی ۸۰ و پخش سریال «جواهری در قصر» اکنون دیگر به یک نوستالژی تبدیل شده است. همان زمانی که تلویزیون ایران به این نتیجه رسید که می‌توان سریال‌های تاریخی کرهجنوبی را پخش کند و در پس ماجراهای یانگوم به جومونگ و امپراطور دریا رسید. حتی همین الان هم اگر تلویزیون را روشن کنید احتمالا یکی از شبکه‌های صداوسیما در حال پخش یک سریال کره‌ای با تم تاریخی است!
درست در همان زمانی که کره‌ای‌ها مشغول ساخت سریالی بودند که در ایران به یانگوم معروف شد، در سینمای کره فیلمی ساخته می‌شد که می‌توانست نمایانگر خوی عجیب و غریب مردمان این بخش از شرق آسیا باشد. فیلم «پیرپسر» (oldboy) در سال ۲۰۰۳ و همزمان با سریال یانگوم ساخته شد و بعدها هر کسی آن را تماشا کرد به‌خوبی می‌توانست متوجه شود که مسیر تفکر در محصولات روز کرهجنوبی به سمت پیچیده‌ای می‌رود. اگر همان سال ۲۰۰۳ را مبدا نگاه خود بگیریم ورود کره‌ای‌ها به دنیای ساخت فیلم‌های متحیرکننده را به‌خوبی می‌توان تشخیص داد. آنها به‌درستی می‌دانستند که در حال طی مسیری بودند که از میانه‌ی یک دوگانگی رخ می‌داد. دوگانگی سنت و تجدد و غرق‌شدگی در نظام سرمایه‌داری که خود را در ابتدای قرن بیست‌ویکم به‌خوبی نشان می‌داد. همین پارادوکس هم بود که سینمای کره را به جلو حرکت داد و به فیلم «انگل» (Parasite) رساند. علاقه‌ی عجیب به استفاده از خشونت فراوان مبتی بر ایده‌هایی که تماشاگر را شگفت‌زده می‌کند همه و همه کار را به جایی رساند که می‌شد تشخیص داد در پیوند یک سریال کره‌ای با نتفلیکس چه پدیده‌ای رخ‌نمایی خواهد کرد. بر همین مدار برای کسانی که محصولات سینمایی و تلویزیونی کرهجنوبی را پیگیری می‌کردند چندان دور از تصور نبود که آنها سریالی در قد و قواره «بازی مرکب» (Squid Game) بسازند.
سریالی که دنیا را مبهوت خود کرده و تا همین الان بیش از ۱۱۰ میلیون نفر آن را تماشا کرده‌اند. «بازی مرکب» داستان بسیار سرراستی دارد: آدم‌هایی در جست‌وجوی پول به یک دنیای بازی وارد می‌شوند و قرار است با انجام بازی‌هایی که بچه‌های کره‌ای پیش از رسیدن دوران تازه انجام می‌دادند، پول کلانی برنده شوند. اما در این میان بازنده‌ی هر بازی جان خود را از دست می‌دهد. عجیب است که هر چقدر ما در ایران فکر می‌کنیم در میانه‌ی سنت و تجدد ایستاده‌ایم، به شرق آسیا که می‌رسیم همه‌چیز به شکل حیرت‌آوری در این دوگانگی به افراط می‌زند. مردمی که اگر چه به نظر می‌آید از سنت‌هایشان یا نوستالژی‌هایشان دست کشیده‌اند و در دنیای تمام ماشینی سرمایه‌داری زندگی می‌کنند، اما در هر فرصتی به آن سنت بازگشت می‌زنند.
«بازی مرکب» از یادآوری یک بازی در کوچه‌های کرهجنوبی آغاز می‌شود و در میانه‌ی هر بازی که آدم‌ها یا از آن زنده در می‌آیند یا می‌میرند به شکل تمام بازنمایی می‌شود. شخصیت‌ها در «بازی مرکب» چنان تعریف شده‌اند که هر کدام یک سوی این ماجرا بایستد. گویی از یک نابغه‌ی ثروتمند که الان در ورشکستگی کامل است تا رفیق دوران بچگی او و از یک دختر اهل کره شمالی تا یک پیرمرد بیمار و مردی پاکستانی قرار است پازل‌های بی‌شمار این دوگانگی تعریف شود. بازی‌ها به شکلی طراحی شده که مخاطب تا آخر ۹ اپیزود پلک نزند. بیننده مجبور می‌شود که با شخصیت‌های اصلی همراه شود و برای زنده ماندن آنها در مقابل مرگ دیگران دلسوزی کند. همه‌ی اینها در قاعده‌ای خود را نشان می‌دهد که می‌توان جهان تازه را تماشا کرد. یک جهان کره‌ای عجیب و غریب با آدم‌هایی که سال‌هاست از همدیگر دور هستند. و تاکید سازندگان بر این دوری و دلبستگی به خانواده و آنچه که بازیکنان را بعد از خروج از بازی دوباره به آن برمی‌گرداند.
«بازی مرکب» بیانگر یک ایدئولوژی مرکب است. در عین حالی که در دل دنیای سرمایه‌داری و با گردانندگانی ثروتمند – که به قصد لذت چنین بلوایی برپا کرده‌اند – بنا شده، آدم‌های گرفتاری را به خدمت می‌گیرد که قرار است با رکن شاخص «برابری» بازی کنند. همه‌چیز در دنیای بازی‌های «بازی مرکب» به‌شدت برپایه‌ی برابری بنا شده و این برابری تا آنجاست که بازیکن‌ها می‌توانند قاعده‌هایی را به هم بزنند. از آن سو حتی دموکراسی هم در بازی برقرار است و بازیکنان می‌توانند تصمیم بگیرند که با رای اکثریت از بازی خارج شوند. اما اگر از نمایی گسترده‌تر به بازی نگاه کنید همه‌ی آنها چونان عروسک‌هایی هستند در دست ثروتمندانی که حوصله‌شان سر رفته، جان در کف گرفته‌اند. پایان این ماجرا اما شورش است؛ شورش آن کسی که یکی از بازی‌ها را می‌برد و نمی‌خواهد به دنیای ثروتمندان یا همان سرمایه‌داری پا بگذارد. او یک مهاجم بازی مرکب است که دل در گرو سنت دارد و این بازی عجیبی است که کره‌ای‌ها برای جهان تدارک دیده‌اند. همان داستان غریبی که در نهایت شما را به عنوان یک مخاطب صنعت سرگرمی به دنیای پر رمز و راز ایدئولوژی‌ها پرتاب می‌کند. همان راه پر پیچ و خم مرکب بودن. درست همانند زمین بازی مرکبی با مهاجمان و مدافعان. داستان یک دنیای پر رمز و راز که جهان را حیران خود کرده است.
