به گزارش پایگاه خبری یاز اکو ، دکتر سخاوت خیرخواه نام شناخته شده ای در بین دانش بنیان ها و فعالان این حوزه است. بسیاری ارتباط بسیار تنگاتنگ مس سونگون و پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی را به دلیل حضور وی در شرکت مس سونگون می دانند. اگرچه خیرخواه عضو هیات مدیره و معاون منطقه آذربایجان شرکت خدمات بازرگانی معادن و فلزات غیرآهنی است اما در نگاه شرکت های دانش بنیان نقش ارتباطی بین مس سونگون و پارک را بر اساس ایده آل ها برعهده گرفته است. آنچه که در این گفتگو می خوانید، خلاصه اقدامات شرکت خدمات بازرگانی معادن و فلزات غیرآهنی به عنوان شرکت تامین کننده قطعات و مواد اولیه مورد نیاز صنعت مس برای کاهش واردات، میدان دادن به شرکت های داخلی و به خصوص شرکت های دانش بنیان و تحقق بسیاری از شعارهای اقتصادی کشور است.
شاید بهتر باشد که در همین ابتدا از همکاری های خود با شرکت های دانش بنیان بگویید؟
خوشبختانه در شرکت خدمات بازرگانی معادن و فلزات غیرآهنیبا شرکت های دانش بنیان همکاری نزدیکی داریم. به طوریکهاولین بار در سال 98 میز تخصصی ساخت داخل در حوزه مس در نمایشگاه فناوری ربع رشیدی را برگزار کردیم و برای تامین 18 قطعه با سازندگان فناور در آن نمایشگاه به شکل نمادین تفاهم نامه امضا کردیم. صرفا در قالب همین تفاهم نامه ها و داخلی سازی این قطعات که صورت گرفته، حدود 675 هزار و 500 یورو صرفه جویی ارزی در کشور صورت گرفته است که رقم ریالی آن با نرخ آن زمان حدود 8 میلیارد و 511 میلیون تومان برآورد می شد. در این قطعات میزان ارزبری 99 درصد کاهش یافته ابود و 68 درصد هم ارزان تامین شده بود و به عبارتی 68 درصد از هزینه های مس سونگون در تامین این 18 قطعه کاهش یافته بود. همچنین ارزش قرارداد تامین این قطعات با شرکت های دانش بنیان در این داخلی سازی ها حدود 19 هزار و 988 میلیون ریال بوده است.
علاوه بر این، طی روزهای آتی همایشی با محوریت مجتمع مس سونگون و شرکتهای دانش بنیان در دانشگاه تبریز برگزار خواهد شد که برنامه ریزیهای لازم از سوی مجتمع و به تدبیر مدیرعامل محترم مس ایران و مدیر محترم مجتمع مس سونگون در حال انجام است . در این همایش تلاش می کنیم تا نیازهای آتی مس را به اطلاع فعالان دانش بنیان برسانیم و میزان همکاری های خود را افزایش دهیم.
در کدام اقلام خریداری شده؛ دانش بنیان ها می توانند ورود پیدا کنند؟
در تمام حوزه ها به خصوص در حوزه ابزار دقیق، الکترونیک و شیمیایی هر شرکتی بتواند محصول با کیفیت و قیمت مناسب تولید کند، آماده خرید از آنان هستیم.هرچند در لیست اقلام خریداری شدهما در رتبه اول قطعات مکانیک و بعد اقلام ساختمانی، برق الکترونیک، پلیمر پلاستیکو در نهایت مواد شیمیایی قراردارد.
ما برای اولین بار پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی را در لیست تامین کنندگانمجازخود قرار داده ایم و شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک از تمام نیازهای ما در حوزه های مختلف از آنطریق باخبر شده و بر اساس استعلام و اعلام نیاز مس، می توانند پیشنهادات خود را ارائه کنند. ما همچنین از طریق پارک علم و فناوری با شرکتهای دانش بنیان قرارداد تجاری داریم به طوریکه سال قبل بالغ بر 10 میلیارد تومان از آنان خرید داشتهایم. اضافه می کنم ما سال 1400 در تامین نیازهای مجتمع مس سونگون با 51 شرکت دانش بنیان با مبلغی بالغ بر 695 میلیارد ریال خرید داشته ایم که 29 شرکت از این 51 شرکت دانش بنیان در منطقه آذربایجان مستقر هستند که بالغ بر 282 میلیارد ریال از این شرکت ها برای سونگون تامین قطعه و مواد داشته ایم.
به طور کلی در زمینه داخلی سازی و استفاده از ساخت داخل برای تولید قطعات خارجی مجتمع مس سونگون چه تلاش هایی صورت گرفته است؟
در راستای داخلی سازی قطعات خارجی مجتمع مس سونگون و خنثیسازی تحریمها، کارگروه توسعه ساخت داخل اقلام مجتمع مس سونگون در سال 98 در دفتر منطقه آذربایجان شرکت خدمات بازرگانی شروع به فعالیت کرد که با بررسی1563 آیتم که خرید خارجیانجام می شد، مشخص شد که نزدیک به 74 درصد از این آیتمها توان ساخت و تامین داخلیرا دارد و البته 26 درصد بقیه به دلیل روند مصرف و عدم نیاز مجتمع،وجوددرخواست ساخت داخل، تغییر طرح و عدم امکان تامین داخلی طی بررسیهای اولیه ااز لیست کنار گذاشته شدند.از 1563 آیتم خارجی بررسی شدهمشخص شد که 61 درصد کالای مکانیکی، 16 درصد کالای پلیمری، 21 درصد کالای برق و ابزار دقیق و 1 درصد هم کالای شیماییاز خارج کشور خریداری می شد.
لذا 1151 قطعه در فرآیند ساخت و تامین داخلی قرار گرفت که تا کنون 65 درصد این اقلام از داخل تامین و ساخت و تحویل مجتمع مس سونگون شده است.
پس تکلیف مواردی که هنوز هم نیاز به خرید خارجی دارند چه می شود؟
از حدود 412 آیتم ابطال شده در بررسی امکان سنجی کارگروه توسعه ساخت داخل نزدیک به258قطعه نیاز به خرید از خارج کشور دارد که البته ما هر لحظه که مطمئن شویم شرکتی شروع به تولید آن قطعه حتی با کیفیت تقریبا پایینتری کرده است، سریعا اقدام به خرید داخلی می کنیم. شرکتهای دانش بنیان علاقه مند میتوانند لیست این آیتم ها را ازدفتر منطقه آذربایجان شرکت خدمات بازرگانیبه آدرس جاده ایل گلی، میدان مخابرات، کوی سهند، خیابان نیاوران، پلاک1تهیه کنند و در صورت داشتن دانش فنی و امکانات، شروع به ساخت آنها کنند. البته از 35 درصد باقیمانده از لیست امکان سنجی شده هم به تعداد 147 قطعه در لیست مجزا تهیه شده است و در بازگانی جزو درخواست های ساخت جاری است و این لیست هم در اختیار سازندگان قرار می گیرد.
در خرید داخلی هم اولویت هایی مدنظر شماست؟
اولویت ما خرید از شرکت های منطقه و استان های همجوار در جهت حمایت از تامین کننده های بومی و محرومیت زدایی و البته کاهش هزینه های حمل و نقلاست.در راستای استراتژی منطقه گرایی بازرگانی، دفتر منطقه آذربایجان،حدود 80 درصد نیاز مجتمع مس سونگون را تامین میکند و شاهد رشد 7 درصدی تامین کالا نسبت به سال قبل و افزایش سهم ساخت منطقه آذربایجان از 12 درصد در سال 1395 به 57 درصد در سال 1400 هستیم.
به نظر شما آیا استراتژی منطقه گرایی باعث رشد و توسعه صنعتی در ورزقان یا شهرهای دیگر استان شده است؟
بر اساس آمار و مصادیق موجود؛ این اتفاق افتاده است. با توجه به آمار واحد لجستیک در سال 1400، 6429کامیون محموله به تناژ 99009 تن به مجتمع مس سونگون کالا ارسال شده که از این میان 3990 دستگاه کامیون بار عمومی، 1325 دستگاه کامیون بار آهک و1114 دستگاه کامیون بار گلوله فولادی داشته است. جالب است که بدانید بیشتر بارهای گلوله فولادی در شرکت های مستقر در ورزقان تولید می شود. به طوریکه شرکت مس سونگون مواد اولیه را تهیه کرده و به ورزقان حمل می کند. این مواد به شرکت های گلوله سازی مستقر در این شهرستان تحویل داده شده و محصول نهایی از این شرکت ها خریداری می شود. در تولید مواد شیمیایی سوافور سدیم مایع و تامین برخی اقلام مکانیکی و ابزار آلات و مصرفی و همچنین خدماتی از این شهرستان تامین شده است. اولویت ما این است اگر کالای کیفی با قیمت رقابتی در منطقه موجود باشد ما از خارج استانی خرید نمی کنیم.
آیا در زمینه پژوهش و تدوین استانداردها نیز با شرکت های دانش بنیان همکاری دارید؟
بله، در راستای حمایت از طرحهای پژوهشی با شرکتی قرارداد ارتقای کیفیت گلوله فولادیمابین مجتمع و پارک علم و فناوری توسط شرکت دانش بنیان سال 99 به امضا رسید که در این پژوهش استانداردهای لازم بررسی و شناسایی شد و ما این استاندارها را به شرکتهای سازنده در جهت ارتقا کیفیت محصول تولیدی آنها ابلاغ کردهایم و کاربرد موثر و موفقی برای مس داشته است.
در حوزه محیط زیست نیز با شرکتی دانش بنیان با مبلغی نزدیک به 50 میلیارد ریال قراردادی به امضا رسیده است و با شرکتهای دیگر هم رایزنیهایی انجام شده است که امسال شاهد به ثمر رسیدن بخش اعظمی از نتایج این قراردادها خواهیم بود.
شما چه مشکلاتی در این زمینه دارید؟
متاسفانه یکی از مشکلات ما این است که فعلا کیفیت قطعات ساخت داخلی نسبت به خارجی به دلیل عدم دسترسی به مواد اولیه مرغوب کمتر است و انتظار داریم که شرکتهای داخلی با ارتقا سطح فناوری،توجه ویژهای به این موضوع داشته باشند و البته ما در حوزه بازرگانی درگیر تورم هستیم و این چالش بزرگی در تامین کالا و تجهیزات از تامین کنندگان دارد و در زمینه تامین مواد تولیدی بویژه در اقلام شیمیایی با مشکل مواجه هستیم و فقط می توانند نمونه آزمایشگاهی آنهم با کیفیت پایین درست کنند. زمانی که از این شرکت ها درخواست تولید انبوه می شود، به دلایل مالی یا خط تولید به مشکل برمی خورند و این کار مس را در داخلی سازی کندتر می کند.
با توجه به نامگذاری امسال، چه برنامه هایی را تا پایان سال پیگیری خواهید کرد؟
ما کارمان را از سال 1398 شروع کرده ایم وبرنامه های ما در زمینه حمایت از ساخت داخل و توجه به شرکت های دانش بنیان با قدرت بیشتری ادامه خواهد داشت. در نظر داریم در راستای حمایت از شرکتهای داخلی، بخش درخواست های ساخت داخل را نسبت به سال قبل 11 درصد افزایش دهیم و با شرکتهای دانش بنیان همکاری بیشتری داشته باشیم. از همینجا نیز از تمام فعالان این حوزه به خصوص شرکت های دانش بنیان دعوت به همکاری می کنم و مطمئن باشند که اگر محصولاتشان جزو محصولات و مواد اولیه مورد نیاز ما باشد، لحظه ای در خرید و سفارش آن درنگ نخواهیم کرد.
در گفتگوی پیشران اقتصاد با یکی از شرکت های دانش بنیان، این مورد مطرح شده بود که بیشتر اعلام نیازهای مس سونگون در زمینه تعمیر است. آیا این انتقاد درست است؟
در زمینه تعمیر قطعات هم ارتباط زیادی با دانش بنیان ها داریم و این درست است و جزو انتقاد نیست بلکه ایجاد ظرفیت برای ساخت هست. معمولا ابتدا بعضی موارد که کاملا از خارج تامین میشد را برای تعمیر به شرکت های دانش بنیان واگذار کرده ایم و آن ها با مهندسی معکوس؛ اقدام به ساخت داخلی آن قطعه کرده و در نهایت این تعمیر به ساخت تبدیل می شود. باید بدانیم که ساخت و مهندسی معکوس، پروسه ای یکباره نیست و پله پله اتفاق می افتد و شاید آسانترین راه برای رسیدن به ساخت یک محصول استراتژیک خرید خارج، همین راه تعمیر باشد.
لطفا در مورد شرکت خدمات بازرگانی معادن و فلزات غیرآهنی هم صحبت کنید و اینکه چه میزان از نیازهای مس سونگون توسط این شرکت در آذربایجان شرقی تامین می شود؟
شرکت خدمات بازرگانی معادن و فلزات غیر آهنیدر نقاط مختلف کشور از جمله در کرمان،تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی دفتر منطقهای دارد کهدر مجموع درسه دپارتمان مجزایبازرگانی خارجی، بازرگانی داخلی و ساخت داخلی فعالیت می کند. در واقع کارگزاری تامین قطعات و اقلام مورد نیاز مجتمع مس سونگون را به عهده دارد.دپارتمان خرید خارجی در تهران فعالیت دارد و ما ثبت سفارشات استانی را انجام میدهیم و دپارتمان خرید داخلی و ساخت داخل هم توسط دفاتر منطقه آذربایجان، تهران و دیگر دفاتر شرکت انجام میشود. با موفقیت هایی که در سال های اخیر در رسیدن به اهداف تعیین شده، داشته ایم، در بخش خرید داخلی، 88 درصد اقلام تامینی 10 سال اخیر مس سونگون از طریق دفتر منطقه آذربایجان تامین شده است و 75 درصد کل درخواستها در این دفتر انجام شده است.
در بخش ساخت مجتمع مس سونگون نیز در طی 10 سال اخیر که 7 هزار و 154 قطعه بوده است به میزان 32 درصد کل این ساخت ها در دفتر منطقه آذربایجان انجام شده و این در حالیست که سهم دفتر آذربایجان تا سال 95 فقط 12 درصد بوده که با تقویت دفتر از سال 96 به بعد سهم دفتر روند صعودی داشته است به طوریکه در سال 1400 رشد 57 درصدی را داشته ایم. هم چنین در سال 1400، 71 درصد کل درخواستها و 56 درصد درخواستهای سال تحویل شده است.در بخش خرید خارجی مجتمع مس سونگون کل سفارش 10 ساله به 3890 آیتم میرسد که از این میان 3173 آیتم در طی این سال ها تحویل داده شده است. و نکته پایانی اینکه با تقویت ساخت داخل در مجتمع مس سونگون؛ خرید خارجی به حداقل ترین حالت زمانی خود رسیده است. اگر در سال 96 به میزان 1064 قطعه برای خرید خارجی سفارشگذاری شده بود در سال 1400 این عدد به صرفا 96 قطعه و تجهیز کاهش یافته است و این عملکرد و افتخار بزرگی برای مجتمع مس سونگون و بازرگانی هست که هم آوا و هماهنگ به سیاست های کلان کشور حرکت کرده است و وابستگی به خارج را کاهش داده است.