به گزارش پایگاه خبری یاز اکو، اساسنامه سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو در اواخر سال ۱۳۸۹ ار طرف دولت به مجلس ارائه شده که پس از دو مرحله مخالفت شورای نگهبان بعد از انجام اصلاحات سرانجام در اول آذر ماه ۱۳۹۰ متن نهایی و تایید شده سازمان به دولت ابلاغ شده و به دنبال آن رسما فعالیت منطقه آغاز می شود.
در بررسی سایت اینترنتی منطقه آزاد چشم انداز منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو در ده سال به شرح زیر اعلام شده است:
«منطقه آزاد ماکو در ده سال آینده منطقه ای هست پیشرو در سطح مناطق آزاد کشور و برخوردار از الگوی حکمرانی مطلوب و نقش آفرین در پیوند اقتصاد ملی با اقتصادهای منطقه ای و بین المللی»
این گزارش به دنبال عملکرد مدیریتی منطقه آزاد ماکو طی ده سال گذشته بوده و سعی دارد تا نقاط قوت و ضعف این منطقه مهم تجاری- صنعتی را با توجه به امکانات و محتوای اساسنامه آشکار نماید.
فهرست
موقعیت ژئواستراتژیک منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو
منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکو تنها منطقه آزاد کشورمان می باشد که در منطقه مرزی با کشورهای ترکیه و آذربایجان (نخجوان) قرار گرفته و بخصوص هم مرز بودن با ترکیه که مهم ترین همسایه ایران هست، مزیت مهمی برای منطقه محسوب می شود.
همانطوریکه در سایت نیز آمده است، منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکو علاوه بر هم‌مرزی با ترکیه و نخجوان، همجوار با ارمنستان و منطقه قفقاز بوده و گلوگاه کریدور زمینی شمال و جنوب (رقیب کانال سوئز در خشکی) و نقطه اتصال آسیا و اروپا می باشد. با توجه به اهمیت مواصلاتی استراتژیکی قفقاز برای ایران، انجام عمده مبادلات و آمد و شدهای تجاری و سیاسی بین ایران و اروپا از این محور می باشد.
فاصله اندک منطقه آزاد ماکو از بنادر مرسین در دریای مدیترانه و ترابوزان در دریای سیاه، امتیاز چشمگیری در دسترسی به بازارهای اروپا از راه زمین و دریا است که در مقایسه با بنادر جنوبی کشور در خلیج فارس به دلیل مسافت و صرفه های اقتصادی ناشی از مقیاس جای تردیدی باقی نمی گذارد که این منطقه اقتصادی ترین گلوگاه در رقابت با راه دریایی شرق وغرب در خشکی است.
نگاهی به اساسنامه منطقه
ماده ۵ اساسنامه منطقه آزاد ماکو درباره اهداف آن می نویسد: اهداف سازمان شامل انجام امور زیربنایی، عمران و آبادی، رشد و توسعه اقتصادی، افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای، تولید و صادرات کالاهای و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی می باشد.
بعبارتی این ماده از اساسنامه طیف گسترده ای از فعالیت های قابل اجرا را برای مدیران تعریف و دست آنها را باز می گذارد تا بتوانند با استفاده از پتانسیل های منطقه آنها را اجرا نمایند.
همچنین در ماده هفده اساسنامه بندی هست که صادرات و واردات را برای منطقه تسهیل می کند.
ماده ۱۷ بند ۶: اخذ تصمیم نسبت به خرید و فروش و اجاره و پیمانکاری و انجام امور تجاری و تولیدی و مبادرت به صادرات و واردات و در چهارچوب آئین نامه های مصوب بنابراین با دقت در متن اساسنامه منطقه آزاد ماکو می توان نتیجه گرفت که با قوانین موجود، طیف گسترده ای از مسائل کاری و اجرایی در قانون پیش بینی شده است و لذا دست مدیران اجرایی برای فعالیت در راستای توسعه منطقه آزاد ماکو باز بوده است.
سئوالی که در اینجا پیش می آید این هست که مدیران منطقه آزاد ماکو در ده سالی که از تاسیس آن گذشته است چه توفیقات و فعالیت هایی داشته اند؟ برای یافتن پاسخ این سئوال با چند نفر از مدیران شرکت های فعال در منطقه آزاد ماکو گفتگویی داشتیم که در ادامه گزارش می آید.
قوانین مناطق آزاد شفاف نیستند
قاسمی مدیر عامل شرکت مهرطب ماکو می گوید علی رغم ادعاها متاسفانه در منطقه ی آزاد معافیت مالیاتی عملا وجود ندارد، ظاهرا از پرداخت ارزش افزوده معاف هستیم اما از سال ۱۳۹۹ اخذ می شود.
وی افزود: برخلاف وعده ها صندوق توسعه ملی اعتباری برای پرداخت وام به سرمایه گذاران منطقه ی آزاد ماکو ندارد.
وی اضافه کرد: به بهانه مبارزه با قاچاق با صرف میلیاردها تومان سرمایه منطقه آزاد ماکو را فنس کشی می کنند در حالی که برای کنترل قاچاق میتوانند حجم تجارت فاکتورها را کنترل کنند، ضمن اینکه جاده هایی که احتمال قاچاق وجود دارد مشخص هستند.
اسماعیل زاده مدیر شرکت آیدین ییلدز تجارت که در زمینه تولید پوشاک در منطقه آزاد ماکو فعالیت داشته میگوید: کرونا، عدم حمایت مسئولان و عدم شفافیت قوانین باعث تعطیلی واحد تولیدی اش شده است.
اسماعیل زاده می گوید با بودجه شخصی و ۱۲ کارگر کار را شروع کردیم و در عرض یک سال تعداد کار گران را به ۶۰ نفر رساندیم. بودجه شخصی جواب نداد و لذا تلاش ما برای دریافت ۲۰۰ میلیون تومان وام سرمایه در گردش به جایی نرسید و فلج شدیم.
جباری مدیر شرکت پوشاک فراز آریا می گوید: در منطقه آزاد ماکو کارها سلیقه ای است و هر اداره برای خود یک ایالت است.
وی می افزاید: برای نمونه من به عنوان تولید کننده لباس از گمرک پارچه وارد میکنم تا قبل از فصل دوخته و آماده ی توزیع شود اما انجام کارهای اداری آنقدر طول میکشد که فصل آن لباس تمام می شود.
وی به صحبت هایش اینگونه ادامه می دهد که ظرفیت کارگاهش ۱۰۰ نفر می باشد اما به دلیل کمبود نیروی کار مجبور است با ۳۰ نفر یعنی چیزی کمتر از ۳۰ درصد ظرفیتش کار کند.
نوری مدیر شرکت مه گستر آرارات تولید کننده مخزن پمپ نیز گفت: در منطقه ی آزاد ماکو نظارت روی خدمات وجود ندارد.
وی می افزاید: اگر جرثقیل برای کاری مشخص در تهران ۶۰۰هزار تومان بگیرد همان کار در منطقه ی آزاد ماکو برای شما یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تمام خواهد شد!
وی در ادامه بر لزوم اصلاح ساختارهای اداره صنعت و معدن، اتاق بازرگانی و اتاق اصناف در جهت نظارت مستمر و شفافیت قوانین و نهایتا حمایت و تکریم سرمایه گذاران تاکید کرد.
در این گزارش با تعداد دیگری از مدیران شرکت هایی که در سایت منطقه آزاد به عنوان فعال معرفی شده اند تماس گرفتیم که متاسفانه گفتند واحد تولیدی شان تعطیل شده است. این موضوع نیز بیانگر این هست که نظارت بر اطلاعات موجود در سایت بروز نبوده و در این راستا کوتاهی صورت گرفته است.
کلاف پیچیده مدیریت در منطقه آزاد ماکو
وضعیت موجود در منطقه آزاد ماکو نشانگر این هست که این منطقه نیز همانند سایر بخش های مدیریتی و اجرایی کشور دچار مشکلات مدیریتی بوده چراکه علیرغم امکانات وسیع و قوانین حمایتی، این منطقه نتوانسته در طول ده سال گذشته موفقیت چندانی داشته باشد.
موقعیت استراتژیک منطقه در هم مرز بودن با ترکیه که می توانست فرصت های خوبی برای اقتصاد منطقه شمالی آذربایجان غربی رقم بزند نیز متاسفانه مغفول واقع شده و آنطوری که باید و شاید نتوانسته به توسعه اقتصادی بینجامد.
در این میان مردم و شهروندان ساکن شهرهای منطقه آزاد ماکو هستند که تاوان این سوء مدیریت را می پردازند و با افزایش بهای زمین و خدمات مواجه شده و شرایط زندگی شان با مشکلاتی مواجه شده است.
البته ناگفته نماند که طی نامه ای که به منطقه آزاد ماکو ارسال شده، خواستار همکاری و جوابگویی به سئوالات مدیریت منطقه آزاد ماکو شده ایم که متاسفانه تا این لحظه نتوانستیم اطلاعاتی کسب کنیم. ضمن اینکه بنظر می آید روابط عمومی منطقه آزاد ماکو نیز در امر اطلاع رسانی و تولید خبر ضعف های اساسی دارد!
لذا به مدیران منطقه آزاد ماکو و بخصوص روابط عمومی این منطقه پیشنهاد می شود در راستای ارائه اخبار و اطلاعات فعالیت منطقه نقش بیشتری ایفا نموده، تعامل با رسانه ها را افزایش داده و از فرصت سوزی بیش از پیش برای توسعه این منطقه آزاد مهم جلوگیری نمایند.
امید هست مسئولان مربوطه توجه بیشتری به فعالیت منطقه آزاد ماکو داشته و مدیران منطقه نیز برای پاسخگویی و شفاف سازی تلاش وافری نمایند.
