طرح قطارشهری تبریز که در پنج خط شامل چهار خط اصلی و یک خط حومه‌ای به طول کلی ۱۰۰ کیلومتر طراحی و از اوایل دهه ۸۰ عملیات اجرایی آن در این شهر آغاز شده است و با گذشت حدود ۲۳ سال از آغاز عملیات اجرایی آن فقط یک خط آن به طول حدود ۱۷ کیلومتر به بهره برداری رسیده است که آن هم نواقصی دارد .
مترو تبریز که تقریبا همزمان حتی پیش از برخی طرح های کلان شهرهای مشهد، اصفهان و شیراز آغاز شده است از نظر پیشرفت و سرعت کار در مقایسه با این کلانشهرها به کندی حرکت می کند به طوری که اکنون از ۸۴ کیلومتر قطارشهری مشهد حدود ۳۸ کیلومتر، از ۹۱ کیلومتر قطار شهری اصفهان نزدیک ۲۱ کیلومتر و از حدود ۹۰ کیلومتر قطار شهری شیراز حدود ۳۴ کیلومتر آن در حال بهره برداری و مسافرگیری است.
نگاهی گذرا به پروژه های قطارشهری مشهد، اصفهان و شیراز نشان می دهد که قطارشهری تبریز در طول این سال ها از رقبای خود عقب مانده و با این روندی که این پروژه حرکت می کند، رسیدن به رقبای خود محال و نشدنی بوده و چه بسا از سایر کلانشهرها نیز که عملیات اجرایی آن ها بعد از قطارشهری تبریز آغاز شده است، عقب بماند.
خط ۱ قطارشهری تبریز با ظرفیت جابجایی روزانه ۷۰ هزار نفر فعال است
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا با بیان اینکه عملیات اجرایی خط۱ قطارشهری این شهر از اوایل دهه ۸۰ شروع شده است، گفت: فاز اول آن در سال ۱۳۹۵ به بهره برداری رسیده است و عملیات فاز۲ و فاز۳ آن از سال ۱۳۹۶ آغاز و در سال ۱۴۰۱ با بهره برداری از آخرین ایستگاه این خط، از کل خط۱ قطار شهری بهره برداری شد.
«یعقوب وحیدکیا» افزود: در زمان کنونی از ۱۸ ایستگاه خط۱ بهره برداری و از ساعت ۶ صبح تا ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه تا ساعت ۲۲ شب در این مسیر با ظرفیت جابجایی روزانه حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار نفر به مسافران خدمات رسانی می شود.
وی اظهار کرد: زمان انتظار مسافر در فازهای اول و دوم این خط ۱۵ دقیقه بوده و در فاز سوم به علت وجود برخی مشکلات مانند سیگنالینگ، مدت زمان انتظار مسافر حدود ۲۵ دقیقه استزمان انتظار مسافر در فازهای اول و دوم این خط ۱۵ دقیقه بوده و در فاز سوم به علت وجود برخی مشکلات مانند سیگنالینگ، مدت زمان انتظار مسافر حدود ۲۵ دقیقه است که در صورت تکمیل این فاز، زمان انتظار مسافر در ایستگاه ها به زیر ۱۰ دقیقه می رسد.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز با اشاره به رفع نواقص موجود در خط۱ گفت: پروژه تهویه خط۱ در نیمه نخست امسال تکمیل و به بهره برداری رسیده و در دستگاه های تهویه در تمامی ایستگاه ها نصب شده و در برخی ایستگاه ها بازبینی های نهایی از سوی پیمانکاران در حال انجام است.
وحیدکیا، با تاکید بر اینکه در سال های اخیر جابجایی مسافر از ۱۹ هزار نفر در روز به حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار نفر رسیده است، ادامه داد: طراحی این خط برای جابجایی ۳۰ هزار نفر مسافر در هر جهت و در هر ساعت است و ظرفیت جابجایی به ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در روز خواهد رسید.
فاز اول خط۲ قطارشهری تبریز با ۶۰ درصد پیشرفت در حال اجراست
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز با بیان اینکه عملیات اجرایی خط۲ قطارشهری از سال ۹۰ آغاز شده است، گفت: هم اکنون فاز اول این خط با هشت ایستگاه شامل سه ایستگاه عبوری و پنج ایستگاه مسافرگیری و پیشرفت فیزیکی حدود ۶۰ درصد در حال اجراست و تلاش می شود تا پایان سال جاری ۱۰ کیلومتر اول از قراملک تا ایستگاه مقابل استانداری تکمیل و مسافرگیری انجام شود.
وحیدکیا، با بیان اینکه حفاری تونل این خط در سال گذشته تمام شده است، ادامه داد: با توجه به برنامه ریزی انجام شده و کارهای شبانه روزی، ساخت سازه های اصلی ایستگاه ها به غیر از ایستگاه۷ که در مرحله تملک بوده، در حال ساخت است.
وی اظهار کرد: در جذب اعتبارات و اوراق مشارکت برای اجرای این خط کارهای خوبی انجام شده و برای استفاده بهینه و تسریع در احداث خط، منابع نقدی و غیرنقدی در اختیار پیمانکار خط۲ که قرارگاه خاتم الانبیا است، گذاشته شده است.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز هزینه اجرای هر کیلومتر قطارشهری را ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: برای اجرای ۱۰ کیلومتر فاز اول خط۲ به حدود ۳۵۰ هزار میلیارد ریال نیاز استبرای اجرای ۱۰ کیلومتر فاز اول خط۲ به حدود ۳۵۰ هزار میلیارد ریال نیاز است و این اعتبار در قالب منابع نقدی و غیرنقدی تامین می شود.
وحیدکیا، با بیان اینکه تلاش می شود ۱۰ کیلومتر فاز اول خط۲ در سال آینده به بهره برداری برسد، افزود: این خط از لحاظ جذب مسافر شرایط مناسبی دارد و به علت عبور از مناطق پرجمعیت و مرکز شهر، پیش بینی می شود روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار مسافر در این خط جابجا شود.
وی با اشاره به اینکه بعد از تکمیل این فاز، خط۲ تا ایستگاه راه آهن تبریز توسعه می یابد، یادآور شد: از آغاز عملیات اجرایی این خط از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۴۰۰ برای اجرای فاز اول خط۲ قطارشهری تبریز حدود هشت هزار میلیارد ریال و از سال ۱۴۰۰ تا کنون حدود ۳۰ هزار میلیارد ریال هزینه شده است.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز گفت: اعتبارات پیش بینی شده برای سال جاری و سال آینده در بودجه شهرداری تبریز حدود ۷۰ هزار میلیارد ریال است که در صورت تامین این اعتبار، فاز اول این خط به بهره برداری می رسد.
اعتبارات پیش بینی شده برای سال جاری و سال آینده در بودجه شهرداری تبریز حدود ۷۰ هزار میلیارد ریال است که در صورت تامین این اعتبار، فاز اول این خط به بهره برداری می رسد.
وحیدکیا، مبلغ پیش بینی و مصوب شده برای فاینانس فاز دوم خط۲ را حدود ۴۲۰ میلیون دلار اعلام کرد و ادامه داد: با تزریق اعتبار از محل فاینانس، فاز دوم و سوم این خط نیز با سرعت بیشتری اجرا می شود و در سال های آینده با تکمیل این خط جابجایی مسافران در طول این خط در سریع ترین زمان انجام می شود.
وی اظهار کرد: با توجه به رشد مسافر در سطح شهر و افزایش سفرها، در آینده حمل و نقل عمومی تبریز پاسخگوی سفرها نخواهد شد و ناگریز به اجرای خطوط قطارشهری در چهار خط به طول ۷۰ کیلومتر هستیم که سه خط به صورت مترو و یک خط به صورت تراموا است.
به زودی عملیات حفاری خط۳ قطارشهری تبریز آغاز می شود
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز گفت: کلنگ احداث خط۳ قطارشهری تبریز در اسفند سال گذشته به زمین زده شد و هم اکنون دستگاه های حفاری به روزرسانی شده و به زودی عملیات حفاری در این خط آغاز می شود.
وحیدکیا، افزود: این خط متفاوت از ۲ خط دیگر قطارشهری تبریز که به صورت شرق و غرب اجرا می شوند، به صورت شمال و جنوب به طول ۱۰ کیلومتر اجرا می شود.
وی با اشاره به ضعف شبکه حمل و نقل مسافر در شمال و جنوب تبریز، یادآور شد: در جابجایی مسافر درون شهری، خط۳ از اهمیت بیشتری برخوردار است و در صورت اجرای این خط و تبادل مسافر آن با خط ۱ و ۲ هدف مدیریت شهری در جابجایی مسافر محقق می شود.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز با بیان اینکه این خط به صورت مشارکت بخش خصوصی و فاینانس و با منابع نقدی و غیرنقدی اجرا خواهد شد، گفت: تا سه سال آینده حفاری خط۳ تمام و با تامین منابع، ایستگاه های این خط اجرا شود ولی سرعت احداث این خط از خطوط ۲ و ۱ بیشتر خواهد بود.
وحیدکیا، ادامه داد: در افق این طرح و زمان انتظار (هدوی) زیر پنج دقیقه، جابجایی مسافر از ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر در هر جهت و در هر ساعت پیش بینی شده است و حدود ۲۰۰ هزار نفر در ۲ جهت در روز جابجا خواهند شد.در افق این طرح و زمان انتظار (هدوی) زیر پنج دقیقه، جابجایی مسافر از ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر در هر جهت و در هر ساعت پیش بینی شده است و حدود ۲۰۰ هزار نفر در ۲ جهت در روز جابجا خواهد شد.
وی اظهار کرد: با توجه به هزینه احداث هر کیلومتر قطارشهری تبریز، پیش بینی می شود با بودجه سنواتی این پروژه در بودجه، یک تا ۲ کیلومتر در هر سال اجرا شود و در صورت تامین منابع مورد نیاز از طریق فاینانس یا تسهیلات ویژه، می توان سرعت احداث پروژه در سال های آینده با مشارکت بخش خصوصی و دولتی را افزایش داد.
۱۰ تا ۲۰ درصد جابجایی مسافر درون شهری تبریز با قطارشهری انجام خواهد شد
مدیرعامل سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری تبریز گفت: با توجه به توانایی داخلی برای احداث قطارشهری، مانع اصلی برای پیشرفت پروژه منابع مالی است و در صورت تکمیل قطارشهری، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد جابجایی مسافر درون شهری تبریز از طریق قطارشهری انجام خواهد شد و خواهد توانست روزانه ۱.۵ میلیون مسافر را جابجا کند.
وحیدکیا، با بیان اینکه در تبریز روزانه چهار میلیون سفر انجام می شود، افزود: حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد آن توسط ناوگان حمل و نقل عمومی این شهر انجام می شود و بر اساس برنامه ریزی های انجام شده در سطح کلان کشور، سهم این ناوگان در جابجایی مسافر باید به ۷۰ تا ۷۵ درصد برسد.
وی یادآور شد: اگر این سهم در جابجایی مسافر محقق نشود، مشکل افزایش میزان مصرف سوخت و آلودگی در شهرها شدت خواهد گرفت بنابراین ناگزیر از اجرای پروژه قطارشهری در افق ۱۰۰ ساله هستیم.
وی گفت: در زمستان سال گذشته به دنبال بارندگی نسبتا شدید در تبریز، خیابان ها قفل شد و قطارشهری تنها وسیله ای بود که در این شرایط وظیفه جابجایی مسافر درون شهری را انجام داد به طوری که در مدت چهار ساعت حدود ۷۰ هزار مسافر از طریق خط۱ قطارشهری جابجا شد.
برخی ایستگاه های قطارشهری تبریز دور از دسترس ساکنان محلات احداث شده است
عضو شورای اسلامی تبریز نیز با تاکید بر استفاده از حمل و نقل ترکیبی در جابجایی مسافران درون شهری، گفت: برخی ایستگاه های قطارشهری تبریز دور از دسترس ساکنان محلات احداث شده و مردم نمی توانند از این وسیله برای انجام سفرهای خود استفاده کنند.
«یاسین بجانی» افزود: در مدیریت حمل و نقل درون شهری باید طوری برنامه ریزی شود که مسافران با استفاده از حمل و نقل ترکیبی از طریق سیستم تاکسی، ون و مینی بوس تا ایستگاه های قطارشهری انتقال یابند.
در مدیریت حمل و نقل درون شهری باید طوری برنامه ریزی شود که مسافران با استفاده از حمل و نقل ترکیبی از طریق سیستم تاکسی، ون و مینی بوس تا ایستگاه های قطارشهری انتقال یابند.
وی با تاکید بر ارایه خدمات بهینه و نوسازی ناوگان حمل نقل عمومی برای کاهش ترافیک شهری، اظهار کرد: با روند فعلی افزایش خودرو در سطح شهر، در آینده خیابان ها کشش این حجم از ترافیک را نخواهند داشت.
عضو شورای اسلامی تبریز گفت: اگر بتوان ناوگان حمل نقل عمومی تبریز را به ظرفیت حداکثری رساند، چه لزومی دارد که شهروندان با خودرو شخصی از شرق تبریز به مرکز بیایند و دغدغه پارکینگ و جای پارک و ترافیک داشته باشند.
بجانی، با اشاره به ضرورت تشویق شهروندان به عدم استفاده از خودروهای شخصی و بهره مندی از خودروهای حمل و نقل عمومی، ادامه داد: در بسیاری از کلانشهرها سیستم حمل و نقل عمومی آن ها ۲۴ ساعته فعال است.
وی یادآور شد: خودروهای ون نقش اصلی در حمل و نقل ترکیبی ایفا می کنند و می توانند شهروندان را از خانه و محل زندگی تا ایستگاه های قطارشهری جابجا کنند بنابراین افزایش تعداد این خودروها در این شهر ضروری است.
توسعه حمل و نقل ترکیبی معضل ترافیک تبریز را حل می کند
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهرداری تبریز نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه توسعه حمل و نقل ترکیبی معضل ترافیک در این شهر را حل می کند، گفت: در این راستا باید از وسایل نقلیه مختلف مانند قطارشهری، اتوبوس های تندرو، اتوبوس های خطی، ون و تاکسی استفاده کرد و ظرفیت جابجایی مسافران درون شهری را افزایش داد.
«محبوب عبدالله پور»، افزود: ترافیک مجموعه تعامل شهروندان با تمامی دستگاه های خدماتی ذیربط است و در بروز این پدیده، مردم و تمامی این دستگاه ها نقش دارند و برای حل آن نیز باید همه پای کار بیایند.
وی اظهار کرد: در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو در تبریز وجود داشت و در قبال آن ۶۰۰ دستگاه اتوبوس برای جابجایی مسافران درون شهری فعال بود در حالی که هم اکنون تعداد خودروها به ۸۵۰ هزار دستگاه و تعداد اتوبوس ها با وجود تلاش مدیریت جدید شهرداری به ۳۵۰ دستگاه فعال رسیده است.
قطارشهری تبریز در پنج خط (چهار خط اصلی و یک خط حومه‌ای) به طول کلی ۱۰۰ کیلومتر طراحی شده و خط یک در حال خدمات دهی است.
خط۲ قطارشهری تبریز شامل ۲۰ ایستگاه است که از محدوده زمین‌های قراملک تبریز (کارخانه کود آلی) شروع و با عبور از خیابان وحدت و میدان قراملک (اولین ایستگاه) و زیر خیابان های آخونی و قدس در ایستگاه میدان کهن (محققی سابق) از طریق ایستگاه تبادلی با خط۱ مرتبط می شود و از طریق میدان دانشسرا، وارد خیابان عباسی شده و ضمن عبور از میدان شهید فهمیده باغمیشه به سمت شهرک نصر، مرزداران، دانشگاه آزاد، نمایشگاه بین المللی در نهایت در میدان بسیج خاتمه می‌یابد.
اجرای خط۲ قطارشهری تبریز از سال ۹۰ آغاز شده و از سوی قرارگاه خاتم الانبیا در حال اجراست و در طرح توسعه این خط، گذر از منطقه خاوران و اتصال به ایستگاه راه‌آهن تبریز- میانه در نظر گرفته شده است.
فاز اول این خط از منطقه قراملک آغاز شده و به طول ۱۰ کیلومتر در حال اجراست.
