به گزارش یازاکو، منطقه آزاد ارس در شمال غرب کشورمان به جهت موقعیت جغرافیایی و زیرساخت های اقتصادی، ویژگی های انکارناپذیری برای برقراری و تقویت همکاری های تجاری با کشورهای همسایه دارد و امضای قرارداد تجارت آزاد ایران با اتحادیه اوراسیا و عضویت کشورمان به عنوان عضو ناظر این اتحادیه بسترهای تحقق نقش ارس در توسعه این همکاری ها را بیش از پیش فراهم کرده است و بر این اساس در گفت و گویی با معاون اقتصادی منطقه آزاد ارس برنامه های تدوین شده و چشم انداز منطقه را جویا شدیم.
۱. منطقه آزاد ارس با توجه به موقعیت جغرافیایی و ماموریت های محوله چه نقشی می تواند در توسعه تجارت با کشورهای عضو اورسیا ایفا کند ؟
ابراهیم جلیلی در پاسخ به این سوال اظهار کرد: مناطق آزاد به عنوان پیشران موتور اقتصادی کشور با دارا بودن قوانین خاص و مزیت های ویژه سرمایه گذاری و تولید همواره نقش کلیدی در ارتباطات اقتصادی با کشورهای همسایه را دارند و از آنجائی که منطقه آزاد ارس به عنوان صنعتی ترین منطقه کشور در همسایگی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و هم مرز با کشور ارمنستان قرار دارد می تواند ضمن ایفای نقش موثر در تولید محصولات صادرات محور متناسب با بازارهای هدف، تسهیل گر فرایندهای صادرات و ترانزیت عبوری نیز باشد.
وی با با بیان اینکه ارس، دروازه ورود زمینی به اتحادیه اوراسیاست و با قرارگیری در مسیر سه کریدور بین المللی، وجود پایانه ترانزیت و صادرات، انبارهای سرپوشیده بزرگ، سایت بارانداز و گمرکات خداآفرین، نوردوز و جلفا، نقطه طلایی تجارت و سرمایه گذاری ایران با کشورهای اوراسیا محسوب می شود، خاطرنشان کرد: محدوده نوردوز منطقه آزاد ارس با مساحت ۵۶٧ هکتار به عنوان مسیر زمینی ورود به اتحادیه اوراسیا نقش اصلی در تجارت با این اتحادیه را دارد.
معاون اقتصادی ارس ادامه داد: با این تفاسیر به خوبی می توانیم ادعا کنیم که ارس می تواند به عنوان بندر خشک و هاب منطقه ای لجستیک شمالغرب کشور ایفای نقش کند.
وی با بیان اینکه بر اساس منشور توسعه ارس که حضور موثر در ترتیبات منطقه ای و تقویت هم پیوندی اقتصادهای ملی و بین المللی است، گفت: منطقه قفقاز با الویت جزو ماموریت های اصلی سازمان منطقه آزاد ارس می باشد لذا این سازمان براساس موقعیت جغرافیایی خود برای انجام این ماموریت ها تلاش می کند. و خوشبختانه عضویت کشورمان در اتحادیه اورسیا فرصت مناسبی را برای این منطقه فراهم آورده تا نقش اصلی را در تعاملات تجاری کشورمان با اتحادیه اوراسیا بر عهده بگیرد .
۲.عضویت جمهوری اسلامی به عنوان عضو ناظر این اتحادیه و اجرایی شدن موافقت نامه تجارت آزاد با اوراسیا برای منطقه آزاد ارس چه فرصت هایی ایجاد می کند ؟
جلیلی با اشاره به اینکه منطقه آزاد ارس با برخورداری از ٢۵٠ واحد تولیدی دارای پروانه و ١۶٠ واحد در حال احداث در حوزه محصولات سلولزی، شیمیایی، خودرویی، مصنوعات فلزی، نفت و گاز، آرایشی و بهداشتی، نساجی، صنایع غذایی، ساختمانی، پوشاک، برق و الکترونیک به عنوان صنعتی ترین منطقه آزاد ایران و پیشتاز در تولید و صادرات شناخته می شود.
وی همچنین از منطقه آزاد ارس به عنوان قطب کشاورزی مناطق آزاد ایران یاد کرد و گفت: اختصاص ۵٠٠ هکتار از اراضی به کشت گلخانه ای و فعالیت بزرگترین واحد گلخانه ای هیدروپونیک خاورمیانه در ارس، این منطقه را در حوزه تولیدات گلخانه ای و صادرات آن به کشورهای اروپایی منطقه قفقاز و حاشیه خلیج فارس پیشتاز کرده است.
وی با بیان اینکه بازار اوراسیا یک بازار بسیار بزرگ با بیش از ١۶٠ میلیون جمعیت و با نیازهای بسیار گسترده وارداتی است و ما می توانیم با این کشورها به واسطه این موافقتنامه تجارت خود را تسهیل کنیم، افزود: با اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد اوراسیا، منطقه آزاد ارس می تواند یک قدم مؤثر در جهت تسهیل تجارت با بخشی از جهان بردارد .
جلیلی با اشاره به اینکه عضویت کشورمان در اتحادیه اوراسیا این فرصت را در اختیار منطقه آزاد ارس قرار می دهد که از توانمندیهای موجود برای توسعه تجارت با کشورهای عضو این اتحادیه استفاده کند، اظهار کرد: صفر شدن تعرفه صادرات ٨٧ درصد از کل کالاها, بهترین فرصت برای محصولات تولیدی و مونتاژی داخل محدوده ارس برای حضور در بازار این کشورها را فراهم می کند.
وی با اشاره به مزیت های حضور در بازارهای جدید این اتحادیه برای محصولات و کالاهای تولیدی ارس و همین طور صادرات مجدد و شناسایی کالاهای وارداتی به اوراسیا از طریق سایر کشورها و انجام بخشی از فرایند تولید در ارس گفت: به عنوان مثال کالای نیمه آماده ای که در ترکیه تولید شده و بخشی از فرآیندهای نهایی تولید در ارس صورت می گیرد با اخذ گواهی مبدا ایران در ارس، شامل تجارت آزاد این اتحادیه شده و با قیمت تمام شده پایین تری به دست مصرف کننده اوراسیا خواهد رسید.
۳ . دستاوردهای نمایشگاه بین المللی تجارت با اوراسیا برای منطقه چه بود؟
جلیلی با اشاره به حضور سازمان منطقه آزاد ارس در سومین نمایشگاه بین المللی اوراسیا، گفت: با تمرکز بر سه هدف عمده در این نمایشگاه شرکت کردیم، معرفی زیرساختهای ترانزیت، گمرک و لجستیک در مرز نوردوز و خدمات پشتیبان و انبارداری جلفا با ارائه بسته های سرمایه گذاری مرتبط، معرفی توانمندی ها، ظرفیت ها و محصولات صادراتی شرکت های تولیدی با ارائه فرصت های سرمایه گذاری، معرفی ظرفیت های سرمایه گذاری و تجاری با ارائه مشوق های قانونی سازمان منطقه آزاد ارس با هدف تسهیل تبادلات تجاری، معرفی توانمندیهای صادراتی و ایجاد فرصت های جدید برای تجار و بازرگانان ارتقای جایگاه منطقه آزاد ارس در بازارهای جهانی و جذب سرمایه گذاری و ایجاد یک بستر مناسب برای مذاکرات تجاری و عقد تفاهم نامه های همکاری و گسترش شبکه های تجاری بین المللی و ایجاد ویترینی از توانمندی های اقتصادی و صنعتی منطقه آزاد ارس و تقویت جایگاه منطقه در زنجیره ارزش منطقه و ارتقای بهره وری در بخش تولید در نمایشگاه بین المللی تجارت با اوراسیا حضور داشت.
وی با اشاره به اینکه در حاشیه نمایشگاه نیز پنل های تخصصی متعددی برگزار شد، گفت: به لحاظ اهمیت، با حضور در پنل فرصت ها و محدودیت های توسعه تجارت ایران و جمهوری ارمنستان و روسیه در پنل گمرک، استاندارد، قرنطینه و به عنوان سخنرانان اصلی پنل های یاده شده فوق شرکت کرده و نسبت به ارائه مطالب تخصصی و پاسخگویی به سوالات اقدام شد.
جلیل خاطرنشان کرد: در طول چهار روز برگزاری نمایشگاه، برخی از مدیران سازمان به تناسب اهداف و برنامه های از پیش تعیین شده، با هیات های خارجی و داخلی مذاکراتی را انجام دادند که برخی منجر به عقد تفاهم نامه همکاری نیز شد .
وی انعقاد تفاهم نامه با هیات های مختلف، بهبود فرآیندهای اداری و کاهش موانع بروکراتیک برای جذب سرمایه گذاران، ایجاد زمینه برای همکاری های تجاری و انتقاد قراردادها ی مشترک با شرکت ها و ارگان های معتبر خارجی، توسعه تعاملات اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا و گسترش صادرات محصولات منطقه آزاد ارس، تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق ارتباط مستقیم با مقامات و هیات های تجاری بین المللی، ایجاد پل ارتباطی قوی تر بین منطقه آزاد ارس و اتحادیه اوراسیا برای سرمایه گذاری های آینده را از دستاوردهای ارس از نمایشگاه اوراسیا عنوان کرد.
۴. در خصوص راه اندازی مجموعه لجستیک بین المللی در نوردوز توضیح بفرمایید .
جلیلی با اشاره به اینکه محدوده نوردوز منطقه آزاد ارس در ۶۵ کیلومتری شرق جلفا هم مرز با کشور ارمنستان و روبروی شهر مِغری این کشور به عنوان دروازه ورودی به اتحادیه اوراسیا واقع شده است نوردوز دروازه زمینی اتحادیه اقتصادی اوراسیا با قرارگیری در تقاطع کریدورهای بین المللی شمال-جنوب و شرق – غرب با دسترسی به شبکه جاده ای و ریلی در زون منفصل منطقه آزاد ارس با پایانه و گمرک فعال در طول ٢۴ ساعت شبانه روز و استقرار مدیریتی مستقل از منطقه در مرز، نقش و اهمیت ویژه ای در ارائه خدمات گمرکی، لجستیکی و ترانزیتی ایفا می کند .
وی اظهار کرد: بر اساس طرح جامع منطقه آزاد ارس این محدوده با کاربری لجستیک و انبارداری در نظر گرفته شده است و در آستانه پیوستن کشورمان به اتحادیه اوراسیا با توسعه محدوده عملیاتی پایانه مرزی نوردوز به ١٠ هکتار و تخصیص و تحویل حدود ۲ هکتار از اراضی واقع در بستر رودخانه ارس خدمات ترانزیتی با هدف ایجاد مجموعه لجستیکی و قلمرو گمرکی ، عملیات ترانشیبمنت کالا ( تخلیه و بارگیری کامیون به کامیون) از کامیونهای ایرانی به ارمنی صورت می گیرد.
سایت لجستیک ارس به عنوان بخشی از زیرساخت های توسعه ای و تسهیل گر صادرات و ترانزیت مرزی با تامین پارکینگ توقف کامیونها و سیستم نوبت دهی اینترنتی گذر مرزی، تخصیص فضای مناسب ترانشیبمنت با بهره مندی از ظرفیت شرکت انبارهای عمومی کشور در حال ایفای نقش بوده و به زودی فرایندهای گمرکی نیز در سایت مذکور عملیاتی خواهد شد.
وی همچنین نظر به مزیتهای خاص این منطقه نسبت به سایر مناطق و همچنین مزیتهای انرژی و نیروی کار ارزان قیمت این منطقه چسبیده به اوراسیا، با برنامه ریزی صحیح و معرفی این پتانسیلها، تبادل هیات های تجاری و با برگزاری رویدادهای اقتصادی مشترک، می توانیم شاهد سرمایه گذاری های مشترک و حضور در بازار ٣٠٠ میلیونی این کشورهای عضو این اتحادیه باشیم .
۵. تاثیر ایجاد مناطق آزاد در کشورهای همسایه همچون ارمنستان و نخجوان را چگونه ارزیابی می کنید؟
جلیلی با بیان اینکه هر اقدام توسعه ای در محیط پیرامونی منطقه آزاد ارس می تواند برای منطقه فرصت یا تهدید های احتمالی را بهمراه داشته باشد، گفت: ما در منطقه آزاد ارس به ایجاد منطقه آزاد در کشورهای همسایه نگاه فرصت محور داریم و تلاش می کنیم از ظرفیت های موجود در کشورهای همسایه برای توسعه منطقه ای و همکاری های مشترک استفاده کنیم .
وی اعلام کرد: در حال حاضر مطالعه و بررسی ایجاد منطقه آزاد مشترک با کشورهای همسایه جزو برنامه های اولویت دار منطقه آزاد ارس است و سعی می کنیم برنامه ای مشخص را تدوین و به موقع اجرا کنیم و با برنامه ریزی و گفتگو و با شبکه سازی به زنجیره ارزش این برنامه های اقتصادی ورود پیدا کنیم تا بهترین فرصت های ممکن سرمایه گذاری و تجارت را فراهم کنیم.
وی اظهار کرد: در غیر این صورت محدود بودن بازار سرمایه و ظرفیتهای اجتماعی از یک طرف و عدم وجود مشکلات نقل و انتقال پول، فرایندهای شفاف و آسان فضای کسب و کار و مشوقهای مربوطه در کشورهای همجوار، از طرف دیگر شاهد انتقال سرمایه به این مناطق، مهاجرت نیروی کار و … بوده و با تهدیداتی جدی و اساسی از سوی مناطق آزاد کشورهای همجوار برای اقتصاد منطقه ای و ملی مان مواجه خواهیم شد.
جلیلی خاطرنشان کرد: با نهایی شدن طرح تفصیلی منطقه آزاد نخجوان، با اجرای این طرح و ارایه خدمات لجستیکی، بیمه ای و بانکی و صادرات مجدد، نخجوان به عنوان شهر لجستیکی قفقاز، محل رسوب کالا و توزیع کالا شده و همانند دوبی در منطقه قفقاز ایفای نقش خواهد کرد.
۶ . راهبرد اساسی منطقه برای افزایش صادرات و جذب سرمایه گذاری خارجی چیست؟
معاون اقتصادی ارس با بیان اینکه رفع موانع تولید و صادرات و هوشمندانه عمل کردن در جذب سرمایه گذاری راهبرد اصلی ما برای افزایش حضور در بازارهای کشورهای همسایه هست، گفت: با تدوین بسته های سرمایه گذاری مبتنی بر واردات کشورهای هدف، رفع مشکلات ترددهای مرزی با هماهنگی سایر ارگان های دخیل، تسریع و روان سازی کلیه فرایندهای مربوط به صادرات و کاهش بروکراسی اداری به سمت سرمایه گذاری و تولید صادرات محور و صادرات آسان حرکت کنیم .
وی اظهارکرد: برای حل مشکلات نقل و انتقال پول برای صادر کنندگان و سرمایه گذاران شاید بتوان روبل را جایگزین دلار در تبادلات اقتصادی منطقه کرد چرا که روبل به عنوان ارز رایج در همه کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا استفاده می شود.
جلیلی گفت: باتوجه به اینکه صادرات تاثیر مستقیمی در افزایش تولید، اشتغال و ارزآوری برای کشور دارد، راهبرد منطقه آزاد ارس، بهره برداری حداکثری از تمامی سایت های تخصصی با کاربری های مختلف با اولویت صنایع تولیدی است که در این راستا فاز ٣ سایت صنایع پاک و بخش غربی سایت صنایع سنگین با تامین زیرساخت های دسترسی و انرژی در اولویت واگذاری به سرمایه گذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی است که در این زمینه اقدامات تبیینی معرفی ظرفیت ها، مزیت ها و مشوق های سرمایه گذاری با تسهیل و تسریع فرآیندهای تخصیص و تحویل زمین در از طریق کانالهای ارتباطی و نمایشگاههای داخلی و خارجی و نیز از طریق مجاری دیپلماتیک به منظور افزایش جذب میزان سرمایه گذاری خارجی انجام یافته است و تداوم دارد.
