به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از مدارا، علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران و رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران هفته گذشته در جمع خبرنگاران آشکارا از عملکرد وزارت بهداشت و اشتباهات این وزارتخانه در مبارزه با کرونا انتقاد کرد و گفت: « ما ۷۲۰ میلیون یورو خرج رمدسیویر کردیم و این پول را باید خرج واکسن می‌کردیم»
او گفت: «وقتی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت به ایران آمدند ما بجای مشورت با آن ها مدام از آن ها می خواستیم در رسانه ها از نظام سلامت ایران تعریف کنند. ما آمار های مرگ و میر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان کردیم»
زالی در بخش دیگری گفت: « سفیران ما در کشورهای خارجی بدنبال تأمین واکسن نبودند، با سفیر ژاپن صحبت کردم گفت اصلا سفیر ایران دنبال واکسن نیامده است، این چه دیپلماسی است؟»
این سخنان زالی بلافاصله واکنش محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان را به همراه داشت. ظریف در یادداشتی که در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرد، نوشت: آقایانی که به دستگاه دیپلماسی در مورد واکسن توهین می‌کنند فقط به یک سوال پاسخ دهند: «بیش از ۲۴ میلیون واکسن‌وارداتی تا کنون و بیشتر نیازهای تولید داخلی را کدام دستگاه علیرغم تحریم و همه کارشکنی‌ها و… وارد کشور کرده است؟» ظریف نوشت: نگذارید از سکوت پشیمان شویم و بپرسیم: اولین بار چه کسی در دولت بحث کرونا را مطرح کرد؟ چه پاسخی به او داده شد؟ کدام دستگاه پیشنهاد تمهید واردات واکسن از چین را در شهریور گذشته مطرح کرد؟ کدام دستگاه پروفورمای ورود ۲۰ میلیون واکسن از اروپا را رد کرد؟
در همین زمینه با دکتر مصطفی معین رئیس شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی گفتگویی کرده است که در ادامه می خوانید:
اینگونه نیست که تامین بودجه خرید واکسن برای ایران دشوار و یا امکان‌پذیر نباشد!
فهرست
واکسن نخریدند و خواسته اند محصولات چندین خط تولید واکسن داخلی، رقیب خارجی نداشته باشد
*آقای زالی اخیرا گفته اند که چون واکسن گران بوده، اجازه خرید ندادند. چقدر این اظهارات می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد؟ چرا باید به جای هزینه برای واکسن، ۷۲۰ میلیون یورو صرف خرید رمدیسویر شود؟ آیا این تصمیم بر اساس تصمیمات تخصصی اتخاذ شده است؟
با تشکر از شما به دلیل طرح این موضوعات که در شرایط بحرانی کنونی برای روشن شدن افکار عمومی و اعمال نظارت آنها بر عملکرد مسئولان ضروری است، باید عرض کنم که من بطور دقیق در جریان دقیق تصمیمات و اقدامات وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با بحران کرونا نیستم چون متاسفانه علیرغم توصیه های راهبردی سازمان بهداشت جهانی، آنها عملکردی غیر شفاف داشته اند و علیرغم درخواست مکرر سازمان نظام پزشکی حتی اجازه حضور نماینده ای از نظام پزشکی و یا نماینده ای از سوی انجمن های علمی کشور در ستاد ملی و یا در شوراهای تصمیم گیرنده وزارت بهداشت داده نشد.
ولی از نظر من حتی در زمان تحریم اقتصادی کنونی اینگونه نیست که تامین بودجه خرید واکسن برای کشورمان چندان دشوار و یا امکان‌پذیر نباشد! احتمالا” خواسته اند که محصولات چندین خط تولید واکسن داخلی، رقیب خارجی نداشته باشد، چون هرچند سرمایه گذاری اولیه تولید واکسن از بودجه دولتی است ولی پولی شدن آن هم می تواند در دستور کار قرار گیرد!
خرید واکسن نباید به هیچ وجه با خرید دارو و درمان مقایسه شود
گرچه هم میزان سرمایه گذاری تولید و هم قیمت مطرح شده برای محصول داخلی بسیار بیشتر از واکسن خارجی است. در هر صورت از نظر اصول اخلاق پزشکی، حفظ سلامت مردم و پیشگیری از مرگ و میر بیشتر با مصون سازی فوری آسیب پذیران جامعه باید خط قرمز نظام سلامت، دولت و کشور باشد که فقط با انجام سریع واکسیناسیون عمومی امکان‌پذیر است. اینجاست که به موضوع رعایت شدن یا نشدن کدهای اخلاقی پزشکی و از جمله عدم تضاد منافع در تصمیم گیری ها هم باید بطور جد رسیدگی شود.
آگاهی دارید که در علم طب، تقدم امر پیشگیری بر درمان یک اصل کلی و جهانی است، بنابراین خرید واکسن به منظور پیشگیری از موارد جدید بیماری که هم کم هزینه تر و هم در کنترل پاندمی کرونا موثرتر است نمی تواند به هیچ وجه با خرید دارو و درمان مقایسه شود، چه رمدیسویر باشد چه سایر داروهای بسیار گران قیمت ولی کم اثر دیگر برای مداوای بیماران سرپائی و یا بستری شده در بیمارستان و یا بخش مراقبت ویژه.
وزارت بهداشت باید پاسخگوی مسئولیت های خطیر خود باشد
وزارت خارجه نه مسئولیت مستقیمی در امور دارو و درمان دارد و نه مسئولان آن سهام دار شرکت های داروئی هستند!
*در وضعیت کنونی به وجود آمده، چقدر وضعیت بحرانی امروز و کمبود واکسن کرونا، وزارت خارجه و چقدر وزارت بهداشت را مقصر می‌دانید؟
وزارت بهداشت مسئولیت مستقیم نظام سلامت و نقش محوری در ستاد ملی مبارزه با کرونا را بعهده دارد و باید پاسخگوی مسئولیت های خطیر خود باشد. بجای سیاست رسیدن به ایمنی جمعی(گله ای)، وظیفه پیگیری انجام اقدامات قاطع پیشگیرانه از بروز و شیوع بیماری کرونا مانند اجرای طرح قرنطینه خانگی و شهری و منطقه ای، انجام آزمون های غربالگری تشخیصی و پیگیری موارد مشکوک و مراقبت از بیماران مبتلا، رعایت سایر پروتکل های بهداشتی-درمانی و به ویژه تامین فوری واکسن استاندارد از منابع خارجی با وزارت بهداشت است و وزارت امور خارجه نقش کمکی و تسهیل کننده دارد.
موضوع تضاد منافع در این زمینه نیز در وزارت خارجه در مقایسه با وزارت بهداشت کم تر مطرح می شود چون نه مسئولیت مستقیمی در امور دارو و درمان و پیشگیری دارد و نه مسئولان آن سهام دار شرکت های داروئی هستند! در عین حال اگر بخواهم مدیریت ها را مقایسه کنم، من شخص وزیر خارجه و عملکرد آن وزارت را صادق تر و توانمندتر ارزیابی می کنم.
*اصرار بر تولید واکسن داخلی و ممنوعیت واردات برخی از واکسن‌ها به داخل کشور را در شرایطی که ایران در ماه‌های گذشته داشت،چقدر تصمیم درستی می‌دانید؟
آن را خطائی راهبردی می دانم که باعث ادامه موج اول همه گیری و اوج گیری های(پیک های اول تا پنجم و..!) مکرر بیماری ویروسی با ایجاد خسارات بزرگ و غیر قابل جبران انسانی، اقتصادی و اجتماعی گردید و متاسفانه اعتبار علمی و کفایت مدیریتی دولت ایران را هم در دنیا زیر سئوال برد.
سکوت زالی و ظریف جلوگیری از بی اعتمادی و نا امیدی بیشتر مردم بود
*هم آقای زالی تا امروز که شرایط بحرانیست سکوت کرده و هم آقای ظریف، آن هم در شرایطی که مسائلی که امروز مطرح می‌شود با جان شهروندان سر و کار داشته و دارد. آیا این سکوت در راستای منافع ملی بوده یا می‌توان آن را خیانت به شهروندان تلقی کرد؟
موضوع منزلت، کرامت و حقوق شهروندی در ایران فقط در مقام حرف و شعار و حداکثر در سطح تدوین یک منشور و رونمائی از آن خلاصه می شود، کاری که در آغاز دولت روحانی نیز انجام گرفت. این است که در مقاطع حساس، سکوت و کتمان و سازو کارهای تصمیم گیری و اجرائی غیر شفاف به جای دفاع از حقوق شهروندان نیز رخ می دهد و توجیه پذیر می شود و البته سلامت جامعه تحت الشعاع رویکردها و اولویت های اقتصادی و سیاسی و حتی منافع و ملاحظات شخصی واقع می شود. با شناختی که از آقای دکتر زالی به عنوان استاد و مدیری سالم و صادق و شخصیت آقای دکتر ظریف دارم، سکوت ایشان را نه به خاطر ملاحظات سیاسی و یا منافع شخصی بلکه برای جلوگیری از بی اعتمادی و نا امیدی بیشتر مردم می دانم.
درخواست از نمایندگان سازمان بهداشت جهانی برای تعریف از عملکرد نظام سلامت مغایر با منافع ملی است
*تغییر دولت و واگذاری صندلی‌های مدیریتی چقدر در این افشاگری‌ها دخیل و موثر است؟
به دلیل عدم احساس امنیت شغلی معمولا” در دوره استقرار دولت ها، افشاگری و روشنگری کمتری از سوی اجزا و مدیران آن به عمل می آید. بالعکس در دوره های گذار از دولتی به دولت دیگر محافظه کاری ها کمتر شده و مکنونات قلبی خود را ابراز می دارند، ولی در مواردی که حقوق مردم و مصالح عمومی مطرح است، سکوت به مفهوم عافیت اندیشی به بهای تضییع حقوق مردم است. پنهان کاری در ارائه آمار مرگ و میر ایران به نمایندگان سازمان جهانی بهداشت و به جای استفاده از نظرات کارشناسی آنها، درخواست تعریف و تمجید از ساختار و عملکرد نظام سلامت، از نظر من اموری غیر اخلاقی و مغایر با منافع ملی است که متاسفانه کم و بیش از سال های دور در وزارت بهداشت جاری و ساری بوده است و موجب بی اعتمادی جهانی نسبت به مدیران کشور می شود.
مراجع قضایی نقش مافیای دارو و تجهیزات پزشکی را در وزارت بهداشت بررسی کند
*چقدر مافیای دارو و تجهیزات پزشکی یا منافع گروهی در تولید واکسن داخلی را در وضعیت کنونی موثر می‌دانید؟
عملکردی را که در موارد مختلف از مسئولان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و بخشنامه ها و رفتار اجتماعی سخنگوی آن مشاهده کرده‌ایم، از جمله مجوز دادن به واکسن تولید داخل بدون طی مراحل کارآزمایی و داشتن تائیدیه کمیته اخلاقی آن وزارت و نیز تاخیر و تعلل نسبت به خرید واکسن های استاندارد خارجی در زمانی که کشورهای دیگر به سرعت آنها را پیش خرید می کردند،
وعده ها و نقض عهدهای تکراری تولید واکسن داخلی و نیز انجام سرمایه گذاری کلان از جیب دولت برای ایجاد چندین خط ساخت واکسن، حرف های ضد و نقیض درباره رایگان بودن و یا پولی شدن واکسن و همچنین نشت و نشر اطلاعاتی در زمینه سهیم بودن برخی از افراد مسئول در شرکت های داروئی ذیربط، احتمال وجود تضاد منافع و نقش مافیای دارو و تجهیزات پزشکی در این زمینه را مطرح می کند که ضروری است از سوی مراجع قضائی رسیدگی گردد.
فائق آمدن بر بحران ها نیازمند ساختارهای مدیریتی است که ما در ایران فاقد آنها هستیم
*شما به عنوان یک پزشک که در عرصه سیاست‌گذاری هم حضور داشته‌است، چه پیشنهادی برای عبور از بحران کنونی دارید؟
فائق آمدن بر بحران ها بطور کلی و از جمله بحران های زیستی مانند دنیاگیری ویروسی کرونا، بر پایه اصول و راهبردهائی است که جنبه جهانی دارد و نیازمند شکل گیری زیرساخت ها و ساختارهای مدیریتی ویژه ای است که ما در ایران فاقد آنها هستیم.
این ضعف ملی و تخصصی و تاریخی، خود را در مدیریت ناموفق بحران های طبیعی مانند زلزله و یا سیل و در حوادثی مانند آتش سوزی های بزرگ یا حوادث جاده ای هم نشان داده است. در خصوص مدیریت بحران کرونا در طول بیست ماهی که از آغاز آن در کشورمان گذشته است، شما رعایت آن اصول و راهبردهای استاندارد و علمی را در سیاست های اتخاذ شده و برنامه های به اجرا درآمده نمی بینید.
اصول و سیاست هائی چون سرعت و قاطعیت عمل، ارزیابی دقیق زمان ورود آلودگی ویروسی و دامنه آن در کشور، اصل قرار دادن حفظ سلامت انسان و نجات سریع افراد آسیب پذیر، تشکیل سریع ستاد سیاست‌گذاری و هماهنگی اجرائی، ایجاد انسجام در سطح ملی و هماهنگی در سطح بین المللی، بسیج همه ظرفیت ها و منابع انسانی و مالی کشور، استفاده از تجارب و امکانات جهانی، شفافیت در تصمیمات و اقدامات، آموزش های عمومی و اطلاع رسانی منظم و صادقانه، جلب اعتماد و همکاری مشارکت عمومی، جلب همکاری و بهره گیری از ظرفیت نهادهای مدنی و بخش های غیر دولتی و خصوصی، ارزیابی مستمر وضعیت بحرانی و بازتاب سیاست ها و برنامه های به اجرا درآمده و..!
پیشنهادات ام برای عبور از این بحران:
۱- ارزیابی دقیق علمی و سریع عملکرد وزارت بهداشت، دولت و نظام، و روشن کردن ضعف ها و قوت های آن..
۲- بر پایه ارزیابی فوق، تجدید نظر در ساختار ستاد ملی مبارزه با کرونا و بازنگری سیاست ها و برنامه های قبلی
۳- بسیج همه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری کشور برای انجام واکسیناسیون عمومی.
۴- اجرای قاطع رعایت فاصله گذاری های اجتماعی با کنترل مرزهای کشور، ایجاد محدودیت های سفرهای شهری و بین شهری، قرنطینه های خانگی و حسب مورد شهری و منطقه ای، ممنوعیت اجتماعات(عزاداری و …) و نیز اجرای قاطع سایر پروتکل های بهداشتی به ویژه زدن ماسک در اماکن عمومی و فضاهای بسته.
۵- تامین دارو و امکانات و نیروی انسانی برای کمک اضطراری به کادرهای خسته و فرسوده پزشکی و پرستاری، و گسترش تخت های بستری، تجهیزات و ظرفیت های لبریز شده بیمارستان ها.
۶- تعیین گروهی بی طرف و مستقل از استادان دانشگاهی و دیگر صاحبنظران در تخصص های مرتبط برای بررسی و مستند سازی عملکرد مدیریت بحران کرونا در مدت گذشته و ارائه پیشنهاد برای کنترل آن و پیشگیری از پی‌آمدهای مهیب بهداشتی، روانی-اجتماعی و اقتصادی در دوران پساکرونا!
۷- الزام صداوسیما به گذاشتن برنامه های روزانه آموزش بهداشت عمومی و اطلاع رسانی منظم، برخورد قانونی با عناصر و کانون های انتشار شایعات، خرافات و شبه علم در رسانه ها و شبکه های اجتماعی فضای مجازی.
