بر این اساس در صورتی که عدد شامخ بالای ۵۰ واحد باشد، نشان‌دهنده آن است که اقتصاد کشور رو به توسعه دارد؛ اما قرارگرفتن عدد شاخص زیر رقم ۵۰ واحد در تضاد کامل با این معناست و از اقتصادی رکودی خبر می‌دهد. با این حال اما قضاوت درباره روند توسعه کسب و کارها معمولا در مقایسه با شاخص ماه‌های قبل قابل اتکا خواهد بود.

مردودی صنعت ساختمان

پیش از این، آمار و داده‌های صدور پروانه‌های ساخت در بهار امسال، خبر از رکود صنعت ساختمان می‌داد. در این میان حالا بررسی شامخ مهرماه هم نشان می‌دهد صنعت ساختمان، بیشتر واحدها را پاس نکرده و نمره مردودی گرفته است.

در مهرماه، شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار ۵۱٫۶۰ بوده است که با شیب کمتری در مقایسه با شهریورماه افزایش نشان می‌دهد. اما در حالی که افزایش میزان فعالیت‌ها بیشتر در بخش صنعت، خدمات و کشاورزی بوده است، در بخش ساختمان فعالیت‌ها با رکود شدید روبرو بوده‌اند.

در همین حال شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در مهرماه به عدد ۴۶٫۸۲ رسیده است که این رقم در مقایسه با شهریورماه با کاهش شدیدی روبرو بوده است. این شاخص اما در هر سه بخش کاهش داشته اما این بار هم بیشترین کاهش را در بخش ساختمان ثبت کرده است!

در همین حال شاخص موجودی مواد اولیه و لوازم خریداری‌شده هم در مهرماه ۴۶٫۲۸ بوده که همچنان روندی کاهشی را پیموده است اما با این تفاوت که شیب آن نسبت به شهریورماه اندکی کمتر شده است. این تنها شاخصی است که صنعت ساختمان در آن رشد داشته است.

سیطره تورم

در این میان اما شاخص قیمت خرید مواد اولیه هم با رسیدن به رقم ۷۱٫۸۰ به بالاترین مقدار ۳ ماهه خود رسیده است. در همین حال شاخص قیمت فروش محصولات هم رقم ۵۷٫۴۵ را ثبت کرده و بر این اساس این شاخص نیز به بیشترین میزان ۳ ماهه اخیر رسیده است. روندی که از سیطره تورم بر صنایع و بازارها نشان دارد. با این حال اما افزایش این شاخص ناشی از افزایش در بخش خدمات و کشاورزی بوده است و این شاخص در بخش صنعت و به ‌ویژه ساختمان با کاهش شدید روبرو بوده است.

تله رکودی مسکن

نکته بااهمیت دیگر اینکه شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات در مهرماه عدد ۴۲٫۵۶ را ثبت کرده است که کمترین مقدار ۱۴ ماه گذشته از شهریور ۱۴۰۰ (به‌غیراز فروردین‌ماه) بدین سو را ثبت کرده است. این شاخص در هر سه بخش اقتصادی با کاهش روبرو بوده و در بخش ساختمان بیشترین نرخ کاهش را به ثبت رسانده است. روندی که نشان می‌دهد بخش ساختمان به سرعت وارد فاز رکودی می‌شود.

گفتنی است اگرچه شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده به ۵۹٫۵۸ واحد رسیده است که در مقایسه با شهریورماه افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد اما با این حال خوش‌بینی نسبت به بهبود فعالیت‌ها در بخش‌های صنعت، خدمات و کشاورزی بیشتر بوده و فعالان اقتصادی در بخش ساختمان انتظار کاهش شدید فعالیت‌ها را در آبان‌ماه دارند.

مدت‌هاست درباره رکود بازار مسکن در هر دو حوزه معاملات و ساخت‌وساز هشدار داده می‌شود و صنعتگران ساختمان آٍثار زیان‌بار آن در رشد قیمت املاک بدون انجام معاملات را گوشزد می‌کنند. با این حال اما دولت نه خود توانسته است به وعده بزرگ نهضت ملی مسکن عمل کند نه موانع توسعه مشارکت بخش خصوصی برای ورود به انبوه‌سازی مسکن را رفع می‌کند.

در همین حال دولت در کنترل نرخ تورم هم موفق عمل نکرده و محاسبات از رشد ۸۰ درصدی هزینه تولید هر متر مربع واحد مسکونی حکایت دارند. در همین حال طی یک سال گذشته قیمت برخی مصالح ساختمانی اصلی حتی تا ۱۲۰ درصد هم افزایش داشته و جذابیت ساخت و ساز همزمان با رکود اقتصادی و کاهش جدی قدرت خرید مردم را از بین برده است.

گفتنی است شاخص مدیران خرید (PMI) را مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران، از طریق دریافت پاسخ بنگاه‌های نمونه در صنایع مختلف به سوالات مشخص استخراج می‌کند. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با انجام بررسی‌های لازم، برای نخستین بار در مهرماه ۱۳۹۷ به اجرای طرح شامخ پرداخته و این شاخص را برای بخش صنعت ارائه کرده است. این شاخص که براساس سنجش پاسخ‌ صاحبان کسب و کارها استخراج می‌شود، تصویری واقع‌بینانه و جامع از شرایط اقتصاد کلان ارائه می‌دهد و توضیح‌دهنده وضعیت رونق و رکود در بخش‌های صنعت و خدمات است.