به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از تجارت‌نیوز، مصدق مسعودملک، وزیر مشاور نفت و گاز پاکستان، اخیراً اعلام کرد: دولت اسلام‌آباد به دلیل چالش و ریسک تحریم‌ها، تمایلی به پیشبرد طرح گازی با ایران ندارد.
این اظهارات در حالی مطرح شد که زمستان نزدیک است و پاکستان طبق معمول با بحران کمبود انرژی دست و پنجه نرم می‌کند. با این حساب چرا این همسایه شرقی باز هم تمایلی به معامله با ایران ندارد؟
بدعهدی پاکستان
محمدرضا منافی، کارشناس مسائل پاکستان، در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: اولین قرارداد گازی سال ۱۹۹۰ میان سه کشور ایران، پاکستان و هند منعقد شد. اما چندی بعد هند از این قرارداد خارج شد.
او ادامه داد: پس از خروج هند، قرارداد جدیدی میان تهران و اسلام‌آباد برای احداث خط لوله گاز به امضا رسید. بر اساس آن هر کشور موظف به احداث خط لوله گاز در خاک خود و تا نزدیکی مرز با هزینه‌های خود شد. دو کشور حتی برای اجرای این قرارداد تا سال ۲۰۱۴ ضرب‌الاجل گذاشتند.
وی تشریح کرد: ایران با قبول هزینه دو میلیارد دلاری زودتر از موعد مقرر به تعهد خود عمل کرد و خط لوله را تا ۲۰ کیلومتری مرز ادامه داد. این در حالی است که پاکستان تا امروز هیچ قدمی در راستای اجرای تعهدات خود برنداشته است!
ایران از حق خود گذشت؟
منافی با اشاره به مفاد این قرارداد توضیح داد: قرار بود اگر ایران خط لوله خود را تا مرز پاکستان احداث کند و آن کشور آماده دریافت گاز نباشد، غرامت و جریمه معادل ۸۵ درصد مبلغ قرارداد به ایران بپردازد. با وجود چنین مفادی، هنوز اقدام حقوقی از سوی ایران برای پیگیری این موضوع صورت نگرفته است. به نظر می‌رسد حُسن همجواری از دلایل عدم پیگیری ایران باشد.
بر اساس این گزارش، به نظر می‌رسد ۳۶ سال مذاکره ایران با هزینه‌های هنگفت ازدست‌رفته تلقی می‌شود. چراکه پاکستان رسماً انتقال گاز از طریق ترکمنستان را جایگزین ایران کرد.
این در حالی است که سابقه انعقاد قرارداد تهران و اسلام‌آباد نسبت به ترکمنستان بیشتر است. همچنین نکته سوال‌برانگیز این است که چرا هیچ پیگیری حقوقی درباره نقض قرارداد از سوی پاکستان صورت نمی‌گیرد؟
البته این برای اولین بار نیست که شاهد کمرنگ‌شدن نقش ایران در بازار انرژی منطقه هستیم. گویا روس‌ها نقش اساسی در این زمینه دارند. به عنوان مثال در حاشیه نشست شانگهای، ولادیمر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، از پیگیری خط لوله انتقال گاز طبیعی از روسیه به پاکستان صحبت کرد. حذف روسیه از بازار انرژی اروپا تمرکز این کشور را به تامین گاز آسیا معطوف کرده است که در نهایت منجر به کاهش نقش ایران می‌شود.
حال باید دید با شرایط فعلی وزارت نفت دولت سیزدهم چه برنامه‌ای برای بازار انرژی ایران در آینده دارد؟
