به گزارش پایگاه خبری یاز اکو؛ اقتصاد ایران در سالی که گذشت چالش‌های زیادی را تجربه کرد. می‌توان گفت مهم‌ترین و ملموس‌ترین چالش، افزایش بی‌سابقه نرخ ارز بوده است. افزایش شدید نرخ ارز بر سایر بازارها نیز تاثیرگذار بود و باعث افزایش نرخ طلا، سکه، ملک و خودرو نیز شد. بازار سهام نیز سال پر افت‌وخیزی را تجربه کرد. پایگاه خبری یازاکو در این گزارش سرگذشت بازارهای داخلی در سال ۱۴۰۱ را مرور می‌کند.
بازار ارز/ رشد قیمت دلار و حمله به معیشت مردم
قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ مسیر بسیار پر پیچ‌وخمی را طی کرد. دلار که در ابتدای بهار در کانال ۲۶ هزار تومان بود در آخرین ماه سال به کانال‌های ۵۰ و حتی کانال ۶۰ هزار تومان هم نفوذ کرد.
به گفته تحلیلگران، تداوم بن بست مذاکرات برجام، سیگنال‌های منفی برجامی و در کنار آن تحریم های پی در پی، اثر اعتراضات سیاسی و… موجب شد بازیگران ارزی تصور کنند که فضای برجام و سیاست داخلی کشور غبار آلود شده است. از طرفی هم به دلیل افزایش نااطمینانی در اثر حوادث سیاسی کشور بازیگران ارزی بیشتر در موقعیت خرید قرار گرفتند. تحلیلگران اقتصادی باور دارند افزایش انتظارات تورمی، رشد نرخ تورم، رشد نقدینگی، رشد پایه پولی، محدودیت‌های ارزی طالبان و آمریکا برای تهران نیز به رشد قیمت دلار دامن زد.
با توجه به منتشرنشدن آمار نقدینگی بعد از آبان‌ماه، مطابق رفتار پیشین بانک‌مرکزی، می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۱، وضعیت نقدینگی وخیم‌تر شده و رشد آن افزایش پیدا کرده است. عمده دلیل افزایش نقدینگی در سال‌های اخیر در ارتباط با پولی‌شدن کسری بودجه دولت و تامین مالی از محل پایه پولی بوده که رشد بی‌سابقه قیمت‌ها در همه بازارها ازجمله بازار ارز را رقم زده است.
بازار سهام/ فراز و فرود بورس در سال ۱۴۰۱
در سال گذشته بورس فراز و فرود زیادی را پشت سر گذاشت. هم روزهای صعودی جالب توجهی داشت و هم روزهای نزول و سقوط را تجربه کرد.
شاخص کل در پایان سال ۱۴۰۱، ۵۹۳ هزار و ۲۰۹ واحد بالاتر از سطح پایانی سال ۱۴۰۰ ایستاد و رشد ۴۳ درصدی را پشت سر گذاشت. بنابراین می‌توان گفت بازدهی بورس بطور متوسط در سال گذشته، ۴۳ درصد بوده است. شاخص هم وزن نیز در پایان سال نسبت به سال ۱۴۰۰، ۲۳۶ زار و ۹۷۹ واحد رشد داشته است که افزایش ۶۸ درصدی را نشان می‌دهد.
بورس تهران ماه‌های ابتدایی سال روزهای مثبت بیشتری را برای سهام‌داران در برداشت و از انتهای بهار روزهای منفی بورس بیشتر شدند. تیر و مرداد تعداد روزهای منفی شاخص بیشتر بود اما در شهریور روزهای نزولی بازار به اوج رسید. در مهر نیز روزهای نزولی بازار ببیشتر بود اما پس از آن روند صعودی بورس از آبان آغاز شد. آذر و دی تعداد روزهای سبز بورس پرتعدادتر بودند. در بهمن یک بار دیگر تعداد روزهای منفی بیشتر شد. در آخرین ماه سال تعداد روزهای صعودی بیشتر شد و در ۱۹ روز کاری اسفند ماه شاخص در ۱۲ روز رشد کرد و ۷ روز نزولی را پشت سر گذاشت. در مجموع ۲۳۷ کل روز معاملاتی سال ۱۴۰۱، شاخص در ۱۲۳ روز سبزپوش بود و در ۱۱۵ روز نزول کرد.
بازار طلا و سکه/ نوسان رو به بالا و همسو با دلار بازار طلا و سکه
قیمت طلا و سکه در نیمه اول سال ۱۴۰۱ مسیری با نوسانات محدود را پشت سر گذاشت. سکه سال ۱۴۰۱ را در کانال ۱۲ میلیون تومانی آغاز کرده و سپس در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه تا کانال ۱۴ میلیون تومانی پیش رفت.
این فلز گرانبها در خردادماه به کانال ۱۵ میلیون تومان رسید و تا اوایل آبان‌ماه نیز در کانال ۱۴ و ۱۵ میلیون تومان نوسان داشته است؛ اما از این بازه به بعد شیب افزایشی در این بازار روند تندتری در پیش می‌گیرد، تا آنجا که در دی‌ماه این فلز ارزشمند وارد کانال ۲۰ میلیون تومانی می‌شود.
در مدت زمانی کوتاه یعنی تا اوایل اسفندماه نیز سکه در اتفاقی بی‌سابقه کانال ۳۰ میلیون تومان را لمس کرد و تا ۳۷ میلیون تومان نیز پیش رفت. این در حالی بود که در بازار موازی، قیمت دلار برای چند ساعت ۶۰ هزار تومان را نیز رد کرد!
اما در همین زمان بازار در فازی اصلاحی فرو رفت و از سوی دیگر خبرهای مثبت ناشی از سفر رافائل گروسی، رئیس سازمان انرژی اتمی به ایران دلار را دوباره وارد کانال ۴۰ هزار تومانی کرد؛ به این ترتیب سکه نیز بار دیگر به کانال ۲۰ میلیون تومانی بازگشت.
طلای ۱۸ عیار هم که در همین بازه از گرمی سه میلیون تومان گذشته بود دوباره به کانال دو میلیون تومانی بازگشت.
بازار مسکن/ پیشبینی افزایش ادامه‌دار قیمت مسکن از سوی کارشناسان اقتصادی
با وجود اینکه مرکز آمار و بانک مرکزی از انتشار گزارش تحولات قیمت مسکن طی دو ماه پایانی سال ۱۴۰۱ طفره رفته‌اند، سیگنال‌های اقتصادی حاکی از آن است که روند قیمتی در این بازار مولد همچنان افزایشی است.
پیمان مولوی، اقتصاددان و کارشناس بازارهای مالی درباره قیمت مسکن می‌گوید : بازده مسکن از انتهای آذر ۱۴۰۱ تا انتهای خرداد ۱۴۰۲ به صورت نقطه‌ای حداقل ۳۰ درصد خواهد بود. وی افزود: نرخ بهره حقیقی در حال حاضر نزدیک به منفی ۲۰ درصد است؛ تا زمانی که نرخ بهره حقیقی در اقتصاد ایران منفی باشد، رشد بازار مسکن یا دوره رونق این بازار ادامه دارد.
مولوی همچنین در مورد منتشر نشدن گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در چند ماه اخیر گفت: این موضوع سنتی نکوهیده است که با افزایش قیمت، دیگر آماری منتشر نشود. با ارائه ندادن داده‌ها اینگونه به نظر می‌آید که مردم خود نمی‌توانند از قیمت‌ها اطلاع پیدا کنند. این فرآیند در تحلیل از سوی سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران خلل ایجاد می‌کند.
بنابر پیشبینی کارشناسان مسکن از وضعیت بازار پس از ورود به سال جدید، تعداد معاملات مسکن همچنان کاهشی و روند قیمت‌ها افزایشی خواهد بود؛ البته این افزایش قیمت دلبخواهی و توسط مالکان و بر حسب نیاز مالی آنها صورت می‌گیرد.
بازار خودرو/ انفجار قیمتی خودرو در سال ۱۴۰۱
بازار خودرو در ۱۴۰۱ بسیار نوسانی بود. قیمت‌ها مدام تغییر رو به بالا داشت و این اتفاق در نیمه دوم سال با سرعت بیشتری اتفاق افتاد. تغییرات قیمتی کار را به جای رساند که در مقاطعی فروشندگان دست از داد و ستد کشیدند و خریداران نیز پای رفتن به بازار خودرو را نداشتند.
در نهایت بازار خودرو در آخرین روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ نیز به آرامش نرسید و کار خود را با نوسان قیمتی زیاد به پایان رساند. باید یادآور شد که این افزایش قیمت همراه با رکود بود و تقریبا حدود دو الی سه ماه از سال بازار از رکود نسبی خارج شد.
بررسی بازار خودرو در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد قدرت خرید متقاضیان از رشد افسار گیسخته قیمت‌ها جا ماند. کاهش قدرت خرید متقاضیان سبب شد تا بخشی از تقاضا از بازار خارج شود.
چنانچه سال ۱۴۰۲ نیز رشد قیمت‌ها همین گونه باشد، شاهد خروج بیشتر تقاضا از بازار خودرو خواهیم بود.
سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا و کارشناس صنعت خودرو، دولت را مسئول وضعیت فعلی می‌داند و بیان می‌کند: روند بازار در سال ۱۴۰۲ کاملاً بستگی به سیاست‌های دولت دارد. در واقع بازار خودروی کشور مشکل جدی ندارد و به دلیل سیاست‌های غلط به این وضع درآمده است.
او افزود: در این میان باید یادآور شد که تعداد تیراژ خودروسازان با میزان تقاضای بازار تفاوتی ندارد. علتی که باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود، عملاً خود دولت است و هیچ دلیل اقتصادی دیگری ندارد.
مدنی توضیح داد: قیمت‌گذاری دستوری که دولت طی این سال‌ها اعمال کرد موجب شد تا خودروسازان زیان‌های زیادی را متحمل شوند. از طرف دیگر، یک سری تقاضای انباشته در بازار شکل گرفته است که به کاهش تولید خودروسازان در چند سال گذشته باز می‌گردد.
مدیرعامل اسبق سایپا ممنوعیت واردات خودرو را از دیگر عواملی دانست که موجب شده قیمت خودرو در بازار طی سال‌های گذشته افزایش یابد. او در این‌باره توضیح داد: حدود شش سال است که هیچ خودرویی وارد کشور نشده است. پیش از ممنوعیت واردات خودرو به کشور، به صورت سالانه حدود ۴۰۰ الی ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور می‌شد و توقف ورود این خودروها به کشور موج گرانی را در بازار راه انداخت.
