به گزارش یازاکو؛ معماری امنیتی اروپا از زمان جنگ سرد با بزرگترین چالش خود روبهروست. جنگ روسیه-اوکراین، تهدیدات در جناح شرقی ناتو را به طور بنیادین بازتعریف کرده است و علاوه بر ساختارهای سنتی اتحادیه، اهمیت همکاریهای منطقهای افزایش یافته است. در این زمینه، ابتکار سه دریا (3SI) که پیش از این بیشتر به عنوان نوعی همگرایی زیرساختی و اقتصادی شناخته میشد، اکنون به عنوان یک پلتفرم امنیتی استراتژیک نیز مطرح شده است.
ابتکار سه دریا در سال 2015 و به رهبری لهستان و کرواسی، شکل گرفت و شامل 13 کشور اتحادیه اروپا از نواحی دریای بالتیک، دریای آدریاتیک و دریای سیاه میشود. مشارکت آلمان، کمیسیون اروپا، ایالات متحده آمریکا و ژاپن به عنوان عضو ناظر نیز نماد پشتیبانی استراتژیک غرب از این پروژه است. اما امروز، این کریدور جغرافیایی نه تنها مکانی برای اتصال خطوط زیرساختی بلکه به عنوان یک نوار امنیتی در برابر نفوذ چین و فشار روسیه نیز تعریف میشود.
ابتکار سه دریا، برخلاف پروژه قبلی اینترماریم که لهستان در دوران بین دو جنگ جهانی به دنبال آن بود، یک اتحاد سیاسی یا نظامی نیست. این ابتکار به عنوان یک پلتفرم برای همگرایی کشورهای منطقهای عضو اتحادیه اروپا در زمینه انرژی، حملونقل و اتصال دیجیتال به منظور توسعه اقتصادی ظاهر و به منظور تحقق این اهداف، یک صندوق سرمایهگذاری مشترک ایجاد شد و پروژههای بزرگ منطقهای حمایت شدند.
برای ایالات متحده، که حامی استراتژیک اصلی 3SI است، مسئله اصلی احیای دوباره پیمان ورشو در برابر مسکو و پکن بوده است. در نخستین اجلاس این ابتکار که در سال 2016 در دوبروینیک برگزار شد، مهمانانی مانند معاون وزیر امور خارجه چین، لیو هایسینگ و مشاور امنیت ملی رئیسجمهور وقت ایالات متحده، ژنرال جیمز ال. جونز حضور داشتند. در اجلاس 3SI در ورشو در سال 2017، رئیسجمهور وقت ایالات متحده، دونالد ترامپ گفت: این یک پروژه واقعی ترانس آتلانتیک با نتایج ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک عظیم است. در سال 2020، ایالات متحده 300 میلیون دلار به صندوق 3SI اختصاص داد و وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده، مایکل پمپئو اعلام کرد که یک میلیارد دلار برای توسعه کشورهای 3SI سرمایهگذاری خواهد شد.
ایالات متحده، نفوذ رو به رشد چین در اروپای مرکزی و شرقی را تهدیدی مهم میداند و به همین دلیل این ابتکار میتواند به عنوان تعادلی در برابر ابتکاراتی مانند “پروژه کمربند و جاده” چین و “پلتفرم همکاری کشورهای اروپای مرکزی و شرقی (14+1)” عمل کند. این ابتکار به ایجاد زنجیرههای تأمین امنیت، تأمین امنیت انرژی و محدود کردن سرمایهگذاریهای چین در منطقه کمک خواهد کرد تا نفوذ پکن در غرب و شرق اروپا را محدود سازد.
