به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از اقتصاد آنلاین؛ تزوس یکی از آن پروژه‌های جذاب و پرطرفدار بازار رمزارزها است، به طوری که هنگام عرضه اولیه کوین‌های خود در سال ۲۰۱۷، توانست با موفقیت ۲۳۲ میلیون دلار جمع آوری کند، این میزان سرمایه باعث شد تا رمزارز تزوس در آن زمان به عنوان دومین عرضه اولیه بزرگ تاریخ رمز ارزها شناخته شود. همچنین از آن زمان به یکی از بحث برانگیزترین پروژه‌های بلاکچین تبدیل شد. تزوس یکی از ۵۰ رمز ارز برتر در بین ۱۷.۷۲۱ پروژه فعال رمزنگاری در در حال حاضر است. در این مقاله به شما خواهیم گفت که این ارز دیجیتال چیست و چگونه کار می‌کند؟
پلتفرم‌هایی که امکان راه‌اندازی برنامه‌های غیر متمرکز از طریق قراردادهای هوشمند را در اختیار فعالان عرصه بلاکچین قرار می‌دهند، از شهرت زیادی برخوردار هستند. بدون شک در حال حاضر بلاکچین اتریوم به عنوان پرکاربردترین بلاکچین در این حوزه به شمار می‌رود. در سالهای اخیر چند شبکه بلاکچین دیگر با ماهیت مشابه ایجاد شده‌اند. بلاکچین تزوس یکی از این پروژه‌ها است.
فهرست
معرفی رمز ارز تحت حاکمیت تزوس:
تزوس با نماد اختصاری XTZ در بازار رمز ارزها خرید و فروش می‌شود. ارزش بازار این پروژه حدود ۳ میلیارد دلار و در رتبه ۴۳ بازار واقع شده است که سهم ۰.۱۵ درصدی از کل بازار رمزارزها را در اختیار دارد. در زمان نوشتن این مقاله هر واحد XTZبا قیمت ۳.۳۱ دلار معامله می‌شود که با فرض نرخ تتر ۲۶,۱۰۰ تومان معادل ۸۶,۴۵۱ تومان است. طبق داده‌های کوین مارکت کپ، تعداد کل واحدهای کوین XTZ، ۹۰۷٫۰۱۴٫۲۷۱ تعداد اعلام شده است که ۸۷۸٫۹۰۴٫۲۹۶ تعداد از آنها در گردش می‌باشند.
تزوس چیست؟
این رمز ارز مبنی بر قراردادهای هوشمند و پلتفرم بلاکچین برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) است. همچنین دارای یک ویژگی خود اصلاحی است که توسط مکانیزم رای گیری در شبکه تامین می‌شود. طراحی شبکه تزوس به صورتی است که افراد از حق رأی برای اعلام نظر در خصوص برنامه‌های پیشنهادی برخوردار هستند. همچنین مکانیزم تأیید تراکنش‌ها در بلاکچین تزوس از طریق الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) انجام می‌شود.
طبق تعریف پروژه تزوس در سایت رسمی خود به آدرسhttps://tezos.com ، در جواب اینکه تزوس چیست، می‌توان اینگونه گفت که این پروژه یک بلاکچین غیرمتمرکز بوده که تایید رسمی را تسهیل کرده است. این پروژه از یک جامعه شامل گروهی از سهامداران مشترک المنافع پشتیبانی می‌کند. تزوس می‌تواند از نظر ریاضی صحت کدهای مربوط به تراکنش‌ها را اثبات کند و قراردادهای هوشمند پر اهمیت را از نظر امنیت ساپورت کند.
رمز ارز تزوس در زمان انتشار در بین ۱۰ ارز برتر بازار قرار گرفت و سرمایه قابل توجهی با عرضه اولیه خود تامین مالی کرد. البته در آن زمان، هر بار بروز مشکلاتی باعث به تاخیر افتادن عرضه آن می‌شد ولی رسماً در سال ۲۰۱۸ ارائه شد. لازم به ذکر است که تزوس استخراج نمی‌شود، چون کوین‌های آن برای تولید به استخراج نیازی ندارند. اما کسانی که این رمز ارز را در اختیار دارند، برای شرکت در بخش اجماع اثبات سهام می‌توانند آنها را استیک کنند و پاداش دریافت نمایند. چیزی که باعث محبوبیت سریع این ارز شده است، ویژگی‌های آن است که به طور مفصل و در ادامه مطلب به آنها خواهیم پرداخت.
بنیان‌گذارن و حامیان تزوس:
ایده تزوس در سال ۲۰۱۴ توسط یک زوج به نام‌های کتلین بریتمن (Kathleen Breitman)و آرتور بریتمن (Arthur Breitman) به منظور ایجاد پلتفرمی با توانایی‌های مشابه اتریوم مطرح شد. یعنی پلتفرمی که قابلیت برنامه‌ریزی داشته باشد و از اپلیکیشن‌های غیر متمرکز پشتیبانی کند. البته این پروژه تنها به دنبال کپی برداری از اتریوم نبود و سعی داشت در زمنیه الگوریتم‌های اجماع، مدل‌های مدیریتی و روش‌های بروزرسانی نوآوری‌هایی داشته باشد.
به عبارت دیگر، این پلتفرم جدید می‌خواست بلاکچین قابل انعطافی باشد که به صورت مدوام و بدون مشکل فعالیت دارد. در واقع تزوس خود را به عنوان اولین پلتفرم خود اصلاح‌گر بین رمزارزها معرفی کرده است.
کتلین بریتمن؛ در حال حاضر مدیر عامل شرکت Dynamic Ledger Solutions می‌باشد. وی همچنین سابقه‌ی فعالیت در شرکت‌های مختلفی در حوزه سرمایه‌گذاری و فناوری از جمله Accenture و Bridgewater Associates را داشته است.
آرتور بریتمن؛ آرتور بریتمن در این حوزه سابقه درخشانی دارد. او نابغه ریاضی است و در حوزه علوم اطلاعات تحصیل کرده است. آرتور بعد از فارغ التحصیلی و قبل از راه‌اندازی پروژه تزوس، به عنوان یک مهندس محقق برای Google X و Waymo مشغول به فعالیت بود. او همچنین به عنوان تحلیلگر کمی برای گلدمن ساکس و مورگان استنلی سابقه فعالیت داشته است.
البته شنیده‌ها حاکی از این است که به جز این دو نفر ۸ نفر دیگر هم در توسعه این پروژه مشغول هستند که عموماً ناشناس باقی مانده‌اند. به طور مثال، در سالهای ابتدایی کار تزوس، رییس بنیاد تزوس یوهان گورز (Johann Gevers) نام داشت که از همان ابتدا مشاجرات متعددی با بریتمن‌های بنیان‌گذار داشت. از این رو در نهایت این پروژه را با ۴۰۰ هزار دلار حقوق نهایی، ترک کرد.
مشاجرات یاد شده باعث کاهش ارزش چشمگیری از این پروژه به صورت موقتی شد. همچنین این پلتفرم خیلی زود با یک سری مشکلات قانونی مواجه شد که به شدت آینده آن را تهدید می‌کردند. اما با تلاش و پیگیری شرکت‌های توسعه دهنده مجدداً مورد توجه و حمایت سرمایه گذارن واقع شد.
شرکت هم‌بنیان‌گذار و توسعه‌دهنده تزوس؛ شرکتی که ایده زوج مذکور را عملی کرد، شرکت Dynamic Ledger Solutions (DLS) نام دارد که در حال حاضر نقش حمایت کننده این پروژه را هم بر عهده دارد. ۲۳۲ میلیون دلاری که در سال ۲۰۱۷ طی دو هفته اول عرضه اولیه این پروژه جمع آوری شد، در اختیار شرکت مذکور قرار گرفت.DLS همچنین کنترل کننده کدهای پایه تزوس است که قرار بود آنها را به صورت متن باز در Github در اختیار عموم قرار دهد که تا اکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.
حامیان پروژه تزوس فقط به شرکت DLS خلاصه نمی‌شوند. بلکه شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ مثل پالی چین کپیتال (PolyChain Capital) از حامیان این پروژه هستند. به علاوه سرمایه گذارهایی مانند تیم دراپر (Tim Draper) که معتقد است بیت‌کوین و بقیه ارزهای رمزنگاری شده در حال صعود هستند، از طرفداران تزوس است. همچنین دوقلوهای میلیاردر وینکلواس(Winklevoss) که با کمک صرافی Gemini محبوبیت چشمگیری بین کاربران رمز ارزها پیدا کردهاند، از دیگر سرمایه‌گذارن تزوس هستند، البته سرمایه گذاری‌های آنها در این پروژه قوی و سنگین نیست.
تاریخچه‌ای از همکاری‌های تزوس:
همکاری‌های شبکه تزوس تا به امروز بسیار گسترده بوده و از بازار NFTها گرفته تا سیستم‌های آموزشی را شامل می‌شود. در ادامه به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:
موسسات مختلفی با استفاده از بلاکچین تزوس، اقدام به انتشار NFT کردهاند. شرکت اینترپاپ (Interpop) برای انتشار توکن‌های بی‌همتا، کارت‌های مسابقه و کتاب‌های کمیک از شبکه تزوس استفاده کرده است. از دیگر شرکت‌هایی که از شبکه تزوس در زمینه NFT استفاده می‌کنند، می‌توان به پلتفرم OneOf اشاره کرد. OneOf یک پلتفرم NFT ساز است که برای جامعه موسیقی ساخته شده است تا طرفداران و کلکسیونرها را در همه سطوح با هنرمندان مورد علاقه خود ارتباط دهد. همچنین کمپانی مک‌لارن ریسینگ (McLaren Racing) برای ساخت توکن‌های غیرمثلی هواداری خود، قراردادی چندساله با بلاکچین تزوس بسته است.
همان‌طور که گفتیم شبکه تزوس در زمینههای آموزشی نیز مورد استفاده قرار گرفته است. به طور مثال همکاری با پلتفرم Tribe، اولین اکوسیستم بلاک‌چینی تحت حمایت دولت در سنگاپور، یکی دیگر از پروژه‌های مشترک تزوس است. در این همکاری قرار است توسعه‌دهندگان سنگاپوری با استفاده از بلاکچین تزوس برای ساخت اپلیکیشن‌ها، آموزش ببینند. همچنین تزوس با همکاری دانشگاه کنکوک (Konkuk University) در کره جنوبی، دوره‌های بلاکچین برگزار کرده است. قراردادهای هوشمند و الگوریتم‌های اجماع از جمله حوزه‌هایی هستند که در این برنامه تدریس شده‌اند.
همکاری با بی‌تی‌جی پاکتوال (BTG Pactual)، پنجمین بانک بزرگ برزیل، یکی دیگر از پروژه‌های در حال اجرای تزوس است. در این همکاری قرار است این بانک برزیلی، توکن‌های اوراق بهادار (STO) را بر بلاکچین تزوس راه‌اندازی کند. بلاکچین تزوس در زمینه توکنیزه کردن دارایی‌ها نیز پروژه‌هایی داشته است. به طور مثال همکاری با tZERO و آلیانس اینوستمنتس (Alliance Incestments) برای توکنیزه کردن پروژه لاکچری املاک ریور پلازا (River Plaza) در انگلستان نمونه‌ای از فعالیت این شبکه در این حوزه است.
هدف و کارایی تزوس چیست؟
حال که با رمز ارز تزوس و تاریخچه‌آن بیشتر آشنا شدید. در ادامه به بلاکچین این پروژه و چگونگی آن می‌پردازیم. همان‌طور که پیشتر ذکر شد، تزوس دارای یک بلاکچین مبتنی بر گواه اثبات سهام (PoS) است. چیزی که باعث تمایز این شبکه می‌شود، به‌کار بردن نوع خاصی از الگوریتم PoS است که نودها در آن می‌توانند به‌جای خود نماینده یا وکیل انتخاب کنند. به این روش اثبات سهام وکالتی Delegated Proof of Stake (DPoS) می‌گویند. بلاکچین تزوس به ذینفعان خود توانایی مشارکت در پروتکل‌های مهم و تصمیمات حاکمیتی را از طریق یک پروتکل حاکمیت زنجیره‌ای می‌دهد. این باعث می‌شود که پلتفرم به عنوان رکن اصلی تمام DAppها در پروتکل عمل کند.
الگوریتم DPoS که توسط دنیل لریمر (Daniel Larimer) در سال ۲۰۱۴ ابداع شد، به این شکل کار می‌کند که دارنده سهام کوین یا توکن حاکمیتی یک شبکه، این اختیار را به فرد دیگر می‌دهد که به‌جای او در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کند. افراد زیادی معتقدند این روش بسیار کارآمد و دموکراتیک است.
همان‌طور که پیشتر هم اشاره شد، این پروتکل همچنین از استقرار برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) که عملکردهای خاصی را بر روی پلتفرم انجام می‌دهند، پشتیبانی می‌کند. این برنامه‌ها به‌طور مستقل اجرا می‌شوند. به این معنی که برای تسهیل هیچ‌یک از عملکردهای خود نیازی به مجوز یا دخالت شخص ثالث ندارند. اساساً DApps موارد استفاده از شبکه تزوس را گسترش می‌دهد.
مهم‌ترین مزایا و ویژگی‌های شبکه بلاکچین تزوس:
خود اصلاح‌گر: تزوس با داشتن ویژگی خود اصلاح‌گر قادر است بدون این که از شبکه‌ی اصلی خود جدا شده و به دو بلاکچین متفاوت تبدیل شود، به روزرسانی‌های خود را اعمال کند. از جمله نتایج این ویژگی در تزوس می‌توان به مواردی مانند؛ جلوگیری از چند قسمت شدن جامعه، مانع از تغییر انگیزه و اهداف سهامداران، جلوگیری از مختل شدن شبکه در طول زمان و کاهش اجرای به روزرسانی در پروتکل‌ها و اجرای نوآوری‌ها در آینده، اشاره کرد.
در قالب این شبکه، ایرادات به صورت دائمی پایش می‌شوند و شبکه بدون نیاز به اجرای هیچ‌گونه فورک، قابل اصلاح است. این ویژگی یک مزیت بی‌نظیر برای شبکه تزوس به شمار می‌رود. در بسیاری از شبکه‌های بلاکچین، اعمال تغییرات باعث بروز چند دستگی در اعضای جامعه می‌شود که مانعی جدی بر سر راه توسعه آنها به شمار می‌رود. این چالش در تزوس به هیچ عنوان وجود ندارد. به همین خاطر تزوس را به عنوان اولین بلاکچین بدون نیاز به اعمال فورک برای به‌روزرسانی می‌شناسند.
امنیت بالا: همان‌طور که گفته شد شبکه تزوس بستری برای تعریف قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز مختلف نیز است. این شبکه به گونه‌ای طراحی شده که امنیت قراردادهای هوشمند را به طور دائمی رصد می‌کند تا از بروز هر گونه مشکل امنیتی جلوگیری کند. بنابراین افراد مختلف می‌توانند قراردادهای هوشمند یا برنامه‌های غیر متمرکز خود را بدون اینکه از ایجاد هر گونه اختلالی در آنها توسط اشخاص دیگر واهمه‌ای داشته باشند، روی تزوس راه‌اندازی کنند.
مشارکت جمعی در تأیید تراکنش‌ها: در شبکه تزوس از مکانیزم اجماع اثبات سهام برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌شود. در شبکه‌های بلاکچین دیگر، نودها باید همواره با تهیه سخت‌افزار و تجهیزات لازم، توان محاسباتی آنها را در اختیار شبکه قرار دهند و از این طریق پاداش دریافت کنند. این در حالی است که در شبکه تزوس مکانیزمی تعریف شده است که همه کاربران فارغ از اینکه در نقش نود هستند یا خیر می‌توانند در فرآیند تأیید تراکنش‌ها و امنیت شبکه مشارکت کنند. البته لازم به ذکر است که هیچ اجباری برای فعالیت کاربران در نقش تأییدکنندگان تراکنش وجود ندارد؛ بلکه آنها می‌توانند در صورت نیاز امتیاز خود را به کاربر دیگری به عنوان نماینده واگذار کنند.
مدیریت کارآمد شبکه: همان طور که در بالا اشاره شد، اعضای جامعه شبکه بلاکچین پروژه تزوس امکان مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها را از طریق رأی‌گیری دارند. به این ترتیب مدیریت شبکه و طرح‌های پیشنهادی با خرد جمعی به صورت کارآمدتر انجام می‌شود. به این ترتیب ساز و کار آسان‌تری برای فعالیت عموم افراد در شبکه بلاکچین این پروژه در نظر گرفته می‌شود.
توسعه فعال تزوس : کلیه کسانی که در فرآیند توسعه بلاکچین تزوس مشارکت می‌کنند، به طور غیر مستقیم از تشویق‌های برخوردار می‌شوند. به این ترتیب عملا توسعه دهندگان شبکه به طور پیوسته برای ارائه پیشنهادهای اصلاحی به منظور ارتقای عملکرد پروژه انگیزه لازم را خواهند داشت. این اصلاحات می‌تواند شامل پرداخت کردن به گروه‌ها یا افرادی باشند که قصد بهبود پروتکل را دارند. با این نوع ساز و کار در واقع می‌توانید به صورت غیرمتمرکز تامین مالی نگهداری از شبکه را ممکن سازید؛ همچنین با ایجاد یک اکوسیستم از توسعه‌دهندگان فعال و متنوع که برای مشارکت در پروتکل انگیزه اقتصادی دارند، می‌توانید روند توسعه و پذیرش تزوس را بهبود بخشید.
معایب تزوس:
شبکه نابالغ : تمرکز اصلی تیم توسعه دهنده تزوس همواره به سمت زبان برنامه نویسی آن منعطف بوده و این موضوع به احتمال زیاد به ضرر سایر بخش‌ها تمام شده است. تاکنون تعداد قابل توجهی از کاربران به سمت این شبکه جذب شده‌اند، ولی با این حال تزوس هنوز هم یک شبکه جوان محسوب می‌شود و پتانسیل آن هنوز به صورت کامل محقق نشده است. در صورت پذیرش تزوس توسط طیف وسیعی از کاربران، اطمینانی در مورد ثابت ماندن هزینه کارمزد و سرعت تراکنش‌های آن وجود ندارد و توسعه دهندگان نیز در این مورد سکوت کردهاند.
نامناسب برای استفاده‌های تجاری : پلتفرم تزوس از نظر فنی قابل تحسین است، اما خیلی برای استفاده‌های تجاری مناسب نیست و در واقع چنین استفاده‌هایی به هیچ عنوان از اهداف اصلی این پلتفرم محسوب نمی‌شوند. رمز ارز XTZ ممکن است برای سرمایه گذاران، بیکرها و واگذارکنندگان دارایی مناسب باشد، اما کسانی که قصد دارند با رمز ارزهای خود خرید و فروش انجام دهند، بهتر است بیت‌کوین، اتریوم یا دیگر ارزهای برتر در این زمینه را در نظر داشته باشند.
جنجال‌های گذشته: همان طور که در بالا ذکر شد، در گذشته مشکلات قانونی تزوس باعث شد، یکی از چهره‌های مهم این پلتفرم (یوهان گورز) از آن جدا شود. اگرچه از آن زمان تاکنون تزوس موفق شده وجهه عمومی خود را تا حد زیادی بهبود دهد و اکنون به نظر می‌رسد یک سازمان باثبات باشد، اما مشخص نیست که در صورت به وجود آمدن اختلاف بین رهبران این پروژه چه نتایجی رقم خواهد خورد. بنیاد تزوس در ژوئن ۲۰۱۸ سیاست‌های شناخت مشتری و ضد پولشویی را توسط کاربران به رسمیت شناخت. همین کار واکنش منفی جامعه آن را در پی داشت.
خرید و فروش رمز ارز تزوس:
امکان خرید و فروش رمز ارز تحت حاکمیت پروژه تزوس یعنی XTZ در چند صرافی مختلف وجود دارد. در حال حاضر فعال‌ترین صرافی که در آن تزوس معامله می‌شود، صرافی بایننس با سهم %۱۷.۶۳ از حجم معاملات روزانه این رمز ارز است. علاوه بر بایننس صرافی‌هایی که کوین شبکه تزوس را لیست کرده و موجود دارند، می‌توان به صرافی‌های معروف زیر اشاره کرد:
گیت (Gate.io)
کوین بیس (Coinbase)
هیوبی (Huobi)
هیت بی تی سی (HitBTC)
رمز ارز XTZ در اکثر صرافی‌های داخلی از جمله ارزینجا، اکسیر، بیت ایمن، کوین کده، رمز اینکس، ارز خرید، دلار کده ، بیت‌کس ۲۴ و غیره قابل خرید و فروش است.
کیف‌پول‌های مناسب برای XTZ
مطرح‌ترین کیف‌پول‌هایی که می‌توان برای رمز ارز تزوس معرفی کرد، کیف پول بومی XTZ یعنی تزوس بلو (Tezos.Blue) و تراست ولت است. هر دو کیف پول علاوه بر نگهداری XTZ، امکان ارسال، دریافت، خرید و فروش آن را نیز به کاربران ارائه می‌دهند. از جمله کیف پول‌های موجود دیگری که می‌توانید XTZهای خود را در آنها ذخیره کنید، می‌توان به کیف‌پول‌های نرم افزاری متامسک (MetaMask)، اتمیک ولت (Atomic Wallet)، ایرگپ (AirGap)، اکسودوس (Exodus)، گواردا (Guarda)، سیف‌پل (Safepal) و مگنوم والت (Magnum Wallet) و همچنین کیف‌پول‌های سخت‌افزاری لجر Ledger (هر دو مدل لجر نانو اس و لجر نانو ایکس) اشاره کرد.
تحلیل نمودار قیمت XTZ
طبق داده‌های تریدینگ ویو، نمودار قیمت XTZ از اواخر سال ۲۰۱۹ در یک کانال نسبتاً صعودی در حال حرکت است. قیمت این رمز ارز تقریباً از ۵ ماه پیش یعنی اکتبر ۲۰۲۱ با ساختن ATH خود در قیمت ۹٫۱۸ دلار، وارد یک روند اصلاحی شده و در حال حاضر در محدوده ۳ دلار در حال معامله است. از دیدگاه تکنیکالی انتظار می‌رود، قیمت XTZ از محدوده فعلی که هم‌پوشان با کف کانال بلند‌مدت خود است، به سمت بالا برگردد و تا محدوده مقاوتی ۶ الی ۶٫۲ دلار رشد کند. لازم به ذکر است که اندیکاتورهای کمکی مکدی و RSI تقریباً تاییدیه‌ای بر این سناریو نیز است. در صورت وقوع این افزایش قیمت، احتمال ادامه روند صعودی تا محدوده ۹٫۵ الی ۱۰ دلار که هم‌پوشانی با سقف کانال ذکر شده نیز می‌باشد، وجود دارد.
اما اگر قدرت اصلاح فعلی همچنان پابرجا باشد و قیمت محدوده حمایتی فعلی را به سمت پایین از دست دهد، انتظار ریزش تا محدوده ۲ الی ۲٫۳ دلار منطقی است.
نتیجه گیری
رمزارز تزوس که با کوین XTZ شناخته می‌شود، به علت نوآورانه بودن فناوری این رمز ارز، توسعه آن در گذشته با مشکلاتی همراه بوده اما با توجه به عملکرد آن در صنعت رمز ارزها و استقبالی که از آن شد، می‌توان آینده‌ای روشن برای آن پیش بینی کرد. این پروژه در زمینههای الگوریتم اجماع، افزایش ضریب امنیتی قراردادهای هوشمند و تراکنش‌ها و روش‌های به روز رسانی یکپارچه و نوین، بسیار پیشرفت کرده است. بنابراین با توجه به هزینه‌های بالای ارتقا شبکه‌های بلاکچین و ایجاد هاردفورک، به زودی این فناوری رایج‌تر و مورد توجه قرار خواهد گرفت.
اما با این حال نباید فراموش کرد که این پروژه هنوز راه درازی را پیش رو دارد و اگر می‌خواهد توانایی رقابت با بلاک‌چین‌های تخصصی مثل اتریوم و ترون را داشته باشد، باید تعداد زیادی از توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیر متمرکز را جذب کند. کمک هزینه‌های مالی تزوس برای همین منظور کنار گذاشته شده‌اند، ولی میزان تاثیرگذاری آنان مشخص نیست. علاوه بر این با وجود قابلیت‌ها و مزایای خاصی که این پلتفرم دارد، اما عدم تمرکز این پلتفرم روی استفاده‌های تجاری و تجربه کاربری نیز می‌تواند رشد محبویت این پلتفرم را در میان کاربران عادی با مشکل مواجه کند.
