به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از خبرگزاری فارس، منطقه آزاد تجاری و صنعتی ارس با وسعت بیش از ۵۰ هزار هکتاری خود پس از فراز و نشیب های بسیاری که طی سال های گذشته داشته حالا به یکی از قطب های تولید، تجارت، گردشگری و فرهنگی کشورمان تبدیل شده است. منطقه ای در استان آذربایجان شرقی که طی سال های گذشته میزبان شرکت‌های تجاری و واحدهای صنعتی عظیم بوده و با طبیعت بکر و زیبایش به چشم امید مردم استان آذرباجان شرقی تبدیل شده تا با معرفی ظرفیت های ناشناخته اش به محلی برای ورود هزاران و حتی میلیون ها تولیدکننده، تاجر و گردشگر باشد. خبرنگار ما در حاشیه نمایشگاه عرضه بسته‌های سرمایه‌گذاری و توانمندی‌های صادراتی مناطق آزاد در سالن عطار نمایشگاه بین المللی مشهد، سراغ مدیرعامل منطقه آزاد ارس و تعدادی از معاونان این سازمان رفت تا از عملکرد این سازمان طی سال های گذشته بپرسد.
فهرست
مناطق آزاد، محلی برای تعامل بهتر با کشورها و جذب سرمایه
مجید کیانی رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل این سازمان درباره پیشینه مناطق آزاد اظهار کرد: در اقتصاد بین الملل، خیلی از کشورها به این نتیجه رسیدند که لازم است در برخی موارد، تغییراتی در اقتصاد خود داشته باشند که بتوانند تعامل بهتری با کشورهای دیگر داشته باشند. بنابراین مناطق آزاد تجاری را شکل دادند. محل هایی که قوانین سرزمین اصلی در آن رعایت نمی شود تا تجارت به آسانی انجام شود. این کار در خیلی از کشورها انجام شده و در ایران عزیز ما هم از سال ۷۲ قانون ایجاد منطقه آزاد در کیش تصویب شد و به مرور بر تعداد مناطق آزاد اضافه شد. اکنون نیز ۷ منطقه آزاد دیگر به کشورمان در حال اضافه شدن است.
ظرفیتی که ارس را از سایر مناطق آزاد تجاری متمایز می کند
وی درباره اهمیت منطقه آزاد ارس گفت: این منطقه از حدود ۱۸ سال پیش تاسیس شده است. بیشتر مناطق آزاد بیشتر در نقاط مرزی هستند. سازمان منطقه آزاد ارس نیز در ۴ بخش در حاشیه رود ارس توسعه پیدا کرد. هرکدام از مناطق آزاد، ظرفیت های خاص خود را دارند و این ظرفیت ها متناسب با ظرفیت های بومی این مناطق هستند. به عنوان مثال، منطقه آزاد کیش در جاذبه های گردشگری موفق بوده است اما چیزی که ارس را از سایر مناطق آزاد متمایز می کند این است که این منطقه در ۴ حوزه صنعت، کشاورزی، گردشگری و تجارت دارای رتبه است و در بین مناطق آزاد به سختی می توان موردی نام برد که هر ۴ ظرفیت را همزمان داشته باشد و توسعه متوازن داشته باشد.
ارس؛ منطقه آزاد «اولین ها»
وی ادامه داد: منطقه آزاد ارس در تولید و صنعت، رتبه اول را دارد، در کشاورزی به واسطه آب، خاک و هوای مناسب رتبه اول را دارد و به عنوان قطب گلخانه های هیدروپونیک کشور و خاورمیانه شناخته می شود. ارس در بحث گردشگری نیز طی سالیان گذشته رتبه اول گردشگری داخلی درشمال غرب کشور را به دست آورده است. در حوزه تجارت و ترانزیت نیز با توجه به آن که منطقه آزاد ارس در مسیر جاده ابریشم و تقاطع کریدورهای مهم کشور و همچنین همسایگی با کشور ارمنستان و تنها مرز زمینی ایران با اتحادیه اوراسیا، این منطقه روز به روز شاهد توسعه و گسترش است. گمرک جلفا هم در سالیان گذشته سابقه قدیمی در ترانزیت کالا و صادرات و واردات داشته است.
مردم ما زیبایی های ساحل رود ارس را ندیده اند
مدیرعامل منطقه آزاد ارس ادامه داد: برنامه مان این است که منطقه آزاد ارس در تجارت و گردشگری، ارتقا یابد و در میان سایر مناطق آزاد، توسعه ای کاملا متوازن داشته باشد. در بحث گردشگری هدف گذاری کردیم که گردشگر خارجی جذب کنیم. در یک سال گذشته ژئوپارک ارس به عنوان دومین ژئو پارک ایران ثبت شد که این افتخاری برای کشورمان است و موجب معرفی بهتر ارس در خارج از کشور خواهد شد. همچنین یکسری پروژه های سرمایه گذاری برای ارس و به ویژه ساحل رود ارس تعریف شده است. ساحل رود ارس بسیار زیباست و مردم ایران هنوز آن را ندیده اند و نمی شناسند. البته محدودیت هایی وجود داشته اما اکنون ساحل رود ارس در حال آماده سازی برای گردشگران خارجی و داخلی است. نکته مهم گردشگری ارس این است که فصل گردشگری در این منطقه از کیش و قشم متفاوت است. روزهایی که کیش و قشم توریست ندارند آب و هوای ارس برای جذب گردشگر خارجی و داخلی بسیار مطلوب است و می تواند مقصد سفر باشد.
در منطقه آزاد ارس، بیکار واقعی نداریم
کیانی گفت: مهم ترین هدف مناطق آزاد این بوده است که سرمایه گذاری در آن منطقه اتفاق بیفتد که منجر به تولید، اشتغال و صادرات شود. منطقه آزاد ارس تا امروز حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی و حدود ۱۹ هزار اشتغال داشته است. اکنون در این منطقه، بیکاری واقعی نداریم و نه تنها از شهرهای این منطقه، بلکه ازشهرهای همسایه هم جوانان اهل کار و تلاش برای اشتغال و درآمدزایی وارد مناطق صنعتی ارس می شوند. در عرصه صادرات هم موفق شدیم در سالیان گذشته تراز تجاری بیش از نیم میلیارد دلار مثبت داشته باشیم. در صادرات گاز، نفت و قیر، شرق ترکیه، کشور گرجستان و بخش هایی از اوراسیا را واحد های تولیدی منطقه آزاد ارس پوشش می دهند.
اهداف و چشم اندازهایی برای منطقه آزاد ارس
وی ادامه داد: ۱۰۰ بسته سرمایه گذاری کوتاه مدت پیش بینی کردیم که در این صورت، توسعه متوازن تکمیل می شود. چون این ها در تعامل با همدیگر کار می کنند. جذب سرمایه ۵هزار میلیاردتومانی ما را به هدف کوتاه مدت مان در توسعه متوازن می رساند. در بلند مدت نیز هدف گذاری کردیم که به هاب صادراتی کشور تبدیل شویم. چون موقعیت صادراتی ارس مهم است.
کیانی گفت: اگر بتوانیم کریدور ریلی ارس را فعال کنیم این منطقه، نقش بسیار ویژه ای را ایفا می کند. علاوه بر آن ما کریدور مستقیمی از مرز نوردوز با کشور ارمنستان داریم. کشورهای ارمنستان و هند، شرکای تجاری یکدیگر هستند و سازمان منطقه آزاد ارس با همکاری منطقه آزاد چابهار در مسیر این حرکت هستند که در تبادل کالا، تجارت و صادرات، نقش ایفا کنند.
مدیرعامل منطقه آزاد ارس گفت: یکی از برنامه های ما این است که واحدهای تولیدی مان را تشویق به صادرات کنیم. در عرصه کشاورزی از ماه ها و سال های آینده، شاهد افتتاح باغات مدرن خواهیم بود. مثلا در جلفای آذربایجان شرقی، موز تولید بشود. یا در بخش خداآفرین، انگورهای صادراتی مطلوب کشورهای حاشیه خلیج فارس تولید شود که در سال اول، محصول داشتیم و این ها در سالیان آینده به حجم صادراتی خواهند رسید.
وی اضافه کرد: گلخانه های ما طی سالیان آینده ار ۲۲۰ هکتار به حدود ۵۶۰ هکتار خواهد رسید، باغات مدرن ما به ۳۳۰ هکتار خواهد رسید. ما وضعیت گردشگر خارجی مطلوبی نداریم و اگر بتوانیم زیرساخت های گردشگری را تکمیل کنیم شاهد تعداد قابل توجهی گردشگر خارجی خواهیم بود.
جذب ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه
مدیرعامل منطقه آزاد ارس درباره کارنامه عملکرد خود طی یک سال مدیریت در این سازمان گفت: بهترین تغییر را معرفی بهتر ارس می دانم. قبلا خیلی ها از ظرفیت های این منطقه خبر نداشتند. دومین کار ما جذب ۵ هزارمیلیاردتومان سرمایه بود. چینی ها طی یک سال گذشته به ارس آمدند.
وی گفت: قبلا به عرصه های معدنی منطقه ارس بی توجهی می شد و امسال این مهم مورد تمرکز ما قرار گرفت. در عرصه ترانزیت، زیرساخت هایی ایجاد کردیم که تعامل بیشتری با کشورها داشته باشیم. در عرصه تولید صنعتی نیز شاهد ۱۳ درصد افزایش بودیم و در حجم تولیدات کشاورزی هم ۱۱ درصد رشد داشتیم. در حوزه ترانزیت در دو گمرک خداآفرین و نوردوز ۱.۴ میلیون تن بار جابجا شده است و نسبت به سال های گذشته بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است.
معاون اقتصادی سازمان منطقه آزاد ارس:
الگوی مدیریت مناطق آزاد، مطالبه رهبر انقلاب است
علی نوید، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس در بخش دیگری از این مراسم گفت: طی ۱۷ سال گذشته در حوزه های مختلف صنعتی، کشاوری، گلخانه، زیرساخت های آب، برق، گاز و توسعه شهری و توسعه فرهنگی و… رقمی بالغ بر ۴.۸ میلیارد دلار سرمایه گذاری داشته ایم و این سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی آمده است.
مناطق آزاد هیج سهمی از بودجه دولت و پول نفت ندارند
وی افزود: مناطق آزاد هیج سهمی از بودجه دولت و پول نفت ندارند و معمولا از پروژه های ملی هم نفعی نمی برند. مناطق آزاد، مستقل هستند و خودشان را اداره می کنند. یعنی هم باید خودشان را اداره کننده هم به زیرساخت هایشان رسیدگی کنند و منطقه را توسعه دهند. بنابراین به درآمدهای داخل منطقه شان متکی هستند که توسط فعالان اقتصادی و بخش خصوصی به دست می آید. این مدل توسعه و مدیریت، تمرین اقتصاد بدون نفت بوده است. این که یک منطقه ای بدون اتکای به درآمدهای دولتی، بودجه و … خودش را اداره می کند همان چیزی است که رهبر انقلاب از دولت مطالبه می کنند و می تواند به صورت پایلوت در همه کشور عملی شود.
تبدیل ارس به قطب تولید لوازم آرایشی و بهداشتی
علی نوید، ادامه داد: سرمایه گذاری ۴.۸ میلیارد دلاری نتیجه اش این بوده که اگر اکنون به جلفا، مهم ترین شهرمنطقه آزاد ارس بیایید میزان توسعه و پیشرفت را مشاهده می کنید. می بینید شهری که از بودجه دولت و ردیف های متعدد بودجه ای بهره مند بوده است چه تفاوتی در زیرساخت های شهری با جلفا به عنوان یک شهر در منطقه آزاد تجاری داشته است.
وی تصریح کرد: در سال گذشته حدود ۱۱ هزار میلیاردتومان ارزش تولیدات صنعتی در منطقه آزاد ارس بوده است، حدود ۳ هزار میلیاردتومان ارزش تولیدات کشاورزی بوده است و نزدیک به ۴ هزار و ۵۰۰ میلیاردتومان گردش حوزه بازار و تجارت ما بوده است.
نوید ادامه داد: همچنین حدود ۱۵۰۰ میلیاردتومان گردش مالی گردشگری ما بوده است و نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد در بخش ترانزیت، گردش مالی داشته ایم. حوزه صنایع ما در ۱۲ خوشه صنعتی توسعه یافته که از نفت و پتروشیمی تا خودرو و صنایع فلزی، پوشاک، مواد غذایی ، آزایشی و بهداشتی و… شکل گرفته اند و صنایع مختلفی در این خوشه های صنعتی فعالیت می کنند.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس تصریح کرد: امروز به جرات می توانیم بگوییم ارس در حال تبدیل شدن به قطب محصولات آرایشی و بهداشتی است و با واردات مواد اولیه و ماشین آلات، توانسته ایم برندهای خوبی را تحت لیسانس ترکیه و اروپا بیاوریم. این شرکت ها حجم زیادی از واردات غیرمجاز و غیربهداشتی به کشورمان کم کرده اند.
وی گفت: اکنون حدود ۲۷ تولید شرکت لوازم آرایشی داریم و نزدیک ۱۸ شرکت درحال ساخت هستند. در نمایشگاه مشهد نیز ۱۰۰ فرصت سرمایه گذاری آماده کردیم که در تکمیل زنجیره ارزش این خوشه های صنعتی هستند.
اولویت های فرهنگی در منطقه آزاد ارس چه بوده است؟
محسن محمدزاده، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد نیز در ادامه گفت: مباحث و مسائل مرتبط با معاونت ما مناطق آزاد، طیف وسیع و گسترده ای دارد. در ساختار مناطق آزاد، عمده وظایف و تکالیف به معاونت فرهنگی آن تفویض می شود و معاونت فرهنگی، اجتماعی، همه وظایف وزارتخانه های علوم، اموزش عالی، ورزش، میزاث فرهنگی، سازمان ها و نهادهایی مانند بهزیستی، تبلیغات اسلامی و اوقاف و… را در این چارچوب ادامه می دهد. با توجه به جمعیت ساکن و گردشگر هم طیف وسیعی از خدمات را این معاونت ارائه می دهد.
وی ادامه داد: طی یک سال گذشته ما مزیت های خودمان را شناختیم و وضع موجود را آسیب شناسی کردیم. استراتژی های و سیاست گذاری ها و اولویت ها تدوین. مثلا در حوزه آموزش به زیرساخت های آموزشی توجه کردیم. به عنوان مثال دریک سال گذشته، ساخت حدود ۵۴ کلاس درسی، مدرسه روستایی، شهری و… داشته ایم، راه اندازی درمانگاه، تجهیز بیمارستان ها و… را در برنامه مان داشته ایم و اولویت دیگری که اهمیت بالایی برایمان دارد بحث گردشگری است. منطقه آزاد ارس یکی از قطب های گردشگری کشور است و در نوروز امسال، مقصد اول سفر به شمال غرب کشور بوده ایم. یکی از شاخص ترین کارها ثبت جهانی ژئوپارک ارس بود که فصل جدیدی برای جذب گردشگر خارجی شروع کرد.
افزایش قابل توجه سفر به ارس
محسن محمدزاده ادامه داد: در گردشگری، معرفی ظرفیت ها برای مخاطب هدف و ارتباطات با مجموعه های حرفه ای خارجی و آژانس ها و تورها از جمله برنامه های ما بوده است. اکنون در حال ارتباط گرفتن با تورها و آژانس ها هستیم. بر روی چند کشور مانند ترکیه، ارمناستان، عراق گرجستان، روسیه و آذربایجان تمرکز کردیم تا ارتباطات مان را با مجموعه های گردشگری این کشورها تقویت کنیم.
وی افزود: به عنوان مثال ۳ تا ۵ شهریورماه، نمایشگاهی در ایروان ارمنستان خواهیم داشت که بخش محوری آن جذب گردشگر است. بعد از آن عراق و ترکیه را در برنامه مان داریم. برای جذب گردشگر داخلی نیز یک بسته ای برای برندینگ ارس تعریف کردیم که درسطح رسانه های داخلی و ملی، فضای مجازی و… منتشر کنیم. نیازمند رویدادها و اقدامتی هستیم که بتوانیم جاذبه ها را معرفی کنیم.
محمدزاده گفت: جشنواره های مختلفی در ارس داشته ایم و دریک سال گذشته ۱۲۰ رویداد را در قالب برنامه های مناسبتی و نمایشگاه ها اجرا کرده ایم تا بتوانیم جاذبه های گردشگری را معرفی کنیم که تاثیر آن را اکنون شاهد هستیم. مثلا در نوروز امسال نسب به سال گذشته ۵۶ درصد افزایش سفر داشته ایم. در سه ماهه ابتدای امسال نیز ۱۱۴ درصد افزایش سفر را به ارس شاهد بودیم. امیدواریم درآینده اتفاقات بهتری را شاهد باشیم و نیازمندیم که رسانه ها به ما کمک کنند.
