به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از ایسنا، طی چند روز گذشته، تعدادی عکس و فیلم مبنی بر آلودگی آب سد گلابر و مرگ تعداد قابل توجهی از ماهیان این منطقه منتشر شده است، البته این اتفاق برای اولینبار در این سد رخ نمیدهد، بلکه در سالهای گذشته نیز تکرار شده بود و متاسفانه شاهد این هستیم که پس از مرگ ماهیها، مسئولان ابراز نگرانی میکنند ولی اقدامی برای حل دائمی مشکل ندارند.
سد مخزنی گلابر در ۵۰ کیلومتری جنوبغربی شهرستان ایجرود و ۳ کیلومتری روستای گلابر و بر روی رودخانه سجاس در شهرستان ایجرود واقع شده است. گلابر، بزرگترین سد استان زنجان محسوب میشود و از نظر اقتصادی و کشاورزی اهمیت زیادی برای این منطقه دارد؛ چراکه با بهرهبرداری از این سد، ۸۰۰۰ هکتار از اراضی دیم شهرستان ایجرود به آبی تبدیل شده است و علاوه بر آن، آب صنایعی از جمله پتروشیمی تأمین میشود.
شرکت آب منطقهای زنجان که مسئولیت سدهای استان را بر عهده دارد، توپ را به زمین ادارهکل حفاظت محیطزیست استان زنجان میاندازد. روابطعمومی شرکت آب منطقهای استان زنجان، در رابطه با مرگ ماهیهای سد گلابر، اعلام کرد که دلیل اصلی این اتفاق تراکم بالای جمعیت آبزیان و افزایش بیوماس در مخزن سد عنوان شده است.
بر اساس این اعلام، در سال گذشته علیرغم پیگیریهای مکرر و برگزاری چندین جلسه با مدیران و کارشناسان ادارهکل حفاظت محیطزیست استان و شهرستان، فرمانداری، نماینده دادگستری شهرستان، دامپزشکی استان و مدیریت شیلات و اتفاقنظر کارشناسی مبنی بر لزوم صید قسمتی از ماهیان دریاچه سد، متاسفانه به دلیل نظرات غیرکارشناسی و خارج از ضوابط قانونی، ممانعت و همکاری نکردن ادارهکل حفاظت محیطزیست استان در سنوات گذشته، موضوع صید ماهی محقق نشد.
بهار امسال که دوباری فصل خزانی برای این ماهیها بود و مرگ مشکوک ماهیها در سد گلابر سبب شد که پای ادارهکل دامپزشکی استان نیز به این مسئله باز شود، مدیرکل دامپزشکی استان زنجان در این رابطه میگوید: در فصل بهار بعد از هر بار بارش باران، سیلاب با سرعت وارد سد گلابر شده و همراه خود گل و لای زیادی را وارد سد میکند، به همین دلیل مشخصات فیزیکی و شیمیایی آب به هم میخورد و تغییرات شدیدی در اکوسیستم آب ایجاد میشود.
محمدباقر حاجکاظمی با اشاره به اینکه بیشترین تلفات در گونه کاراس و کپور (که کفزی است) دیده شد، ادامه میدهد: عوامل عفونی به همراه سایر عوامل از جمله تغییرات اقلیمی و دمایی، بالا بودن تراکم و وزن ماهیها، سیلاب و به هم خوردن لایهبندی آب موجب ایجاد تلفات در آبزیان سد خواهد شد. در این فصل ماهیهای موجود در سد فعالیت شدیدتری دارند، با ورود سیلاب و گل و لای به سد نیز استرس زیادی به ماهی وارد میشود و فعالیتهای تولیدمثلی افزایش یافته که همین موضوع تراکم را بالا میبرد.
وی میافزاید: همچنین با ورود گل و لای به سد، آبششهای ماهی کارآیی لازم را در آب گلآلود از دست داده و تنفس ماهی با مشکل مواجه میشود و در نتیجه موجب خفه شدن آنها خواهد شد که البته عوامل عفونی نیز با تخریب و التهاب آبششها سبب وخیمتر شـدن شـرایط میشود.
این مسئول با اشاره به اینکه علاوه بر دلایل مذکور طبق بازدیدی که از سد گلابر و ماهیان انجام شده، تراکم ماهی در سد خیلی بالا است، عنوان میکند: تعداد بالای تخم ماهی و بچه ماهی در آب سد بیانگر سن بالای ماهیهای موجود در سد و نیز وجود استرس تخمریزی است که در ایجاد تلفات بسیار مؤثر خواهد بود.
حاجکاظمی با بیان اینکه ماهیان موجود در سد گلابر به صورت وحشی زندگی میکنند، میگوید: چند مرتبه از ماهیهای سد گلابر نمونهبرداری انجام شده و انواع آلودگی قارچی و انگلی در بین آنها وجود دارد و همین امر از علل اصلی مرگ ماهیهای سد گلابر است.
مدیرکل دامپزشکی استان زنجان با اشاره به اینکه بیشترین درصد تلفات ماهیهای سد گلابر مربوط به انواعی از ماهی است که کفزی هستند، خاطرنشان میکند: تغییرات اکوسیستم، تغییر شدید در خواص فیزیک و شیمیایی آب، بیماری انگلی، بیماری قارچی، اختلال در تنفس، افزایش فعالیت ماهی، استرس تولید مثل، استرس مربوط به گرم شدن آب، تراکم شدید ماهی، مهمترین عواملی است که دست به دست هم داده و هر ساله در این فصل سبب مرگ دستهجمعی ماهیان سد گلابر میشود.
ادارهکل حفاظت محیطزیست استان زنجان نیز به عنوان مسئول زیستبوم جانوری و حیاتوحش استان، ادعای دیگری در رابطه با این مسئله دارد. رئیس اداره حفاظت محیطزیست شهرستان ایجرود با اشاره به اینکه تلفات ماهیها طی چهار تا پنج سال گذشته در سد گلابر اتفاق افتاده و تکرار شده است، اظهار میکند: تلفات ماهیهای سد گلابر در این سالها از اول اردیبهشت آغاز و تا پایان زمان بارندگیها ادامه دارد.
امیرحسین کاظمی با بیان اینکه توپوگرافی سد گلابر به شکل گلدانی است، ادامه میدهد: با توجه به بارندگی ایجاد شده و نبود سیلبند در مسیلهای منتهی به سد و دفع فاضلاب روستایی در این مسیلها، گل و لای و آلودگی وارد سد میشود و گلدانی بودن توپوگرافی سد سبب تجیمع و گلآلود شدن کف سد شده که برای ماهیان کفزی مشکل کمبود اکسیژن به وجود میآید.
وی با بیان اینکه در حال حاضر فصل تخمریزی ماهیها نیز بوده و این آبزیان استرس بالایی را تحمل میکنند، تصریح میکند: متاسفانه منابع آب حوضچه سد آزادسازی نشده و سموم و کودهای استفاده شده در کشاورزی منطقه نیز وارد آب سد میشود. نمونهبرداریهای لازم انجام شده و وجود میکروبهایی در آب دیده میشود ولی از آنجایی که این آبزیان به صورت وحشی در سد زندگی میکنند، وجود میکروب در این سطح کاملاً عادی است.
این مسئول با اشاره به ادعای شرکت آب منطقهای زنجان برای صدور مجوز صید، خاطرنشان میکند: گلآلود شدن و کاهش اکسیژن علت اصلی مرگ و میر ماهیها است. حفاظت از حیاتوحش و مناطق حفاظت شده بر عهده ادارهکل حفاظت محیطزیست بوده و نمیتوان با صدور پروانه صید، حیات این آبزیان را با تهدید مواجه کرد، بلکه باید همه دستگاههای دخیل از علل بروز این مشکل پیشگیری کنند.
هماهنگی بین دستگاههای دخیل در این موضوع مسئله چندان پیچیدهای نیست ولی تا زمانی که این توافق و تفاهم حاصل شود، اینجا ماهیها در آب میمیرند.