زلزله رفتار کاملا طبیعی زمین است که با نظریه پلیت تکتونیک یا حرکات صفحات زمین قابل تشریح است..براساس پلیت تکتونیک صفحات زمین در حالت الف) برخورد به هم ( کوهزایی)، ب) دور شدن از هم و یا ج) فرورانش( تشکیل جزایر آشفشانی مثل ژاپن) هستند. در منطقه ما برخورد صفحات وجود دارد که مرز بین برخوردها گسلهای بنیادی خطرناک هستند. فعالیت این گسلهای بنیادی را متخصصین علوم زمین می دانند و حتی زلزله شناسان به محاسبه تقریبی طول آن، نوع فعالیت و حتی بزرگی انرژی آن می پردازند.تمام متخصصین زلزله سعی می کنند رفتار گسلها به عنوان منبع زلزله را مطالعه کنند با اینحال هنوز دنیای علم قادر به پیش بینی رفتار زلزله نیست. چون اصلا احاطه ای به رفتار سنگهای عظیم زیرزمین نداریم تا مقاومت آنرا، نیروی وارده بر آن را و حتی ترکیبات دقیق سنگ را بدانیم و این کار را مشکل می کند.
بحثهای اکادمیک به کنار اما امروز دهمین روز زلزله فلاکت بار ترکیه هست.اکثر ما از تلویزیون به صورت شفاف اکثر موارد امداد و نجات و کمک‌رسانی و اطلاع‌رسانی را می دیدیم.. ۱-بیش از هر چیز مدیریت واحد بحران که کار امدادرسانی به ده استان زلزله خیز را مدیریت می کرد قابل تقدیر است.این نشان داد که در تمام کشورها مدیریت بحران مقامی تشریفاتی و زاید نیست و مخصوصا در کشور ما باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد.
۱- یادگرفتن امداد و نجات از کشورهای پیشرو عیب نیست. چه خوب است در یک زمان مناسبتر، کادر مدیریت بحران با تجارب امدادرسانی در ترکیه آشنا شوند. البته اگر جریان ایرانشهری و باستانگرای نفوذی در مدیریت کشور که با جعلیات تاریخی و توهم خود و مملکتشان را گل سرسبد جهان می دانند و مدعیند مردم دنیا طالب مدیریت اینانند بگذارند..
۲- زلزله ترکیه نشان داد کمک خواستن از کشورهای دیگر نه تنها عیب نیست بلکه نشان از علاقمندی به مردم درمانده، عصبانی اما باعزت کشورشان هستند.بیش از یکصد مملکت کمک مستقیم امدادرسانی به زلزله ترکیه کرد و قطر ده هزار سوئیت کانکس را به ترکیه هدیه کرد. میلیونها دلار نیز به زلزله زدگان هدیه داده شد تا مرهمی بر خسارت حداقل هشتاد میلیارددلاری زلزله اخیر باشد.
۳- زلزله اخیر ترکیه نشان داد غیر از ساخت و سازهای ممنوع در کنار گسل- که کاری برای خرابی اینها نمی توان کرد-، سایر ساختمانهایی که اصول مهندسی را رعایت کرده بودند تلفاتی نداشته اند.محاسبات مهندسی زلزله هم این است در زلزله های بالاتر از هفت به خانه خسارتی وارد شود ولی تلفاتی نداشته باشیم.
۴- آموزش زلزله، مناطق زلزله خیز، اقدامات حین زلزله و بعد از زلزله همیشه در اولویت باشند. در زلزله خوی بالشخصه مشاهده کردم اکثر مردم ولو تحصیل کرده های رشته های مرتبط با زلزله و مکانیسم آن و علل وقوع آن آشنایی ندارند.عده ای فکر می کنند که زلزله مثل اژدها زیر زمین خاورمیانه در حرکت است و مانند فیلمهای سینمایی با حرکتشان سبب زلزله می شوند. توضیح زلزله، پیش بینی ، پیش نشانگرها و سوالات مختلف عمومی باید در اولویتها قرار گیرد.
۵- تشکیل گروههای NGO های آذربایجانی زلزله و امدادرسانی از واجبات است..در زلزله خوی گروههای امدادرسان داوطلب نقش بسیار مهمی در امدادرسانی به مردم درمانده داشتند.
۶- مطالعات ریزپهنه بندی زلزله در شهرهای زلزله خیز آذربایجان حتما انجام گیرد.
۷- توجه به روانکاوی و درمانهای روانی پس از زلزله حتما مورد توجه قرار گیرد. هر روز دهها پیام حاوی مطالب دردناک روانی از خوی دارم که بایستی جواب داده شود.
۲۶ بهمن ۱۴۰۱
